ENERGY LAW OF THE REPUBLIC OF ARMENIA

 Unofficial translation

SECTION I. GENERAL PROVISIONS

Article 1. Subject of Regulation of the Law

Present Law shall regulate the relationships between the government bodies, legal entities of the energy sector operating under this Law, and consumers of electricity, thermal energy and natural gas in the Republic of Armenia.

Article 2. Objective of the Law

The objective of this Law is the establishment of the government policies in the energy sector and the mechanisms for their implementation.

Article 3. Energy Sector of the Republic of Armenia

The energy sector of the Republic of Armenia (hereafter referred to as "Energy Sector") is a system of structures, for the provision of public services for the production of electricity and thermal energy, by providing the necessary assets and services to the energy market, which includes the production of combined electric and thermal power, the transmission (transportation) and distribution of electric and thermal power and natural gas, the implementation of operator services in the sphere of electrical energy and natural gas systems, the construction of new generation capacities or their rehabilitation in the electric and thermal energy sectors, as well as construction of a transmission (transportation) or distribution network in the electric and thermal energy, and natural gas sectors; and the commercial entities (regardless of their ownership), involved in the import and export of electrical energy and natural gas.

The components of the energy sector are: 1) the electrical energy system; 2) the thermal energy supply systems; 3) the gas supply system.

Article 4. Basic Definitions

The main definitions used in this law have the following meanings:

Behavioral Rules –Written rules of professional conduct, approved by the commission, among the members of the regulatory commission of the Republic of Armenia and employees, the commission members, the employees and the energy sector Licensees, as well as among the employees and the customers.

Company Confidential Information – Information on the financial status and trade secrets, and/or other information of the Licensee, the disclosure of which may harm the Licensee as well as private information on Licensees consumers served by the Licensee.

Consumer – a physical or legal entity, or an organization not holding a legal status, requiring electric energy (capacity), natural gas, and/or thermal energy, which has executed an energy supply contract with the Licensee.

Distribution Network – a unified system of electricity, or natural gas, or thermal energy distribution lines, substations, gas regulation stations, and other facilities operated by the Distribution Licensee for the supply of electricity, or natural gas, or thermal energy from the generator and/or transporter to the consumers, and the management of which is performed by the Distribution Licensee.

Energy - electric energy (capacity) and thermal energy. Transmission (Transportation)

Network – a unified system of electric or thermal energy, and natural gas transmission (transportation) lines ( substations, gas regulation stations, and other facilities) that transmits electric, or thermal energy, natural gas from generators or importers to distributors and/or customers and/or is wheeled to a third country and is regulated by the Transmission (Transportation) Licensee.

License – A document issued by the Commission to a legal entity, confirming the rights and obligations of that entity to perform activities and provide services in the Energy Sector, according to the terms specified in this Law.

Licensed Operation – operations subject to licensing pursuant to this Law.

Licensee – Legal entity holding a License issued pursuant to this Law.

Resolution – a legal act, adopted by the Commission within its jurisdiction and in compliance with this Law.

Rules of Supply and Consumption - Regulatory documents approved by the Commission, containing the terms and conditions for the supply of electricity, thermal energy and natural gas by the suppliers, and their consumption by consumers.

Safety Zones – the territories surrounding the energy facilities (buildings, installations, communication, transmission (transportation) and distribution lines, etc.), which are supposed to ensure their normal operation, safety of the operating personnel and other citizens, as well as reciprocal safety of other entities .

Sub-consumer – consumer, using the electric network of another consumer, and which, in the manner provided, has a bilateral or tripartite energy or natural gas supply contract.

Tariff – The sale price per unit of electric energy and/or capacity generated, thermal energy and natural gas, for supply of services in the energy sector which are considered licensed operations (except for operations in construction, re-construction and export), established in compliance with this Law.

Services Provided to the Power Market – centralized services provided to the power market in order to regulate and maintain the transparency of that market.

