บทน า

1. ความส าคัญ 

  การเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจและการเพิ่มขึ้นของจ านวนประชากร เป็นปัจจัยส าคัญที่กระตุ้นให้เกิด การใช้พลังงานมากขึ้นเพื่อขับเคลื่อนกิจกรรมทางเศรษฐกิจและตอบสนองความต้องการต่างๆ เพื่อยกระดับ มาตรฐานความเป็นอยู่ที่ดีขึ้นของประชาชน การจัดหาพลังงานให้เพียงพอกับความต้องการที่เพิ่มขึ้นและเป็น พลังงานที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อมเป็นพันธกิจส าคัญที่อยู่ในความรับผิดชอบของกระทรวงพลังงาน พลังงาน ทดแทนและพลังงานทางเลือกเป็นส่วนหนึ่งของการเสริมสร้างความมั่นคงด้านพลังงานจากการใช้แหล่งวัตถุดิบ พลังงานในประเทศเพื่อลดการน าเข้าและการพึ่งพาพลังงานจากปิโตรเลียม อันเป็นสาเหตุส าคัญของปัญหาการ เปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ ที่ผ่านมา ประเทศไทยมีนโยบายสนับสนุนการผลิตการใช้พลังงานทดแทนและ พลังงานทางเลือกในรูปของพลังงานไฟฟ้า ความร้อน และเชื้อเพลิงชีวภาพมาอย่างต่อเนื่อง จึงมีสัดส่วนการใช้ พลังงานดังกล่าวเพิ่มขึ้นทุกปี  ที่มา: รายงานพลังงานทดแทนของประเทศไทย ปี พ.ศ. 2561 กรมพัฒนาพลังงานทดแทนและอนุรักษ์พลังงาน  รูปที่ 1.1 การใช้พลังงานทดแทนและพลังงานทางเลือกระหว่าง ปีพ.ศ. 2557 - 2561 

            ในปี พ.ศ. 2561 มีการใช้พลังงานทดแทนทั้งสิ้น 12,996 พันตันเทียบเท่าน้ ามันดิบ เพิ่มขึ้นจากปีก่อน ร้อยละ 10.8 และคิดเป็นร้อยละ 15.48 ของการใช้พลังงานขั้นสุดท้าย การใช้พลังงานทดแทนและพลังงาน ทางเลือกจะอยู่ในรูปของพลังงานความร้อนมากที่สุด คิดเป็นสัดส่วนมากกว่าร้อยละ 60 ของการใช้พลังงาน ทดแทนทั้งหมด รองลงมา ได้แก่ ไฟฟ้า และเชื้อเพลิงชีวภาพ โดยในปี พ.ศ. 2561 การใช้พลังงานความร้อนคิด เป็นร้อยละ 61 ไฟฟ้า และเชื้อเพลิงชีวภาพคิดเป็นร้อยละ 23 และ 16 ตามล าดับ 

ตารางที่ 1.1 ผลการด าเนินงานด้านพลังงานทดแทนและพลังงานทางเลือก ปี พ.ศ. 2559 - 2561 

*รวมการผลิตไฟฟ้านอกระบบ

 การเปลี่ยนผ่านสู่ยุคดิจิทัล การขับเคลื่อนนโยบายไทยแลนด์ 4.0 และแนวโน้มการเติบโตของ เทคโนโลยียานยนต์ ท าให้พลังงานไฟฟ้าจะทวีความส าคัญมากยิ่งขึ้นในอนาคต และอาจส่งผลต่อการพัฒนา เชื้อเพลิงชีวภาพในภาคขนส่ง รวมถึงเทคโนโลยีที่ทันสมัยและมีราคาถูกลงท าให้เกิดการเปลี่ยนพฤติกรรมของ ผู้ใช้พลังงานที่มีแนวโน้มจะผันตัวไปสู่การเป็นผู้ผลิตพลังงานเพื่อใช้เองและซื้อขายกันเองมากยิ่งขึ้น จึงจ าเป็นที่ จะต้องทบทวนแผนพัฒนาพลังงานทดแทนและพลังงานทางเลือกให้สอดคล้องกับสถานการณ์ปัจจุบัน พร้อม ทั้งน าแนวโน้มทิศทางการใช้พลังงานในอนาคตมาร่วมพิจารณาก าหนดเป้าหมายการพัฒนาที่เหมาะสมด้วย 

2. นโยบายที่เกี่ยวข้อง  

 กระทรวงพลังงานได้ทบทวนแผนบูรณาการพลังงานแห่งชาติ ซึ่งประกอบด้วยแผนพลังงาน 5 แผน ได้แก่ (1) แผนพัฒนาก าลังผลิตไฟฟ้าของประเทศไทย (2) แผนอนุรักษ์พลังงาน (3) แผนพัฒนาพลังงาน ทดแทนและพลังงานทางเลือก (4) แผนการจัดหาก๊าซธรรมชาติของไทย และ (5) แผนบริหารจัดการน้ ามัน เชื้อเพลิง โดยพิจารณาทบทวนให้สอดคล้องกับยุทธศาสตร์ชาติ 20 ปี (พ.ศ. 2561-2580) และแผนการปฏิรูป ประเทศด้านพลังงาน ที่มุ่งเน้นการสร้างสมดุลระหว่างการพัฒนา ความมั่นคง เศรษฐกิจ สังคม และสิ่งแวดล้อม ตามหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง โดยการมีส่วนร่วมของทุกฝ่ายทั้งภาครัฐ ภาคเอกชน และภาคประชาชน ซง่ึแผนพลังงานทั้ง 5 แผนมีความเชื่อมโยงและสอดคล้องซึ่งกันและกัน 

 การขับเคลื่อนการพัฒนาพลังงานทดแทนและพลังงานทางเลือก ขึ้นอยู่กับความพร้อมของการจัดหา วัตถุดิบเพื่อผลิตพลังงานและเทคโนโลยีที่มีความเหมาะสมที่ผู้ผลิตสามารถเข้าถึงและด าเนินธุรกิจตามระเบียบ ที่ก าหนดได้ และมีความต้องการจากผู้ใช้ที่สามารถซื้อพลังงานทดแทนในราคาที่เหมาะสมเพื่อจูงใจให้เกิดการ ลงทุน ดังนั้น นโยบายและแผนงานของหน่วยงานต่างๆ จึงส่งผลต่อการวางแผนทั้งในการประเมินศักยภาพ การจัดหาและการส่งเสริมการผลิตการใช้พลังงานประเภทต่างๆ ได้แก่  

2.1 นโยบายและแผนงานที่มีผลกระทบต่อการจัดหาพลังงานทดแทนและพลังงานทางเลือก

-        ยุทธศาสตร์มันส าปะหลัง พ.ศ. 2558 – 2569 

-        ยุทธศาสตร์อ้อยโรงงานและน้ าตาลทราย พ.ศ. 2558 – 2569 

-        ยุทธศาสตร์การปฏิรูปปาล์มน้ ามันและน้ ามันปาล์มทั้งระบบ พ.ศ. 2560 – 2579 

-        ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง การจัดการขยะมูลฝอยของประเทศไทย พ.ศ. 2560 

-        กฎกระทรวงก าหนดหลักเกณฑ์ วิธีการ และเงื่อนไข ในการขอและการพิจารณาให้ความยินยอมหรือ อนุญาตให้ใช้ประโยชน์ที่ดินในเขตปฏิรูปที่ดิน พ.ศ. 2560 กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ 

2.2 นโยบายและแผนงานที่มีผลกระทบต่อการส่งเสริมการผลิตการใช้พลังงานทดแทนและพลังงาน ทางเลือก 

-        นโยบายรับซื้อไฟฟ้าจากพลังงานทดแทนและพลังงานทางเลือก

-        แผนแม่บทการพัฒนาระบบโครงข่ายสมาร์ทกริดของประเทศไทย พ.ศ. 2558-2579 

-        พระราชบัญญัติกองทุนน้ ามันเชื้อเพลิง พ.ศ. 2562  

-        ยุทธศาสตร์การพัฒนาระบบคมนาคมขนส่ง ระยะ 20 ปี (พ.ศ.2561 – 2580) 

-        นโยบายส่งเสริมรถยนต์ไฟฟ้า 

2.3 นโยบายและแผนงานที่มีผลกระทบต่อเป้าหมายของแผน

-        ความส าเร็จของการด าเนินงานตามแผนอนุรักษ์พลังงาน

-        ความส าเร็จของการด าเนินงานตามแผนพัฒนาก าลังผลิตไฟฟ้าของประเทศไทย 

-        ความส าเร็จของการด าเนินงานตามแผนบริหารจัดการน้ ามันเชื้อเพลิง 

-        ความส าเร็จของการด าเนินงานตามแผนการจัดหาก๊าซธรรมชาติของไทย         

3. กรอบแนวคิดการจัดทา แผน 

แผนพัฒนาพลังงานทดแทนและพลังงานทางเลือก ให้ความส าคัญในการส่งเสริมการผลิตพลังงานจาก

วัตถุดิบพลังงานทางเลือกที่มีอยู่ภายในประเทศ การพัฒนาศักยภาพการผลิตการใช้พลังงานทางเลือกด้วย เทคโนโลยีที่เหมาะสม เพื่อสร้างการเติบโตบนคุณภาพชีวิตที่ดีและเป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม ในการปรับปรุงแผน

AEDP2018 นั้น มีกรอบแนวคิดการจัดท าแผนดังนี้  

3.1  กรอบระยะเวลาสอดคล้องกับยุทธศาสตร์ชาติ 20 ปี (พ.ศ. 2561 – 2580) 

3.2  บูรณาการร่วมกับแผนของกระทรวงพลังงานประกอบด้วย แผนพัฒนาก าลังผลิตไฟฟ้าของประเทศ ไทย แผนอนุรักษ์พลังงาน แผนการจัดหาก๊าซธรรมชาติของไทย และแผนบริหารจัดการน้ ามัน เชื้อเพลิง 

3.3  พิจารณาปัจจัยที่จะส่งผลต่อทิศทางการใช้พลังงานในอนาคต โดยปรับลดสัดส่วนการใช้เชื้อเพลิง ชีวภาพที่มีแนวโน้มจะลดลงจากการพัฒนายานยนต์ไฟฟ้าและโครงข่ายรถไฟฟ้า พร้อมทั้งปรับเพิ่ม สัดส่วนการผลิตไฟฟ้าจากพลังงานทดแทนและพลังงานทางเลือกให้มากขึ้นจากการขยายตัวของ เศรษฐกิจฐานดิจิทัล  

3.4  รักษาระดับเป้าหมายสัดส่วนการใช้พลังงานทดแทนและพลังงานทางเลือกทั้งในรูปของพลังงานไฟฟ้า ความร้อน และเชื้อเพลิงชีวภาพร้อยละ 30 ของการใช้พลังงานขั้นสุดท้ายในปี พ.ศ. 2580

แผนพัฒนาพลังงานทดแทนและพลังงานทางเลือก พ.ศ. 2561 – 2580  

Alternative Energy Development Plan 2018 - 2037 

1. เป้าหมาย 

               เพิ่มสัดส่วนการใช้พลังงานทดแทนและพลังงานทางเลือกในรูปของพลังงานไฟฟ้า ความร้อน และ

เชื้อเพลิงชีวภาพ ต่อการใช้พลังงานขั้นสุดท้ายที่ร้อยละ 30 ในปี พ.ศ. 2580 

2. ตัวชี วัด  การใช้พลังงานทดแทนและพลังงานทางเลือกต่อการใช้พลังงานขั้นสุดท้ายร้อยละ 30 ในปี พ.ศ. 2580 

3. การพยากรณ์ความต้องการใช้พลังงาน 

 การพยากรณ์ความต้องการใช้พลังงานของแผนพัฒนาพลังงานทดแทนและพลังงานทางเลือก ได้น าค่า พยากรณ์ความต้องการใช้พลังงานขั้นสุดท้ายตามแผนอนุรักษ์พลังงานที่พยากรณ์ภายใต้สมมติฐานประมาณ การอัตราขยายตัวทางเศรษฐกิจระยะยาวตั้งแต่ปี พ.ศ. 2561 – 2580 ของส านักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจ และสังคมแห่งชาติ กรณีที่สามารถบรรลุเป้าหมายลดความเข้มการใช้พลังงานลงร้อยละ 30 ในปี 2580 เมื่อ เทียบกับปี  2553 แล้ว มีผลคาดการณ์ความต้องการใช้พลังงานขั้นสุดท้าย ณ ปี 2580 อยู่ที่ระดับ 126,867 พันตันเทียบเท่าน้ ามันดิบ (ktoe) ซึ่งจะใช้เป็นฐานในการตั้งเป้าหมายการใช้พลังงานทดแทนและพลังงาน ทางเลือก โดยพยากรณ์ความต้องการพลังงานไฟฟ้าของประเทศจากแผนพัฒนาก าลังผลิตไฟฟ้าของประเทศ ไทย กรณีที่สามารถบรรลุเป้าหมายตามแผนอนุรักษ์พลังงานในปี 2580 จะมีค่า 250,204 ล้านหน่วยหรือ เทียบเท่า 21,320 ktoe พยากรณ์ความต้องการใช้เชื้อเพลิงในภาคขนส่งจากแผนบริหารจัดการน้ ามันเชื้อเพลิง ที่ไม่รวมการใช้ไฟฟ้าในภาคขนส่ง มีค่า 40,890 ktoe และค่าพยากรณ์ความต้องการใช้พลังงานความร้อน ในปี 2580 เท่ากับ 64,657 ktoe ตามล าดับ

4. การประเมินศักยภาพและแนวทางการจัดหาเชื อเพลิง 

4.1 ศักยภาพพลังงานตามธรรมชาติ 

พลังงานลม แสงอาทิตย์ และพลังน้ า เป็นศักยภาพตามธรรมชาติที่ขึ้นกับลักษณะของภูมิประเทศ และภูมิอากาศ การจะน าศักยภาพตามธรรมชาติเหล่านี้มาผลิตกระแสไฟฟ้าสู่ระบบสายส่งจ าเป็นต้องพิจารณา จากความพร้อมของโครงสร้างพื้นฐาน ได้แก่ ความสามารถของสายส่งในการรองรับไฟฟ้าจากพลังงานทดแทน เป็นหลัก ทั้งนี้ หากต้องการพัฒนาพลังงานเหล่านี้เพื่อน ามาผลิตพลังงานใช้เองนอกระบบสายส่งในพื้นที่ที่มี ศักยภาพก็สามารถด าเนินการได้เช่นกัน ซึ่งจะเป็นการสนับสนุนการพัฒนาพลังงานทดแทนและพลังงาน ทางเลือกที่สอดคล้องกับนโยบายของกระทรวงพลังงานด้วย 

4.1.1 พลังงานแสงอาทิตย์ ศักยภาพพลังงานแสงอาทิตย์ หมายถึงปริมาณพลังงานแสงอาทิตย์ที่ตกกระทบบนพื้นที่

นั้นๆ ในเวลาหนึ่งวัน โดยมีหน่วยเป็นเมกะจูลต่อตารางเมตร-วัน (MJ/m²-day) กรมพัฒนาพลังงานทดแทน และอนุรักษ์พลังงานได้ด าเนินโครงการพัฒนาปรับปรุงแผนที่ศักยภาพพลังงานแสงอาทิตย์จากภาพถ่าย ดาวเทียมส าหรับประเทศไทยในปี พ.ศ. 2560 โดยใช้แบบจ าลองทางคณิตศาสตร์ส าหรับค านวณค่าความเข้ม รังสีดวงอาทิตย์จากข้อมูลภาพถ่ายดาวเทียมที่เก็บข้อมูลเป็นเวลา 15 ปี ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2544 – 2558 ครอบคลุมพื้นที่ทั่วประเทศ พบว่ามีศักยภาพแตกต่างกันตามพื้นที่และขึ้นอยู่กับอิทธิพลของลมมรสุม ตะวันออกเฉียงเหนือและลมมรสุมตะวันออกเฉียงใต้ ความเข้มรังสีดวงอาทิตย์ส่วนใหญ่กระจายตัวในช่วง  17 – 20 MJ/m²-day ดังแสดงในรูปที่ 4.1  

25

20

15 10 5

0

                              ม.ค.     ก.พ.    มี.ค.    เม.ย.    พ.ค.    มิ.ย.     ก.ค.     ส.ค.     ก.ย.     ต.ค.     พ.ย.     ธ.ค.

 รูปที่ 4.1แผนภูมิแสดงค่าความเข้มรังสีดวงอาทิตย์เฉลี่ยทั่วประเทศในแต่ละเดือน  จากการค านวณค่าความเข้มรังสีอาทิตย์เฉลี่ยตลอดทั้งปี ของประเทศไทยพบว่ามีค่า

เท่ากับ 17.6 MJ/m²-day ซึ่งมีค่าต่ ากว่าผลการศึกษาที่ผ่านมาในปี พ.ศ. 2542 และ ปี พ.ศ. 2553 ที่มีค่า ความเข้มรังสีอาทิตย์เฉลี่ย 18.2 และ 18.0 MJ/m²-day ตามล าดับ ปัจจัยส่วนหนึ่งอาจมาจากปริมาณฝุ่น ละอองในบรรยากาศที่มีค่าเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่องจากกิจกรรมของมนุษย์ หรือจากอุณหภูมิที่สูงขึ้นท าให้ปริมาณ ไอน้ าในบรรยากาศเพิ่มขึ้น จึงอาจลดทอนแสงอาทิตย์ที่เข้ามาถึงยังพื้นโลก อย่างไรก็ตาม ค่าความเข้มรังสี อาทิตย์เฉลี่ยตลอดทั้งปีของประเทศไทยมีค่าสูง สามารถน าไปใช้ประโยชน์เป็นพลังงานได้ในทุกพื้นที่ของ ประเทศทั้งในการผลิตพลังงานไฟฟ้าและพลังงานความร้อน โดยต้องออกแบบให้มีความเหมาะสมสอดคล้อง กันระหว่างความต้องการพลังงาน และความสามารถในการน าพลังงานแสงอาทิตย์มาใช้ประโยชน์ 

4.1.2 พลังงานลม 

ประเทศไทยตั้งอยู่บริเวณเส้นศูนย์สูตรจึงมีความเร็วลมค่อนข้างต่ า ดังนั้น การใช้พลังงาน ลมจะต้องคัดเลือกหรือพัฒนาเทคโนโลยีกังหันลมที่เหมาะสมกับสภาพของลมในประเทศไทย บริเวณที่มีลมแรง จะเป็นบริเวณพื้นที่แคบๆ ที่เกิดจากภูมิประเทศเฉพาะที่ เช่น เนินเขา ช่องเขา หรือยอดเขา ซึ่งจะช่วยเร่งให้ ความเร็วลมสูงขึ้น จากการศึกษาของกรมพัฒนาพลังงานทดแทนและอนุรักษ์พลังงานในโครงการพัฒนา ปรับปรุงแผนที่ศักยภาพพลังงานลมส าหรับประเทศไทย เมื่อปี พ.ศ. 2553 พบว่าที่ความสูง 90 เมตร พื้นที่ส่วน ใหญ่ของประเทศมีความเร็วลมเฉลี่ยที่ 4 – 5 เมตรต่อวินาที ดังแสดงในรูปที่ 4.2 

 รูปที่ 4.2 การกระจายตัวของพื้นที่ตามความเร็วลมที่ระดับความสูง 90 เมตร ภาคใต้มีความเร็วลมค่อนข้างสูงกว่าภาคอื่น โดยเฉพาะบริเวณแนวเขาตั้งแต่ภาคใต้