Economic Dispatch [regulation] – A method of notifying, scheduling and regulating the generating capacity, the electrical energy import and transmission capability, which results in the lowest supply cost for electrical energy, while maintaining the reliability and safety standards. Market Rules – General document, approved by the Commission, regulating the relationships among the Licensees operating in electric energy sector and the general rules and standards related to the reliability and safety of the system, as well as the necessary instruments for the maintenance of their normal operation with the market.

SECTION 2. STATE POLICIES IN THE ENERGY SECTOR

Article 5. Basic Principles of the State Policies

The basic principles of the state policies for the energy sector are as follows:

1. Enhancement of competition and efficient operation in the energy sector and creation of essential conditions for the development of a competitive environment;

2. Regulation of the energy sector operation;

3. Separation of the economic activity, government management, and regulation functions;

4. Protection of the rights of the consumers and the economic entities in the energy sector, and the balancing of their interests;

5. Efficient use of domestic energy resources and alternative sources of energy and implementation of economic and legal mechanisms for that purpose.

6. Encouragement of investments in the energy sector;

7. Ensuring transparency of the licensed operations in the energy sector;

8. Ensuring safety in the energy sector;

9. Increasing the energy independence of the Republic, including ensuring the maximum utilization of generating capacities and differentiation of domestic and imported energy resources;

10. Ensuring the protection of the environment;

11. Encouragement of scientific-technical progress and integration of new energy efficient and energy-saving technologies, as well as encouragement of personnel training and re-training.

12. Encouragement of the formation and development of energy markets;

13. Separation of the generation, transmission, distribution, export, import, System Operator functions and functions of service provision to the power market. In the implementation of the government policies, the state government and regulatory bodies of the energy sector of the Republic of Armenia, within the limits of their authority, must be guided by the principles specified in this Article.

Article 6. Nuclear Energy Nuclear Energy is a state monopoly.

The development and supervision of the organizational, legal and technical systems of nuclear and radioactive safety is conducted by state bodies authorized by the RoA Government. Nuclear energy, its effect on the environment, and related safety issues are regulated pursuant to international treaties and the legislation of the Republic of Armenia.

The electricity generation operations implemented by the nuclear stations is regulated by this Law.

Article 7. Land Use Right for Generating Capacities, Power Networks and Installations

1. The provision of state-owned land, bodies, for construction of new generating facilities, transmission (transportation) networks, installations as well as for construction and reconstruction (extension) of the existing ones, shall be based on a priority right and in accordance with the defined procedures under the law, taking into account the proof provided for the least expenses related to that construction (rehabilitation) for provision of services to the public. The paths and safety zones provided for construction of overhead [air] and cable lines, as well as natural gas and thermal power networks shall comply with the requirements of technical regulations.

2. For use, until the enactment of this Law, by the Licensees of their existing energy facilities (generating capacities, cables and overhead lines, substations, gas regulation stations, gas and thermal energy pipelines, etc.), safety zones, and constructions located on state-owned lands, a compulsory and free of charge servitude is hereby established.

3. In case of the liquidation of the energy installation, the owner is obliged to restore or improve the land (area), according to procedures set out by law.

SECTION 3. REGULATION OF THE ENERGY SECTOR

Article 8. Regulation

Regulation of the energy sector is a part of the state policies, aimed at balancing of the customers’ and Licensees’ interests by defining and supervising the market rules, for electricity, thermal energy and natural gas, the regulated tariffs, and the license conditions, as well as the creation of equitable conditions for the Licensees and to benefit the formation and development of a competitive market.

Article 9. Basic Principles of Regulation

The basic principles of regulation are as follows:

1. Regulation by an independent body, within the framework of authorities specified by Law;

2. Transparency of the regulation for the public;

3. Elimination of discrimination of customers or any Licensee;

4. Balance of interests between the consumers and entities engaged in operations in the energy sector;

5. Collegiality of decision making of regulating body;

6. Restriction of the scope of regulation consistent with the development of competitive market.

Article 10. Primary Methods of Regulation

The primary methods of regulation are as follows:

1. Licensing, establishment of license conditions and their supervision;

2. For reporting purposes to the regulatory body, implementation of accounts and subaccounts for the energy sector Licensees in conformity with National Chart of Accounts, and laws and legal acts related to accounting.