ตอนล่างและด้านตะวันตกของภาคใต้ตอนบน เนื่องจากได้รับลมมรสุมตะวันตกเฉียงใต้จากทะเลอันดามันและ ลมมรสุมตะวันออกเฉียงเหนือจากอ่าวไทยและมีสิ่งกีดขวางทางลมน้อย มีความเร็วลมเฉลี่ยรายปีในช่วง 6-7 เมตรต่อวินาที ส าหรับภาคตะวันออกเฉียงเหนือได้รับลมมรสุมตะวันออกเฉียงเหนือ ตอนบนและด้าน ตะวันออกของภาคที่มีลักษณะภูมิประเทศเป็นช่องเขาหรือเนินเขาจะมีความเร็วลมเฉลี่ย 6-7 เมตรต่อวินาที ในขณะที่ตอนกลางและตอนล่างซึ่งเป็นที่ราบสูงจะเป็นบริเวณลมสงบ ในภาคเหนือได้รับอิทธิพลจากลมมรสุม ค่อนข้างน้อย สามารถพบบริเวณที่มีความเร็วลม 5 เมตรต่อวินาทีได้ในบางพื้นที่จากอิทธิพลของลมภูเขาและ ลมหุบเขา ส าหรับภาคกลางทางด้านตะวันตกได้รับอิทธิพลของลมมรสุมตะวันตกเฉียงใต้ พบบริเวณที่ความเร็ว ลม 5-7 เมตรต่อวินาที เป็นบริเวณแคบๆ ตามแนวเขา ส่วนอื่นของภาคกลางเป็นที่ราบลุ่ม ลมสงบตลอดทั้งปี การพัฒนาพลังงานลมมีข้อจ ากัดหลายประการ อาทิ การขออนุญาตเข้าใช้ประโยชน์ในพื้นที่ ความสอดคล้อง ของความต้องการใช้ไฟฟ้าในพื้นที่ที่มีศักยภาพของพลังงานลม ซึ่งมักจะอยู่ห่างไกลชุมชน จึงมีความต้องการใช้ ไฟฟ้าค่อนข้างต่ า รวมถึงความคุ้มค่าต่อการลงทุน  

4.1.3 พลังงานน า   ประเทศไทยผลิตไฟฟ้าพลังน้ ามาเป็นเวลานานจนถึงปี พ.ศ. 2561 มีโรงไฟฟ้าพลังน้ า

ขนาดใหญ่ทั้งสิ้น 2,920 เมกะวัตต์ แม้ว่าปัจจุบันจะไม่สามารถพัฒนาโรงไฟฟ้าพลังน้ าขนาดใหญ่ขึ้นมาได้อีก ด้วยข้อจ ากัดของพื้นที่แต่ยังคงมีการพัฒนาโรงไฟฟ้าพลังน้ าขนาดเล็กอยู่ในพื้นที่ที่มีศักยภาพ โดยมี วัตถุประสงค์เพื่อให้ชุมชนที่อยู่ห่างไกลมีพลังงานไฟฟ้าใช้จากแหล่งทรัพยากรในพื้นที่ เป็นการส่งเสริมให้ชุมชน ร่วมกันดูแลรักษาป่าต้นน้ า และช่วยเสริมสร้างความมั่นคงของระบบไฟฟ้าโดยจ่ายกระแสไฟฟ้าเข้าระบบ สายส่งไฟฟ้าแรงสูงของการไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทย และการไฟฟ้าส่วนภูมิภาค โดยกรมพัฒนาพลังงาน ทดแทนและอนุรักษ์พลังงาน มีแผนด าเนินโครงการไฟฟ้าพลังน้ าขนาดเล็กด้วยการปรับปรุงประสิทธิภาพเพื่อ เพิ่มก าลังการผลิตของโรงไฟฟ้าเดิมด้วยพลังงานแสงอาทิตย์ทุ่นลอยน้ าและพัฒนาโรงไฟฟ้าพลังน้ าขนาดเล็ก และขนาดเล็กมาก ระหว่างปี พ.ศ. 2561 – 2580 จ านวน 371 เมกะวัตต์ 

ตารางที่ 4.1 เป้าหมายก าลังการผลิตติดตั้งของโรงไฟฟ้าพลังน้ า ระหว่างปี พ.ศ. 2561 – 2580 

4.1.4 พลังงานความร้อนใต้พิภพ  แหล่งน้ าพุร้อนจากความร้อนใต้พิภพของประเทศไทยมีจ านวน 120 แหล่ง มีศักยภาพใน

การผลิตไฟฟ้าประมาณ 43,000 กิโลวัตต์ กว่าร้อยละ 90 ของศักยภาพทั้งประเทศกระจายตัวอยู่ในพื้นที่ ภาคเหนือ จังหวัดที่มีศักยภาพการผลิตไฟฟ้าจากพลังงานความร้อนใต้พิภพสูง ได้แก่ จังหวัดเชียงใหม่ 24,173 กิโลวัตต์ จังหวัดแม่ฮ่องสอน 9,951 กิโลวัตต์ จังหวัดเชียงราย 4,123 กิโลวัตต์ และ จังหวัดล าปาง 2,018 กิโลวัตต์ เป็นต้น การใช้ประโยชน์จากแหล่งน้ าพุร้อนจะแตกต่างกันไปขึ้นอยู่กับความเหมาะสมของอุณหภูมิ อัตราการไหล และคุณสมบัติทางเคมีของน้ าพุร้อนในแต่ละแหล่ง การใช้ประโยชน์จากแหล่งน้ าพุร้อนเพื่อผลิต พลังงานในปัจจุบันคือ แหล่งน้ าพุร้อนฝาง จังหวัดเชียงใหม่ ก าลังการผลิตติดตั้ง 300 กิโลวัตต์ ด าเนินการโดย การไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทย 

4.2 ศักยภาพวัตถุดิบพลังงานทดแทนคงเหลือ 

4.2.1 ชีวมวล          กรมพัฒนาพลังงานทดแทนและอนุรักษ์พลังงานได้ประเมินศักยภาพชีวมวลจากเศษวัสดุ

ทางการเกษตรในประเทศในปี พ.ศ. 2561 โดยแบ่งออกเป็นชีวมวลที่เกิดขึ้นในอุตสาหกรรมแปรรูปผลผลิตทาง การเกษตรและชีวมวลที่เกิดขึ้นบริเวณพื้นที่เพาะปลูก ดังนี้ 

1)    ชีวมวลที่เกิดขึ้นในอุตสาหกรรมแปรรูปผลผลิตทางการเกษตร อาทิเช่น กากอ้อย

จากอุตสาหกรรมน้ าตาล  แกลบจากโรงสีข้าว  ใยปาล์มและทะลายปาล์มเปล่าที่ได้จากอุตสาหกรรมสกัดน้ ามัน ปาล์มดิบ เป็นต้น ชีวมวลเหล่านี้ส่วนใหญ่ถูกน าไปใช้เพื่อผลิตพลังงานหรือจ าหน่ายเป็นเชื้อเพลิงแล้วเกือบ ทั้งหมด เช่น กากอ้อยถูกใช้เป็นเชื้อเพลิงส าหรับผลิตไฟฟ้าและไอน้ าในอุตสาหกรรมน้ าตาล  หรือแกลบที่ เกิดขึ้นในโรงสีข้าวขนาดใหญ่ถูกจ าหน่ายให้โรงไฟฟ้าชีวมวลส าหรับใช้เป็นเชื้อเพลิงผลิตไฟฟ้า เป็นต้น 

2)    ชีวมวลที่เกิดขึ้นบริเวณพื้นที่เพาะปลูก จะเกิดจากชีวมวลส่วนที่เหลือภายหลังจาก

การเก็บเกี่ยวผลผลิตของเกษตรกร ได้แก่ เหง้ามันส าปะหลัง ฟางข้าว  ยอดและใบอ้อย  ตอและรากไม้ ยางพารา  เป็นต้น ชีวมวลเหล่านี้ไม่นิยมน ามาผลิตพลังงานเนื่องจากมีต้นทุนสูงในการรวบรวมและขนส่งจาก พื้นที่เพาะปลูกไปยังสถานที่ใช้งานที่อยู่ห่างไกล ชีวมวลเหล่านี้จึงมักถูกทิ้งไว้ในพื้นที่เพาะปลูกเพื่อให้ย่อยสลาย กลายเป็นสารปรับปรุงดิน หรือถูกเผาท าลายในพื้นที่เพาะปลูก 

ตารางที่ 4.2 ชีวมวลคงเหลือที่มีความเป็นไปได้ในการน าไปใช้เป็นพลังงาน ปี พ.ศ. 2560 

4.2.2 ขยะ กรมควบคุมมลพิษได้แสดงข้อมูลปริมาณขยะมูลฝอยทั่วประเทศของไทยในปี พ.ศ. 2561 

ว่ามีขยะมูลฝอยเกิดขึ้นประมาณ 27.93 ล้านตัน หรือประมาณ 76,529 ตันต่อวัน เพิ่มขึ้นจากปีที่ผ่านมา เนื่องจากการเพิ่มขึ้นของประชากร การขยายตัวของชุมชนเมือง การส่งเสริมการท่องเที่ยวการบริโภคที่มากขึ้น ส่งผลให้ปริมาณขยะมูลฝอยในหลายพื้นที่เพิ่มมากขึ้น การเพิ่มประสิทธิภาพการจัดการขยะมูลฝอยทั้งระบบจึง มีความส าคัญ ในปี พ.ศ. 2561 กระทรวงมหาดไทยโดยกรมส่งเสริมการปกครองท้องถิ่นมีนโยบายให้ทุกจังหวัด รวมกลุ่มพื้นที่ในการจัดการขยะมูลฝอย (Clusters) ขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นจ านวนกว่า 7,800 แห่ง ทั่วประเทศ โดยแบ่งกลุ่มพื้นที่ตามปริมาณขยะรวม 324 กลุ่ม ดังนี้  

(1)  กลุ่มพื้นที่การจัดการมูลฝอยขนาดใหญ่ ขยะมากกว่า 500 ตันต่อวัน จ านวน 10 กลุ่ม 

(2)  กลุ่มพื้นที่การจัดการมูลฝอยขนาดกลาง ขยะมากกว่า 300 แต่ไม่เกิน 500 ตันต่อวัน 11 กลุ่ม  

(3) กลุ่มพื้นที่การจัดการมูลฝอยขนาดเล็ก ขยะน้อยกว่า 300 ตันต่อวัน จ านวน 303 กลุ่ม   กระทรวงมหาดไทยได้ประเมินสถานะโครงการก าจัดขยะเพื่อผลิตไฟฟ้าของกลุ่มพื้นที่

จ านวน 56 โครงการ ว่ามีศักยภาพในการผลิตไฟฟ้าเพื่อขายเข้าสู่ระบบสายส่งภายในปี พ.ศ. 2568 จ านวน 400 เมกะวัตต์ กลุ่มพื้นที่ที่เหลืออาจมีศักยภาพในการรวบรวมขยะเพื่อน าไปใช้ประโยชน์ผลิตพลังงานประเภท อื่นๆ ได้แก่ พลังงานความร้อน และน้ ามันไพโรไลซิสจากขยะพลาสติก เป็นต้น ที่ผ่านมามีการน าขยะไปใช้เป็น เชื้อเพลิงเพื่อผลิตพลังงานความร้อนโดยเฉพาะในอุตสาหกรรมผลิตปูนซีเมนต์ที่น าขยะเชื้อเพลิง  (Refuse Derived Fuel : RDF) ไปใช้ทดแทนเชื้อเพลิงจากถ่านหินบางส่วนในกระบวนการผลิต ความต้องการ ใช้ RDF จะขึ้นอยู่กับราคาของถ่านหิน หากถ่านหินมีราคาสูงปริมาณการใช้ RDF ก็จะสูงขึ้นตามไปด้วย  ในส่วนของขยะอุตสาหกรรม ข้อมูลจากส านักบริหารจัดการกากอุตสาหกรรม  

กรมโรงงานอุตสาหกรรม พบว่าในปี 2560 มีกากอุตสาหกรรมที่ไม่เป็นอันตราย 32.95 ล้านตัน และกาก อุตสาหกรรมที่เป็นอันตราย 1.95 ล้านตัน การน าขยะอุตสาหกรรมมาผลิตเป็นพลังงานด้วยเทคโนโลยีที่ เหมาะสมจะเป็นส่วนหนึ่งในการส่งเสริมให้น าขยะอุตสาหกรรมเข้าสู่ระบบการจัดการขยะที่ถูกต้องด้วย

4.2.3 ก๊าซชีวภาพ แหล่งผลิตก๊าซชีวภาพที่ส าคัญคือน้ าเสียโรงงานอุตสาหกรรมและฟาร์มปศุสัตว์ซึ่ง 

ส่วนใหญ่มีสารอินทรีย์เป็นองค์ประกอบหลักที่เมื่อถูกย่อยสลายด้วยกระบวนการทางชีวภาพในสภาวะที่ไม่มี ออกซิเจน ท าให้เกิดก๊าซชีวภาพที่มีก๊าซมีเทนเป็นองค์ประกอบส าคัญ สามารถน ามาใช้เป็นเชื้อเพลิงทดแทน ก๊าซหุงต้ม น้ ามันเตา และไฟฟ้า ในกระบวนการผลิต ที่ผ่านมาโรงงานในกลุ่มอุตสาหกรรมเกษตรและ ฟาร์มปศุสัตว์ได้น าก๊าซชีวภาพจากน้ าเสียของเสียมาใช้ประโยชน์เพื่อผลิตเป็นพลังงานแล้วเป็นส่วนใหญ่ ซึ่งช่วยลดต้นทุนด้านเชื้อเพลิงให้กับผู้ประกอบการและสร้างรายได้จากการขายไฟฟ้าส่วนที่เหลือ น้ าเสียที่ผ่าน กระบวนการบ าบัดแบบไม่ใช้ออกซิเจนจะมีคุณภาพน้ าที่ดีขึ้น จึงช่วยลดผลกระทบต่อชุมชนโดยรอบโรงงาน และฟาร์มปศุสัตว์ได้อีกด้วย 

ตารางที่ 4.3 ก๊าซชีวภาพคงเหลือที่มีความเป็นไปได้ในการน าไปใช้เป็นพลังงานปี พ.ศ. 2561 ที่มา : ¹ข้อมูลจากกองวิจัยค้นคว้าพลังงาน กรมพัฒนาพลังงานทดแทนและอนุรักษ์พลังงาน  ²ข้อมูลจ านวนปศุสัตว์ในประเทศไทย ปี 2561 กรมปศุสัตว์ กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ 

                   ³ข้อมูลจากรายงานพลังงานทดแทนของประเทศไทย 2561 กรมพัฒนาพลังงานทดแทนและอนุรักษ์พลังงาน 

4.2.4 ไบโอดีเซล      การส่งเสริมการผลิตการใช้เชื้อเพลิงชีวภาพของประเทศไทยเป็นการน าผลผลิตส่วนที่ เหลือจากการบริโภคภายในประเทศและการส่งออกมาเป็นวัตถุดิบในการผลิตเชื้อเพลิงเพื่อทดแทนการใช้ น้ ามันปิโตรเลียม ช่วยสร้างสมดุลระหว่างการน าผลผลิตทางการเกษตรไปผลิตอาหารและพลังงานที่เกิด ประโยชน์สูงสุดต่อประเทศ โดยน้ ามันปาล์มเป็นวัตถุดิบหลักในการผลิตไบโอดีเซล                การประเมินศักยภาพวัตถุดิบในการผลิตไบโอดีเซลพิจารณาตามการทบทวนยุทธศาสตร์

การปฏิรูปปาล์มน้ ามันและน้ ามันปาล์มทั้งระบบ ตามมติคณะกรรมการนโยบายปาล์มน้ ามันแห่งชาติ (กนป.) โดยปรับระยะเวลาให้สอดคล้องกับยุทธศาสตร์ชาติเป็นปี 2561 – 2580 โดยจะไม่ขยายพื้นที่ปลูกแต่เพิ่ม ประสิทธิภาพการผลิต ที่ก าหนดเป้าหมายด าเนินการ ดังนี้ 

-      เพิ่มเปอร์เซ็นต์น้ ามัน ในปี พ.ศ. 2563 เป็นร้อยละ 19 และเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ ในปลายแผนปี พ.ศ. 2580 เป็นร้อยละ 23  

-      เพิ่มผลผลิตต่อไร่ ปลายแผนมีเป้าหมายเป็น 3.7 ตัน/ไร่/ปี  

-      เพิ่มประสิทธิภาพการผลิต ขยายพื้นที่ในระบบแปลงใหญ่ และกลุ่มผลิตปาล์มน้ ามันคุณภาพ      จากเป้าหมายดังกล่าวสามารถประเมินศักยภาพน้ ามันปาล์มเพื่อผลิตไบโอดีเซลได้ดังนี้  

ตารางที่ 4.4 ศักยภาพน้ ามันปาล์มเพื่อผลิตไบโอดีเซล ปี พ.ศ. 2561 – 2580 

ที่มา :    ¹ยุทธศาสตร์การปฏิรูปปาล์มน้ ามันและน้ ามันปาล์มทั้งระบบ พ.ศ. 2561 - 2580 

                  ²คิดน้ ามันปาล์มดิบคงเหลือโดยยังไม่ได้หักปริมาณการส่งออกและอุตสาหกรรมโอลิโอเคมีคอล  

            ³ค านวณโดยคิดการผลิตไบโอดีเซล  ชนิด Fatty Acid Methyl Esters (FAME) 

 (น้ ามันปาล์มดิบ 1 กก. ผลิตไบโอดีเซลได้ 1.15 ลิตร) 

 เมื่อพิจารณาเป้าหมายตามการทบทวนยุทธศาสตร์การปฏิรูปปาล์มน้ ามันและน้ ามัน ปาล์มทั้งระบบ ปี 2561 – 2580 จะพบว่าปริมาณผลผลิตปาล์มน้ ามันและน้ ามันปาล์มที่เพิ่มขึ้นเกิดจากการ เพิ่มประสิทธิภาพการผลิต โดยการเพิ่มผลผลิตต่อไร่และเพิ่มเปอร์เซนต์น้ ามัน ซึ่งจะมีน้ ามันปาล์มดิบคงเหลือ หลังจากการบริโภคที่สามารถน ามาผลิตเป็นไบโอดีเซลได้ราว 11 ล้านลิตรต่อวันในปี พ.ศ. 2580  

4.2.5 ไบโอเอทานอล           กระทรวงพลังงานสนับสนุนให้น าผลผลิตทางการเกษตรส่วนเกินที่เหลือใช้จากการ

บริโภคภายในประเทศและการส่งออกแล้วมาเป็นวัตถุดิบในการผลิตไบโอเอทานอลเชิงพาณิชย์ ได้แก่ กากน้ าตาลซึ่งเป็นผลพลอยได้จากการผลิตน้ าตาลจากอ้อย และมันส าปะหลัง เพื่อไม่ให้กระทบกับปริมาณ ผลผลิตทางการเกษตรที่จะต้องใช้เพื่อเป็นอาหารส าหรับการบริโภค โดยพิจารณาปริมาณวัตถุดิบที่จะน ามาใช้ ผลิตไบโอเอทานอลเป็นเชื้อเพลิงตามยุทธศาสตร์สินค้าเกษตรเป็นรายพืชเศรษฐกิจ 4 สินค้า (Roadmap) ดังนี้