3. Setting regulated tariffs.

4. Development of model contracts or mandatory terms for energy and/or natural gas supply (service provision) between Licensees, as well as energy and/or natural gas supply (sale/purchase) to consumers, and the registration of contracts executed between Licensees;

5. Defining the market rules and regulations;

6. Development of legal acts and control over their implementation, by the regulatory body, within the framework of its authorities;

7. Development of service quality requirements;

8. Study of the investment programs presented by the Licensees with the purpose of their full (or partial) inclusion in the tariff or rejection.

Article 11. Regulatory Body

1. Regulation of the Republic of Armenia’s energy sector is carried out by the Energy Regulatory Commission of the Republic of Armenia (hereafter referred to as Commission), which acts pursuant to authorities vested in the Commission by this Law, and is independent within its jurisdiction.

2. The Commission may not be dissolved or its authorities may not be changed, without amending this Law. The Commission is the legal successor of the Energy Commission of the Republic of Armenia.

3. The Main Office of the Commission is located in the City of Yerevan. The Commission’s seal bears the coat of arms of the Republic of Armenia and the following words: “Energy Regulatory Commission of the Republic of Armenia”.

Article 12. The Structure of the Commission

1. The Commission shall consist of five members.

2. The members of the Commission shall be appointed by the President of the Republic of Armenia, upon the RoA Prime-Minister’s nomination, based on the principal of annual rotation (each year one Commission member is appointed), for a 5-years term of office, except for cases provided in Item 3 of this Article The RoA President, upon the RoA Prime-Minister's nomination, shall appoint the Chairman and the Deputy Chairman from among the Commissioners.

3. In case of an early termination of a Commission member’s term, the RoA President, upon the RoA Prime Minister’s nomination, shall appoint a candidate to serve for the remainder of the unexpired term. In such an event, if the remainder of the unexpired terms is less than one year, the term of office of the new Commissioner shall be 5 years plus the remainder of the unexpired term.

4. Upon expiration of their term, members of the Commission may be re-nominated for a new term of office.

5. Members of the Commission shall be citizens of the Republic of Armenia with high education, who have the Professional Competence to execute the powers prescribed by this Law.

6. No individual shall be eligible to be appointed as a Commissioner: a. who by the decision of the court , entered into force, was found incompetent [lacking dispositive capacity] or partly incompetent; or b. who have been disqualified from a certain position under procedure defined by the Law;

7. A Commissioner, upon the decision of the President of the Republic of Armenia, may be removed from office prior to the completion of his/her appointed term, based on the Prime-Minister’s presentation, pursuant to points 6 (a) and (b) of this article, as well as if the Commissioner loses his/her Armenian citizenship, or accepts another position, or fails to fulfill his/her official responsibilities if a decision by the Commission exists, or has not attended the Commission sessions more than five times during a one year period without providing an acceptable excuse, or if he/she has been convicted by a legally enforced Court decision.

8. A Commissioner may resign by submitting a letter to the President of the Republic of Armenia, and informing the Prime Minister of the Republic of Armenia. The President of the Republic of Armenia shall accept the resignation of the Commissioner within one month.

Article 13. Restrictions of the Rights of the Commissioners and the Staff

1. The Commissioners cannot be members of any representative body, or take any other state position, or perform any other jobs for the energy sector Licensees.

2. The Commissioners and the staff, during the term of their office, shall not directly or indirectly own shares, securities or equity interest in entities licensed in the energy sector, or make investments, nor have any other material interests, in the operation of the licensed entities or in the Licensee's transactions necessary for its operations.