1)ยุทธศาสตร์มันส าปะหลัง พ.ศ. 2558 - 2569 มีเป้าหมายคงพื้นที่เพาะปลูกมัน

ส าปะหลัง 8.5 ล้านไร่ และเพิ่มผลผลิตมันส าปะหลังจาก 3.5 ตันต่อไร่ต่อปี ในปี 2557 เป็น 5 ตันต่อไร่ต่อปี ในปี  2562 และ 7 ตันตอ่ไร่ตอ่ปี ในปี 2569 ซึ่งคาดว่าจะท าให้ผลผลิตมันส าปะหลังเพิ่มขึ้นเป็น 42.5 ล้านตัน และ 59.5 ล้านตันในปี 2562 และ 2569 ตามล าดับ ปริมาณมันส าปะหลังที่คาดว่าจะน ามาใช้ผลิตเป็น ไบโอเอทานอลได้ประเมินโดยค านึงถึงมันส าปะหลังที่ใช้ในการบริโภคในประเทศและอุตสาหกรรมแปรรูปมัน ส าปะหลังในประเทศแล้ว

2) ยุทธศาสตร์อ้อยโรงงานและน้ าตาลทราย พ.ศ. 2558 – 2569 มีเป้าหมายเพิ่มพื้นที่

ปลูกอ้อยจาก 10 ล้านไร่เป็น 16 ล้านไร่ โดยคาดว่าจะให้ผลผลิตอ้อยได้ 182 ล้านตันในปี พ.ศ. 2569 ปริมาณ กากน้ าตาลที่คาดว่าจะใช้ผลิตไบโอเอทานอลได้ประเมินโดยค านึงถึงกากน้ าตาลที่ใช้ในการบริโภคในประเทศ แล้ว เช่น ในการผลิตสุรา อาหารสัตว์ และผงชูรส เป็นต้น และในอนาคตจะมีการใช้น้ าอ้อยหรือน้ าเชื่อมมาเป็น วัตถุดิบในการผลิตเอทานอลด้วย 

ตารางที่ 4.5ศักยภาพมันส าปะหลังและกากน้ าตาลเพื่อผลิตเอทานอล ปี พ.ศ. 2560-2569 ที่มา : ¹ข้อมูลจากรายงานสถิติการเกษตรของประเทศไทย ปี 2561 ส านักงานเศรษฐกิจการเกษตร 

4.3 ศักยภาพการจัดหาวัตถุดิบพลังงานทดแทนเพิ่มเติม 

4.3.1 ไม้โตเร็ว  ชีวมวลที่เกิดขึ้นในอุตสาหกรรมแปรรูปผลผลิตทางการเกษตรส่วนใหญ่ถูกน าไปใช้เพื่อ

ผลิตพลังงานหรือจ าหน่ายเป็นเชื้อเพลิงแล้วเกือบทั้งหมด ในขณะที่ชีวมวลส่วนที่เหลือภายหลังการเก็บเกี่ยว ผลผลิตทางการเกษตรในพื้นที่เพาะปลูกก็ไม่เป็นที่นิยมในการน ามาใช้ผลิตเป็นพลังงาน เนื่องจากมีต้นทุนใน การรวบรวมและขนส่งสูง ท าให้ชีวมวลที่สามารถน ามาใช้เป็นเชื้อเพลิงได้จึงมีอยู่อย่างจ ากัด การปลูกไม้โตเร็ว จึงเป็นทางเลือกหนึ่งที่จะช่วยเสริมสร้างความมั่นคงด้านพลังงานได้ในอนาคต โดยเป็นเชื้อเพลิงที่สามารถจัดหา ได้ในปริมาณมากและคงที่ทุกฤดูกาลตลอดปีจากพันธุ์ไม้โตเร็วที่สามารถปลูกได้ทั่วทุกภูมิภาคของประเทศ ในปี พ.ศ. 2559 – 2560 คณะกรรมาธิการขับเคลื่อนการปฏิรูปประเทศด้านพลังงาน สภาขับเคลื่อนการปฏิรูป ประเทศ ได้เสนอรายงานการศึกษาพื้นที่ที่มีศักยภาพในการปลูกไม้โตเร็วทั่วประเทศว่ามีศักยภาพราว 51 ล้าน ไร่ พื้นที่ที่พิจารณาประกอบด้วย 

-      พื้นที่รกร้างว่างเปล่า นาร้าง และทิ้งร้าง ไม่ได้ใช้ประโยชน์ในปัจจุบัน 

-      พื้นที่ท าการเกษตรนอกเขตชลประทานที่รัฐบาลไม่ส่งเสริมให้ท านาในช่วงฤดูแล้ง 

-      พื้นที่ท านาและพื้นที่ท าไร่ที่มีผลผลิตต่ าหรือราคาตกต่ า 

-      ที่ดินส านักงานการปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรม (ส.ป.ก.) ที่ยังไม่ได้ใช้ประโยชน์  

-      พื้นที่ป่าเสื่อมโทรมในความดูแลของกรมป่าไม้ - พื้นที่ที่รัฐบาลมีนโยบายปลูกพืชทดแทน 4.2 ล้านไร่  

ตารางที่ 4.6ศักยภาพของพื้นที่ปลูกไม้โตเร็วและศักยภาพการผลิตไฟฟ้าด้วยพลังงานชีวมวล¹ที่มา : ¹รายงานของคณะกรรมาธิการขับเคลื่อนการปฏิรูปประเทศด้านพลังงาน สภาขับเคลื่อนการปฏิรูปประเทศ 

อย่างไรก็ตาม พื้นที่ที่มีศักยภาพดังกล่าวสามารถน าไปพัฒนาเป็นแหล่งผลิตพลังงาน

ทดแทนอื่นได้ด้วยนอกจากการปลูกไม้โตเร็ว เช่น การปลูกพืชพลังงานผลิตก๊าซชีวภาพ การติดตั้งกังหันเพื่อ ผลิตพลังงานจากลม และการติดตั้งแผงโซลาร์เซลล์เพื่อผลิตพลังงานจากแสงอาทิตย์ เป็นต้น ซึ่งจะต้อง พิจารณาปัจจัยแวดล้อมอื่นที่เกี่ยวข้องทั้งโครงสร้างพื้นฐานที่จะรองรับการพัฒนาการผลิตการใช้พลังงานใน รูปแบบต่างๆ รวมถึงโอกาสการพัฒนาพื้นที่ดังกล่าวไปใช้ประโยชน์ในวัตถุประสงค์อื่นๆ ที่มีความเหมาะสมตาม นโยบายรัฐบาล 

5. แนวทางการพัฒนาพลังงานทดแทนและพลังงานทางเลือก  

            5.1    การผลิตไฟฟ้า  

5.1.1 การรับซื้อไฟฟ้าจากพลังงานทดแทนและพลังงานทางเลือกตาม PDP2018 Rev.1   การพัฒนาพลังงานทดแทนและพลังงานทางเลือกเข้าสู่ระบบสายส่งขึ้นอยู่กับความ พร้อมของโครงสร้างพื้นฐานที่จะรองรับที่ต้องพิจารณาปัจจัยที่เกี่ยวข้อง ได้แก่ ความต้องการใช้ไฟฟ้ารายสถานี ไฟฟ้า ความสามารถของสายส่งในการรองรับไฟฟ้าที่ผลิตจากพลังงานทดแทนรายสถานีไฟฟ้า และการ จัดล าดับการรับซื้อไฟฟ้าจากเชื้อเพลิงพลังงานทดแทนตามนโยบายรัฐบาล นโยบายส าคัญในการปรับเป้าหมาย การผลิตไฟฟ้าจากพลังงานหมุนเวียนของแผนพัฒนาก าลังผลิตไฟฟ้าของประเทศไทย พ.ศ. 2561 – 2580 ฉบับปรับปรุงครั้งที่ 1 (PDP2018 Rev.1) คือ โครงการโรงไฟฟ้าชุมชนเพื่อเศรษฐกิจฐานรากที่ค านึงถึง ประโยชน์ที่ชุมชนจะได้รับทั้งในด้านเศรษฐกิจ สังคมและสิ่งแวดล้อม ก าหนดเปิดรับซื้อไฟฟ้าระหว่างปี  พ.ศ. 2563 - 2567 โดยมีเป้าหมายก าลังการผลิตของโรงไฟฟ้าชุมชนที่จะรับซื้อรวม 1,933 เมกะวัตต์ ประกอบ ไปด้วยโรงไฟฟ้าที่ผลิตด้วยเชื้อเพลิงชีวมวล 600 เมกะวัตต์ ก๊าซชีวภาพจากน้ าเสีย 183 เมกะวัตต์ ก๊าซชีวภาพ

จากพืชพลังงาน 600 เมกะวัตต์ รวมทั้งพลังงานแสงอาทิตย์ ในรูปแบบผสมผสาน (Hybrid)  กับชีวมวล และ/หรือ ก๊าซชีวภาพจากน้ าเสีย และ/หรือ ก๊าซชีวภาพจากพืชพลังงาน 550 เมกะวัตต์ ตารางที่ 5.1 เป้าหมายก าลังการผลิตใหม่ของโรงไฟฟ้าชุมชนเพื่อเศรษฐกิจฐานรากตาม PDP2018 Rev.1 

            ภาพรวมแผนพัฒนาก าลังผลิตไฟฟ้าของประเทศไทย พ.ศ. 2561 – 2580 ฉบับปรับปรุง ครั้งที่ 1 (PDP2018 Rev.1)  ได้ก าหนดเป้าหมายก าลังการผลิตใหม่ของโรงไฟฟ้าจากพลังงานทดแทนและ พลังงานทางเลือกที่รวมโครงการโรงไฟฟ้าชุมชนเพื่อเศรษฐกิจฐานรากแล้ว จ านวนทั้งสิ้น 18,696 เมกะวัตต์ จากเชื้อเพลิงประเภทต่างๆ ดังนี้ 

ตารางที่ 5.2 เป้าหมายก าลังการผลิตใหม่ของโรงไฟฟ้าพลังงานทดแทนและพลังงานทางเลือกที่จะรับซื้อไฟฟ้า ตาม PDP2018 ระหว่างปี พ.ศ. 2561 – 2580  