Article 14. Chairman and Deputy Chairman of the Commission

The Chairman of the Commission shall:

1. Organize and secure the work of the Commission and its staff.

2. Call and chair the sessions of the Commission, sign the decisions of the Commission and the meeting protocols [minutes].

3. Within the scope of his/her jurisdiction, the Chairman issues decrees.

4. Within his jurisdiction, represent the Commission in the Republic of Armenia, and other countries and international organizations, and sign documents on behalf of the Commission. When the Chairman of the Commission is not available or is unable to accomplish his/her official duties, the Deputy Chairman of the Commission shall replace the Chairman. When the Deputy Chairman is not available or is unable to accomplish his/her official duties, the Commissioner with the most seniority shall replace the Deputy Chairman.

Article 15. Commission Staff

The Commission organizes its operation with the help of the staff, and the number, structure and the scope of their responsibilities shall be determined by the Commission, upon the recommendation of the Chairman of the Commission.

Article 16. The Regulation of Commission’s Work

1. Within its jurisdiction, the Commission shall promulgate decisions by means of an open voting.

2. The Commission shall keep the records of adopted acts. The normative acts of the Commission shall be published in the "Reference Book of Ministerial Normative Acts of the Republic of Armenia".

3. The Commission shall ensure public access to all legal acts promulgated by the Commission. 4. The Commission shall promulgate normative legal acts, which regulate the meetings between the members or the staff of the Commission with any individual, who has submitted a case/question to be reviewed by the Commission, dealing with the establishment of its tariffs, or the granting or review of an operational license. No member of the Commission, without providing a prior notice, as well as an opportunity to participate, to all parties, shall consult with the interested party or his/her authorized individual, regarding the question subject to review.

5. The Commission shall organize its activities by holding sessions. The sessions of the Commission shall be public [“open door”], except for meetings where cases subject to court review, state and official [service] secrets and the Commission’s internal procedural issues are to be discussed.

6. The Commission shall conduct its sessions as needed but not less frequently than once every month.

7. The Commission, pursuant to the procedure established by the Commission, shall announce the place and time of its sessions, the agenda, and shall give an opportunity to the interested persons and representatives of the public to participate in the sessions, present evidence and be heard.

8. The sessions of the Commission shall be legally valid if at least three members of the Commission are present, including the Chairman or the Deputy Chairman. The Commission shall adopt a decision, if approved by at least three members of the Commission.

9. The representatives of the Commission , provided by the jurisdiction and obligations of the Commission, shall have free access to the Licensees' operation territory.

10. The Commission has the authority to involve independent experts in its activities, if the independent experts do not have financial interest or hold shares of the Licensees' operations.

11. The Commission shall ensure the publicity of its activities.

12. The Commission shall approve and publish “Behavioral Rules” that regulate the professional conduct of Commissioners and staff and their relationships with licensees and consumers.

13. In case of violation of the provisions of this Law the authorities of the Commission shall be held liable in procedures defined by Law. 

Article 17. Authorities of the Commission

The Commission shall have the authority:

1. To set the regulated tariffs for electrical and thermal energy and natural gas, transmission (transportation), distribution in the energy sector, System Operator, services provided in energy market, as well as maximum tariffs for electricity and natural gas import.

2. To issue Licenses for operations in the energy sector.

3. To monitor the compliance with the License conditions and apply penalties provided by this Law.

4. To approve, reject or set conditions for purchase of Licensees’ shares (unless otherwise provided by Laws on privatization of state property), as well as the sale or other transfer of any asset essential to the provision of the services provided by regulated entities, in compliance with Article 27 of this Law. 5. To issue regulations for supply and use of electrical and thermal energy and natural gas.

6. To approve the energy market rules in cooperation with the RoA Government authorized body.

7. To establish model forms or mandatory provisions for energy and natural gas supply and service contracts to be signed between energy sector Licensees and, pursuant to the procedures established by the Commission, register such contracts as well as contracts for export and import of electric power and natural gas.

8. To establish model electricity and natural gas supply contracts, or mandatory provisions thereof, between Licensees and consumers and ensure their employment.

9. To conduct discussions regarding disagreements between Licensees, to review the inquiries and complaints from the consumers regarding supply of energy and natural gas, including disputable bills submitted to the consumers, and to issue decisions and/or clarifications on discussed issues.

10. In order to monitor the implementation of license conditions, and to check the accuracy of financial-economic reports and information provided by Licensees, carry out or organize inspections of the Licensee’s installations and to review the Licensees’ financial-economic operations, by requiring the requisite substantiating documents.

11. In accordance with procedures established by the Commission, to request from the Licensees and License applicants, all information and data necessary for the Commission for issuing a License, setting tariffs, settling disputes, or any other issues being addressed by the Commission. 12. To set quality requirements for services provided to the consumers by the companies.

13. To prescribe accounts and sub-accounts in conformity with RoA laws, approved National Chart of Accounts and other legal acts of the Republic of Armenia for regulatory reporting.  

14. To review Licensees’ development-investment projects in order to make a decision as to whether the investments (fully or partially) will be included or rejected in the future tariffs.

15. To ensure enforcement of and provide comments on the Resolutions adopted by the Commission.

Article 18 Cooperation with State Bodies

1. The Commission may apply to the Government bodies to receive information, that is within its jurisdiction.

2. Within its jurisdiction the Commission will participate in the development of economic and financial projects of the Government of the Republic of Armenia and provide recommendations. 3. The Chairman of the Commission participates in meetings of the Government of the Republic of Armenia with the right of an advisory vote. Article 19 Annual Reports The Commission shall: 1. Yearly, until October 1, make public at the National Assembly of the Republic of Armenia its operation program for the following year, which shall include a forecast of consumption of electrical and thermal energy and natural gas, generation, export and import of electrical energy, import volumes of natural gas, forecast of tariffs for electrical and thermal energy and natural gas, as well as other programs within the authorities vested upon the Commission by this Law;  2. Yearly, until May 1, publish a report regarding its activities for the preceding year.

Article 20 Confidentiality

1. All information received by the Commission from the Licensees shall be open to the public, as long as the given information is not considered ‘not subject to disclosure’ by the Licensee or if the information is considered confidential by the company and marked “Company Confidential Information”.

2. The Licensee has the right to prove that public disclosure of the information, including the "Company Confidential Information" provided would inflict harm on the competitive business interests of the company and that such harm outweighs the public interest in disclosure. The Commission is entitled to approve or reject the Licensee’s request to withhold such information from disclosure.

3. In procedures defined by RoA Law, the Commissioners and the staff are liable for disclosure of confidential information and its use for personal benefit.

SECTION 4 SETTING REGULATED TARIFFS AND PAYMENTS FOR SERVICES

Article 21 Principles of Setting Regulated Tariffs

The basic principles of setting tariffs for electric and thermal energy and natural gas, as well as sizes of payments for rendered services are as follows:

1. Providing for compensation of justified operation and maintenance costs, as well as the depreciation allocations of the fixed assets and non-material assets essential for the conduct of the Licensed Operation in compliance with the License provisions.

2. Providing the opportunity for reasonable profit.

3. Inclusion of justified loan service costs.

4. Establishment of differentiated tariffs for customers dependent on the consumption volume, requested capacity, season, time of day use, connection terms, type of service.

5. Inclusion of justified and essential insurance costs.

6. Inclusion of justified costs related to compliance with environmental norms.

7. Inclusion of justified mothballing and preservation costs of the installations subject to mothballing in conformance with the RoA Government Energy Development Program.

8. Inclusion of necessary burnt fuel maintenance costs and ensuring allocations to Nuclear Plant Decommissioning Fund.

9. Inclusion of justified technical and reasonable commercial losses.

10. Inclusion of other justified and necessary costs as provided by the Legislation.

Article 22 Setting and Implementation of Regulated Tariffs

1. The Commission shall establish the procedures for setting and reviewing the tariffs, and the forms and list of documents (application package) to be submitted by the Licensees shall be established by the Commission.