 ค่าเป้าหมายการผลิตไฟฟ้าจากพลังงานทดแทนในแผนพัฒนาพลังงานทดแทนและ พลังงานทางเลือก พ.ศ. 2561 – 2580 (AEDP2018) ก าหนดเป็นก าลังการผลิตตามสัญญาของโรงไฟฟ้า (Contract capacity) ที่จะเกิดขึ้นใหม่ตาม PDP2018 Rev.1 รวมกับก าลังการการผลิตตามสัญญาของ โรงไฟฟ้าที่มีพันธะผูกพันกับภาครัฐแล้วในปัจจุบัน ได้แก่ โครงการที่จ่ายไฟฟ้าเข้าระบบไฟฟ้าแล้ว โครงการที่มี สัญญาซื้อขายไฟฟ้า และโครงการที่มีการตอบรับซื้อไฟฟ้าแล้ว ซึ่งจะท าให้สัดส่วนการผลิตไฟฟ้าจากพลังงาน ทดแทนต่อความต้องการใช้ไฟฟ้าทั้งประเทศ ณ ปี พ.ศ. 2580 เป็นร้อยละ 34.23 ซึ่งมากกว่าแผน AEDP2015 ที่ก าหนดค่าเป้าหมายการผลิตไฟฟ้าจากพลังงานทดแทนเป็นก าลังการผลิตติดตั้ง (Installed capacity) ของ โรงไฟฟ้า โดยมีสัดส่วนการผลิตไฟฟ้าจากพลังงานทดแทนต่อความต้องการใช้ไฟฟ้าทั้งประเทศ ปี พ.ศ. 2579 เป็นร้อยละ 20.11  

ตารางที่ 5.3 เปรียบเทียบเป้าหมายก าลังผลิตไฟฟ้าจากพลังงานทดแทนและพลังงานทางเลือกแต่ละประเภท เชื้อเพลิงของแผน AEDP2015 และ AEDP2018 

5.1.2 การผลิตไฟฟ้าจากพลังงานทดแทนและพลังงานทางเลือกที่ไม่เชื่อมต่อระบบสายส่ง กรมพัฒนาพลังงานทดแทนและอนุรักษ์พลังงาน ส่งเสริมการผลิตไฟฟ้าเพื่อสร้างคุณภาพ

ชีวิตที่ดีให้กับประชาชนในพื้นที่ที่ห่างไกลระบบสายส่ง (Off grid) ตามศักยภาพของพื้นที่ ดังนี้ 

-      ระบบผลิตไฟฟ้าด้วยเซลล์แสงอาทิตย์เพื่อจัดท าระบบประจุแบตเตอร์รี่ ระบบสูบน้ า 

ระบบมินิกริด (Mini Grid) และระบบผลิตไฟฟ้า ในพื้นที่ที่อยู่ห่างไกลระบบสายส่งไฟฟ้า หรือพื้นที่ที่มีข้อจ ากัด ที่ท าให้ไม่สามารถด าเนินการจ่ายไฟฟ้าได้ เช่น โรงเรียนในชนบท สถานีอนามัย ศูนย์การเรียนรู้ชุมชน ฐาน ปฏิบัติการทางทหารและต ารวจตระเวนชายแดน พื้นที่ป่าสงวนแห่งชาติ และพื้นที่ในโครงการพระราชด าริ เป็นต้น ในปี พ.ศ. 2560 มีระบบผลิตไฟฟ้าพลังงานแสงอาทิตย์ติดตั้งแล้วเสร็จรวม 2,155 ระบบ ก าลังการ ผลิตรวม 4,984 กิโลวัตต์ แนวทางการด าเนินงานในอนาคตจะเป็นการบ ารุงรักษาระบบผลิตพลังงานเดิมด้วย เทคโนโลยีสมัยใหม่เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพการท างานของระบบ  

-      การพัฒนาไฟฟ้าพลังน้ าขนาดเล็กมาก ที่มีก าลังการผลิตต่ ากว่า 200 กิโลวัตต์ มีแผน

ด าเนินโครงการในลักษณะต่างๆ ดังต่อไปนี้  

(1)  โครงการไฟฟ้าพลังน้ าระดับหมู่บ้าน เป็นการส่งเสริมการผลิตไฟฟ้าพลังน้ าแบบ

อิสระ (Off-Grid) ในพื้นที่ที่ไม่มีไฟฟ้าใช้ เพื่อให้ประชาชนสามารถพึ่งพาตนเองได้และเกิดการมีส่วนร่วมของ ประชาชนในการสมทบแรงงานและวัสดุท้องถิ่น โดยให้การสนับสนุนด้านเทคนิค หลังจากก่อสร้างแล้วเสร็จ จะบริหารจัดการโดยประชาชนในพื้นที่ในรูปแบบสหกรณ์ ในปี พ.ศ. 2562 มีโครงการที่ด าเนินการแล้วเสร็จ รวม 64 แห่ง ก าลังการผลิตรวม 2,415 กิโลวัตต์ 

(2)  โครงการไฟฟ้าพลังน้ าระดับหมู่บ้านอย่างยั่งยืน เป็นการปรับปรุงระบบไฟฟ้า

พลังงานแบบอิสระ (Off-Grid) ให้สามารถจ่ายไฟฟ้าเชื่อมโยงกับระบบจ าหน่ายไฟฟ้าได้ (On-Grid) โดยให้ องค์การบริหารส่วนท้องถิ่นร่วมกับชุมชนในพื้นที่เป็นผู้บริหารจัดการโดยขายไฟฟ้าให้กับการไฟฟ้าส่วนภูมิภาค ตามระเบียบการรับซื้อไฟฟ้าจากผู้ผลิตไฟฟ้าขนาดเล็กมากต่อไป ในปี พ.ศ. 2562 มีโครงการที่ด าเนินการ แล้วเสร็จรวม 17 โครงการ ก าลังการผลิตรวม 1,942 กิโลวัตต์  

(3)  โครงการไฟฟ้าพลังงานน้ าชุมชน เป็นการด าเนินการโดยชุมชนที่จะต้องประสานงาน

กับหน่วยงานที่เกี่ยวข้องและจัดหาพื้นที่ก่อสร้าง โดยให้การสนับสนุนทางเทคนิค และให้องค์การบริหารส่วน ท้องถิ่นร่วมกับชุมชนในพื้นที่เป็นผู้บริหารจัดการในการผลิตไฟฟ้าใช้เองหรือขายไฟฟ้าให้กับการไฟฟ้าส่วน ภูมิภาค ในปี พ.ศ. 2562 มีโครงการที่ด าเนินการแล้วเสร็จรวม 15 โครงการ ก าลังการผลิตรวม 1,170 กิโลวัตต์ และจะมีแผนเริ่มด าเนินการในปี พ.ศ. 2565 อีก 10 โครงการ ก าลังการผลิตรวม 419 กิโลวัตต์  

5.2 การผลิตความร้อน 

อุตสาหกรรมเกษตรมีการใช้พลังงานทดแทนและพลังงานทางเลือกในรูปของพลังงาน

ความร้อนอย่างแพร่หลาย ซึ่งช่วยลดต้นทุนค่าเชื้อเพลิงและเป็นการน าของเสียกลับมาใช้ประโยชน์ได้อีกด้วย  ที่ผ่านมาในปี พ.ศ. 2561 ชีวมวลถูกน ามาใช้ผลิตความร้อนมากที่สุดถึงร้อยละ 90 ของการผลิตพลังงาน ความร้อนจากพลังงานทดแทนทั้งหมด ร้อยละ 50 ของชีวมวลมาจากชานอ้อยในอุตสาหกรรมน้ าตาล  

ส่วนที่เหลือเป็นพลังงานความร้อนจากก๊าซชีวภาพ ขยะ และพลังงานแสงอาทิตย์ 

ตารางที่ 5.4 การใช้พลังงานความร้อนจากพลังงานทดแทนและพลังงานทางเลือก ปี พ.ศ. 2559 – 2561 

*  วัสดุเหลือใช้ทางการเกษตร ได้แก่ ชานอ้อย แกลบ เศษไม้ ใบปาล์ม กะลาปาล์ม และขี้เลื่อย เป็นต้น

 การปรับปรุงเป้าหมายการส่งเสริมการผลิตการใช้พลังงานความร้อนจากพลังงานทดแทนและ

พลังงานทางเลือกใน AEDP2018 เมื่อเทียบกับ AEDP2015 มีดังนี้  

-     ปรับเพิ่มเป้าหมายการผลิตความร้อนจากเชื้อเพลิงชีวมวลที่เพิ่มขึ้นจากการขยายโรงงาน

น้ าตาลตั้งแต่ปี พ.ศ. 2559 ท าให้คาดการณ์ว่าจะมีความต้องการใช้ชีวมวลเพื่อผลิตความร้อนเพิ่มสูงขึ้น

-      ปรับลดเป้าหมายการผลิตความร้อนจากพลังงานแสงอาทิตย์ลงจาก AEDP2015  

ที่ประเมินศักยภาพการติดตั้งระบบน้ าร้อนแสงอาทิตย์ (Solar collector) จากพื้นที่หลังคาอาคาร ซึ่งใน ปัจจุบันพื้นที่หลังคาอาคารส่วนใหญ่นิยมติดตั้งโซล่าร์เซลล์ส าหรับผลิตพลังงานไฟฟ้าเพราะมีต้นทุนการติดตั้ง และการบ ารุงรักษาต่ ากว่าระบบน้ าร้อนแสงอาทิตย์ 

-      ปรับเพิ่มเป้าหมายการผลิตความร้อนจากไบโอมีเทน (Bio-methane Gas) ซึ่งหมายถึง 

ก๊าชชีวภาพที่น ามาปรับปรุงคุณภาพให้มีคุณสมบัติเทียบเท่าก๊าซธรรมชาติส าหรับยานยนต์ (Natural Gas Vehicles) หรือเอ็นจีวี (NGV) ในแผน AEDP2015 ได้ตั้งเป้าหมายพัฒนาเป็นเชื้อเพลิงทางเลือกในพื้นที่ ห่างไกลแนวท่อก๊าซธรรมชาติ  แต่จากการพยากรณ์ความต้องการใช้ก๊าซธรรมชาติภาคขนส่งในอนาคตมี แนวโน้มลดลงจากการพัฒนายานยนต์ไฟฟ้าและระบบขนส่งสาธารณะ ใน AEDP2018 จึงเปลี่ยน

กลุ่มเป้าหมายผู้ใช้มาเป็นภาคอุตสาหกรรมเพื่อทดแทนการใช้ก๊าซธรรมชาติเหลว (Liquefied Natural Gas) หรือแอลเอ็นจี (LNG) เป็นเชื้อเพลิงในกระบวนการผลิต 

ตารางที่ 5.5 เปรียบเทียบเป้าหมายการผลิตพลังงานความร้อนจากพลังงานทดแทนและพลังงานทางเลือก

แต่ละประเภทเชื้อเพลิงของแผน AEDP2015 และ AEDP2018 

*  เทียบเท่าไบโอมีเทน 4,800 ตันต่อวัน

 จากการปรับปรุงเป้าหมายการส่งเสริมการผลิตการใช้พลังงานความร้อนจากพลังงานทดแทน

และพลังงานทางเลือกใน AEDP2018 ท าให้สัดส่วนการผลิตความร้อนจากพลังงานทดแทนต่อความต้องการใช้ พลังงานความร้อนทั้งประเทศ ณ ปี พ.ศ. 2580 เป็นร้อยละ 41.61 ซึ่งมากกว่าแผน AEDP2015 ที่มีสัดส่วน การผลิตความร้อนจากพลังงานทดแทนต่อความต้องการใช้พลังงานความร้อนทั้งประเทศ ณ ปี พ.ศ. 2579 เป็นร้อยละ 36.67 โดยการส่งเสริมการผลิตการใช้พลังงานความร้อนจากพลังงานทดแทนและพลังงาน ทางเลือกมีแนวทางดงัต่อไปนี้  

5.2.1       ส่งเสริมและพัฒนาเทคโนโลยีระบบอบแห้งพลังงานแสงอาทิตย์แบบเรือนกระจก

ให้กับผู้ประกอบการผลิตภัณฑ์อบแห้งทั้งในระดับอุตสาหกรรมขนาดกลาง ขนาดเล็ก และครัวเรือน  เพื่อยกระดับมาตรฐานด้านสุขอนามัยในผลิตภัณฑ์อบแห้ง การพัฒนาเพิ่มประสิทธิภาพระบบอบแห้งพลังงาน แสงอาทิตย์ร่วมกับเชื้อเพลิงชีวมวล การส่งเสริมระบบบ่อเลี้ยงปลาพลังงานแสงอาทิตย์และพัฒนาให้มี มาตรฐานด้านสุขอนามัยส าหรับกลุ่มเกษตรกรและกลุ่มวิสาหกิจชุมชน 

5.2.2       ส่งเสริมการผลิตชีวมวลจากไม้โตเร็วเพื่อเพิ่มความมั่นคงด้านพลังงานให้กับ

อุตสาหกรรมที่มีการใช้เชื้อเพลิงชีวมวล เนื่องจากเชื้อเพลิงชีวมวลจากเศษวัสดุทางการเกษตรอาจไม่เพียงพอ ต่อความต้องการใช้พลังงานที่จะเพิ่มสูงขึ้นในอนาคต รวมถึงการเพิ่มคุณภาพของเชื้อเพลิงชีวมวล เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพการผลิตเป็นพลังงานและการขนส่งในรูปของเชื้อเพลิงอัดเม็ด 

5.2.3       ส่งเสริมการผลิตการใช้ก๊าซชีวภาพจากน้ าเสียและของเสียในโรงงานอุตสาหกรรม

และฟาร์มปศุสัตว์ขนาดกลางและขนาดเล็ก ด้วยการสนับสนุนการลงทุนก่อสร้างระบบผลิตก๊าซชีวภาพให้แก่ ผู้ประกอบการ รวมถึงการน าพืชพลังงานมาเป็นวัตถุดิบในการผลิตก๊าซชีวภาพ เพื่อรองรับการใช้ประโยชน์จาก พลังงานก๊าซชีวภาพในรูปแบบต่างๆ เช่น ไฟฟ้า ความร้อน และไบโอมีเทน ในอนาคตต่อไป 

5.3 การผลิตเชื อเพลิงชีวภาพ การก าหนดค่าเป้าหมายการส่งเสริมเชื้อเพลิงชีวภาพนั้นจะพิจารณาจากปัจจัยต่างๆ ได้แก่ 

แผนพัฒนาระบบขนส่งตามแผนยุทธศาสตร์ของกระทรวงคมนาคม แผนอนุรักษ์พลังงานในภาคขนส่ง   การพัฒนาเทคโนโลยียานยนต์ไฟฟ้า ข้อจ ากัดของเทคโนโลยียานยนต์ในการรองรับการใช้เชื้อเพลิงชีวภาพใน สัดส่วนที่สูงขึ้น และพระราชบัญญัติกองทุนน้ ามันเชื้อเพลิง พ.ศ. 2562 ที่มีผลบังคับใช้ตั้งแต่วันที่ 24 กันยายน 

พ.ศ. 2562 ก าหนดไม่ให้ใช้เงินกองทุนน้ ามันเชื้อเพลิงอุดหนุนราคาน้ ามันที่มีเชื้อเพลิงชีวภาพเป็นส่วนผสม  จากปัจจัยดังกล่าวจะส่งผลให้ความต้องการใช้น้ ามันเชื้อเพลิงในภาคขนส่งลดลง จึงท าให้การก าหนดเป้าหมาย การใช้เชื้อเพลิงชีวภาพในแผน AEDP2018 ลดลงเมื่อเทียบกับเป้าหมายตามแผน AEDP2015 ดังนี้  

-      ปรับลดเป้าหมายการใช้เอทานอลลงเป็น 7.50 ล้านลิตรต่อวัน ในปี พ.ศ. 2580 

-      ปรับลดเป้าหมายการใช้ไบโอดีเซลลงเป็น 8.00 ล้านลิตรต่อวัน ในปี พ.ศ. 2580 

-      ยกเลิกเป้าหมายการผลิตไบโอมีเทนอัดในภาคขนส่ง

ตารางที่ 5.6 เปรียบเทียบเป้าหมายการผลิตเชื้อเพลิงในภาคขนส่งจากพลังงานทดแทนและพลังงานทางเลือก

จากการปรับปรุงเป้าหมายการส่งเสริมการผลิตการใช้เชื้อเพลิงชีวภาพใน AEDP2018 ท าให้

สัดส่วนการใช้เชื้อเพลิงชีวภาพต่อความต้องการใช้เชื้อเพลิงในภาคขนส่ง ณ ปี พ.ศ. 2580 เป็นร้อยละ 9.99  ซึ่งน้อยกว่าแผน AEDP2015 ที่มีสัดส่วนการใช้เชื้อเพลิงชีวภาพต่อความต้องการใช้เชื้อเพลิงในภาคขนส่ง  ณ ปี พ.ศ. 2579 เป็นร้อยละ 25.04 โดยมีแนวทางการด าเนินงาน ดังนี้  

5.3.1        การส่งเสริมให้น้ ามันแก๊สโซฮอล์ อี 20 เป็นน้ ามันเชื้อเพลิงหลักในกลุ่มผู้ใช้

เครื่องยนต์เบนซิน โดยปรับลดชนิดน้ ามันเชื้อเพลิงในกลุ่มเบนซินยกเลิกน้ ามันแก๊สโซออล์อี 10 ออกเทน 91 ภายในปี พ.ศ. 2563 และลดการชดเชยเชื้อเพลิงชีวภาพซึ่งจะท าให้ปริมาณการใช้แก๊สโซฮอล์ อี 85 ลดลง

5.3.2        การส่งเสริมให้น้ ามันดีเซลหมุนเร็วบี 10 เป็นน้ ามันดีเซลมาตรฐานของประเทศ

เพื่อให้สมดุลกับปริมาณผลผลิตปาล์มน้ ามันและน้ ามันปาล์ม และลดการชดเชยเชื้อเพลิงชีวภาพซึ่งจะท าให้ ปริมาณการใช้น้ ามันดีเซลหมุนเร็ว บี 7 และ บี 20 ลดลง 

แผนพัฒนาพลังงานทดแทนและพลังงานทางเลือก พ.ศ. 2561 – 2580 ยังคงรักษาเป้าหมายรวม 

ในการเพิ่มสัดส่วนการใช้พลังงานทดแทนและพลังงานทางเลือกในรูปของพลังงานไฟฟ้า ความร้อน และ เชื้อเพลิงชีวภาพ ต่อการใช้พลังงานขั้นสุดท้ายที่ร้อยละ 30 โดยปรับปรุงเป้าหมายบางประเภทเชื้อเพลิงให้มี ความเหมาะสมกับสถานการณ์ในปัจจุบันและทิศทางการใช้พลังงานในอนาคต ตารางที่ 5.7 ค่าเป้าหมายตามแผนพัฒนาพลังงานทดแทนและพลังงานทางเลือก พ.ศ. 2561 – 2580  

                                                                                                                                                                 ปัจจัยสู่ความส าเร็จ 

1. ประเด็นที่ตอ้ งเร่งขับเคลื่อน 

1.1 ด้านนโยบาย กฎหมาย และกฎระเบียบ 

1.2 ด้านการพัฒนาเทคโนโลยีและองค์ความรู้ 

1.3 ด้านการสร้างความเข้าใจ และการตระหนักรู้ในด้านพลังงานทดแทน 

2. แนวทางการบริหารความเสี่ยง 

2.1 ความเสี่ยงด้านวัตถุดิบ และการบริหารจัดการวัตถุดิบ 

2.2 ความเสี่ยงด้านการผลิตพลังงานทดแทน 

2.3 ความเสี่ยงด้านการใช้พลังงานทดแทนอย่างยั่งยืน

ประโยชน์ต่อประเทศชาติและประชาชน

1. ผลประโยชน์ทางด้านเศรษฐกิจและลดการพึ่งพาพลังงานจากต่างประเทศ  ปัจจุบันประเทศไทยต้องน าเข้าพลังงานจากต่างประเทศเพื่อให้เพียงพอกับความต้องการ

ภายในประเทศในการขับเคลื่อนกิจกรรมทางเศรษฐกิจ เช่น การน าเข้าก๊าซธรรมชาติเพื่อน ามาผลิตเป็น พลังงานไฟฟ้าและความร้อนในภาคอุตสาหกรรม การน าเข้าน้ ามันดิบเพื่อน ามาผลิตเป็นน้ ามันส าเร็จรูป ในภาคขนส่ง การผลิตการใช้พลังงานทดแทนเป็นการน าศักยภาพพลังงานธรรมชาติในประเทศมาเปลี่ยนเป็น พลังงาน ได้แก่ พลังงานงานแสงอาทิตย์ พลังงานลม รวมไปถึงการน าของเสียและวัสดุเหลือทิ้งทางการเกษตร มาใช้ประโยชน์เพื่อผลิตเป็นพลังงาน ซึ่งจะช่วยลดการพึ่งพาพลังงานจากภายนอกประเทศได้ส่วนหนึ่ง  สามารถกระตุ้นให้เกิดการลงทุนด้านพลังงานทดแทนที่จะสร้างงาน สร้างรายได้ ลดรายจ่าย ให้ผู้ที่เกี่ยวข้อง ตั้งแต่ผู้ผลิตจนถึงผู้ใช้พลังงานทดแทนอย่างทั่วถึง

1. ผลประโยชน์ทางด้านสังคม การพัฒนาพลังงานในพื้นที่ช่วยสร้างความมั่นคงด้านพลังงานให้กับชุมชน ลดค่าใช้จ่ายด้านพลังงาน ที่ต้องพึ่งพาพลังงานจากภายนอก สร้างคุณภาพชีวิตที่ดีจากการมีพลังงานใช้เพื่อพัฒนาระบบสาธารณูปโภค ขั้นพื้นฐาน ได้แก่ ไฟฟ้าพลังน้ า ไฟส่องสว่างและการสูบน้ าจากพลังงานแสงอาทิตย์ ก๊าซชีวภาพเพื่อการหุงต้ม ในครัวเรือนจากน้ าเสียและมูลสัตว์จากฟาร์มปศุสัตว์  เป็นต้น  
2. ผลประโยชน์ทางด้านการพัฒนาทางเทคโนโลยี การผลิตและการใช้พลังงานทดแทนจะสนับสนุนให้อุตสาหกรรมในประเทศเกิดองค์ความรู้  

และน าไปสู่การวิจัยพัฒนาเทคโนโลยีด้านพลังงานต่อไป

1. ผลประโยชน์ต่อสิ่งแวดล้อม  การใช้พลังงานทดแทนและพลังงานหมุนเวียนจะเป็นการลดการใช้เชื้อเพลิงฟอสซิลที่เป็นสาเหตุ

ส าคัญของการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศในปัจจุบันจากภาวะโลกร้อน แนวทางการน าของเสียกลับมาสร้าง ประโยชน์ใหม่ เช่น การน าขยะ ของเสีย น้ าเสีย วัสดุเหลือทิ้งทางการเกษตร มาผลิตเป็นพลังงานหมุนเวียน ต่อเนื่องโดยไม่เกิดของเสีย ถือเป็นส่วนหนึ่งในการสนับสนุนเศรษฐกิจหมุนเวียน (Circular Economy) ที่จะ ช่วยให้เกิดการพัฒนาไปพร้อมกับการรักษาสิ่งแวดล้อมได้อย่างยั่งยืน 

บรรณานุกรม 

ส านักนายกรัฐมนตรี. ประกาศ เรื่อง ยุทธศาสตร์ชาติ พ.ศ. 2561 – 2580. ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 135 ตอนที่ 

82 ก, 13 ตุลาคม 2561 ส านักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจแห่งชาติ, คณะกรรมการยุทธศาสตร์ชาติ. 2561. ยุทธศาสตร์ชาติ  พ.ศ. 2561 – 2580. กรุงเทพฯ 

ส านักนายกรัฐมนตรี. การประกาศแผนการปฏิรูปประเทศ. ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 135 ตอนที่ 24 ก,  

6 เมษายน 2561 กระทรวงพลังงาน, คณะกรรมการปฏิรูประเทศด้านพลังงาน. 2561. แผนปฏิรูปประเทศด้านพลังงาน. กรุงเทพฯ 

กระทรวงพลังงาน, กรมพัฒนาพลังงานทดแทนและอนุรักษ์พลังงาน. 2560. รายงานพลังงานทดแทนของ ประเทศไทย. กรุงเทพฯ กระทรวงพลังงาน, กรมพัฒนาพลังงานทดแทนและอนุรักษ์พลังงาน. 2560. โครงการศึกษาศักยภาพพื้นที่ที่ เหมาะสมในการพัฒนาระบบผลิตไฟฟ้าพลังงานแสงอาทิตย์ของประเทศไทย. กรุงเทพฯ 

กระทรวงพลังงาน, กรมพัฒนาพลังงานทดแทนและอนุรักษ์พลังงาน. 2560. โครงการศึกษาศักยภาพการใช้ และประยุกต์ใช้น้ าร้อนพลังงานแสงอาทิตย์ในภาคอุตสาหกรรมและภาคบริการของประเทศไทย. กรุงเทพฯ 

กระทรวงพลังงาน, กรมพัฒนาพลังงานทดแทนและอนุรักษ์พลังงาน. 2559. โครงการศึกษาศักยภาพและความ เหมาะสมการส่งเสริมการใช้น้ าร้อนแสงอาทิตย์ส าหรับภาคครัวเรือน. กรุงเทพฯ  

กระทรวงพลังงาน, กรมพัฒนาพลังงานทดแทนและอนุรักษ์พลังงาน. 2553. โครงการพัฒนาปรับปรุงแผนที่ ศักยภาพพลังงานลมส าหรับประเทศไทย. กรุงเทพฯ 

กระทรวงพลังงาน, กรมพัฒนาพลังงานทดแทนและอนุรักษ์พลังงาน. 2560. โครงการพัฒนาแผนที่ศักยภาพ และปรับปรุงฐานข้อมูลพลังงานความร้อนใต้พิภพในประเทศไทย. กรุงเทพฯ 

กระทรวงพลังงาน, กรมพัฒนาพลังงานทดแทนและอนุรักษ์พลังงาน. 2561. โครงการศึกษา ส ารวจ ทบทวน

พฤติกรรมการเก็บเกี่ยวผลผลิตทางการเกษตรเพื่อใช้ในการวิเคราะห์และปรับปรุงค่าคงที่ของ อัตราส่วนชีวมวลและค่าสัมประสิทธิ์ชีวมวลเหลือใช้. กรุงเทพฯ  กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม, กรมควบคุมมลพิษ. 2561. รายงานสถานการณ์สถานที่ก าจัด

ขยะมูลฝอยชุมชนของประเทศไทย ปี พ.ศ. 2561. กรุงเทพฯ 

กระทรวงเกษตรและสหกรณ์, คณะกรรมการนโยบายปาล์มน้ ามันแห่งชาติ. 2561. ยุทธศาสตร์การปฏิรูปปาล์ม น้ ามันและน้ ามันปาล์มทั้งระบบ ปี 2560 – 2579. กรุงเทพฯ กระทรวงเกษตรและสหกรณ์, คณะอนุกรรมการร่วมจัดท ายุทธศาสตร์สินค้าเกษตรเป็นรายพืชเศรษฐกิจ 4 สินค้า (Roadmap) คือ ข้าวโพดเลี้ยงสัตว์ มันส าปะหลัง ปาล์มน้ ามัน และอ้อย. 2557. (ร่าง) ยุทธศาสตร์มัน ส าปะหลังและผลิตภัณฑ์ (Roadmap) และ (ร่าง) ยุทธศาสตร์อ้อยโรงงานและน้ าตาลทราย 

(Roadmap). กรุงเทพฯ

กระทรวงเกษตรและสหกรณ์, ศูนย์เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร กรมปศุสัตว์. 2560. ข้อมูลจ านวน ปศุสัตว์ในประเทศไทย ปี 2560. กรุงเทพฯ ส านักงานเลขาธิการสภาขับเคลื่อนการปฏิรูปประเทศ, คณะกรรมาธิการขับเคลื่อนการปฏิรูปประเทศด้าน

พลังงาน. 2560. การส่งเสริมการผลิตไฟฟ้าจากชีวมวลไม้โตเร็วเพื่อสร้างเศรษฐกิจฐานรากให้กับ เกษตรกร สร้างป่า และเสริมความมั่นคงด้านพลังงาน. กรุงเทพฯ  

ภาคผนวก 

ภาคผนวก 1 

แผนพัฒนาไฟฟ้าพลังน า 

กรมพัฒนาพลังงานทดแทนและอนุรักษ์พลังงาน

แผนการปรับปรุงประสิทธิภาพ/เพิ่มก าลังผลิตด้วยพลังงานแสงอาทิตย์ทุ่นลอยน า

แผนพัฒนาโครงการไฟฟ้าพลังน าขนาดเล็กมาก (ก าลังการผลิตต่ ากว่า 200 กิโลวัตต์)

แผนพัฒนาโครงการไฟฟ้าพลังน าขนาดเล็ก (ก าลังการผลิตตั งแต่ 200 กิโลวตั ต์ขึ นไป)

ภาคผนวก 2 

ศักยภาพการผลิตไฟฟ้าจากขยะชุมชนจากกลุ่ม Clusters กระทรวงมหาดไทย 

สถานะโครงการก าจัดขยะเพื่อผลิตไฟฟ้าของกลุ่ม Clusters จ านวน 56 โครงการ  ก าลังการผลิตไฟฟ้ารวม 400 เมกะวัตต ์

 ข้อมูลจากกระทรวงมหาดไทย เมื่อวันที่ 4 ตุลาคม 2561