2. The established tariffs shall become effective 30 days after the adoption of the Resolution. Tariffs shall be in effect for a minimum of 6 months, except in the event that a Licensee breaches the conditions of its License issued by the Commission. In those cases the Commission may adjust the Licensee’s tariffs prior to the expiration of the effective period, and those tariffs will remain effective until such time as the Licensee corrects its breach.

3. The Commission can set a long-term tariff for the operation of the Licensee.

4. The established tariffs may be expressed as a definite number value, or as a clear formula based on certain calculation of parameters.

5. Tariff review may take place upon the initiative of both the interested Licensee, as well as the Commission. The Commission shall review (reaffirm or adjust) the tariffs and make a decision within 90 days of the receipt of the Licensee’s review Application package.

6. Tariffs can be reviewed and renewed upon the initiative of the Commission according to the procedures set forth by the Commission, based on the results of the economic activity, investment programs of the Licensee, as well as Licensee's compliance with the customer service quality requirements.

7. Upon the Commission’s consent in writing, a Licensee can sell electrical and thermal energy and natural gas or provide licensed services at a lower tariff than established, provided that it does not or will not jeopardize the Licensed Operation and/or is not aimed at the acquisition of a monopoly status in the market. When establishing a new tariff the Commission shall disregard the consequences (losses) of tariff lowering for the Licensee.

SECTION 5 LICENSING OF THE ACTIVITIES OF ECONOMIC ENTITIES IN THE ENERGY SECTOR

Article 23 Licensing of Operations in the Energy Sector

1. No person may engage in generation of electricity, generation of thermal energy (including combined electric/thermal generation), transmission (transportation) and distribution of electricity, thermal energy and natural gas, implementation of system operator services in electric energy and natural gas sectors, construction or reconstruction of new generating capacities in the electric and thermal energy sectors, as well as construction of transmission (transportation) and distribution networks in electric/thermal energy and natural gas sectors, electricity and natural gas import and export activities, as well as power market services provision activities without a License issued by the Commission. Only the Licensees holding adequate Operational Licenses in compliance with this Law may engage in electric and thermal power and natural gas sale/purchase (purchase with an intent to sell) activities, in accordance with the License conditions and Market Rules.

2. The essential functions of activities, subject to licensing, established by this Article are defined by the corresponding Operation License. The generation of electrical and thermal energy exclusively for the internal needs of a consumer shall not be licensed.

3. The effective period of the Operation License shall be set forth by the corresponding Commissions decision and stated in the License.

Article 24 Conditions for Granting an Operational License

1. The list of documents and forms to be submitted for an Operational License shall be determined by the Commission.

2. An Operational License is issued if the requesting legal person owns or according to an agreement has at its disposal sufficient financial funds and necessary assets.

3. The procedures and terms for reviewing applications and issuing a License shall be established by the Commission.

4. The Commission, within the specified period, which shall not exceed sixty (60) days from the date when all the required documents are submitted by the applicant to the Commission, will review and act on all License applications.

5. Within 10 days after the decision is made by the Commission, a copy of the decision granting or refusing to grant a License shall be sent to the applicant.

Article 25 Conditions for the Operational License The conditions for an Operational Licenses shall be determined by the Commission.

Article 26 Guarantees for granting an Operational License To issue Licenses for the import, export of electricity, the construction or rehabilitation of new generating plants, the import of natural gas, the Commission shall require from the applicants certain guarantees that are not in conflict with the Legislation of the Republic of Armenia. The amounts, forms and submission procedures for such guarantees shall be determined by the Commission.

Article 27 Restriction of Proprietorship Rights of the Licensees

1. No Licensee may own 25% or more shares or participation in any other Licensee, and no Licensee may merge with any other Licensee, without the Commission's permission.

2. No shareholder that holds more than 25% participation in the charter fund of a licensed entity , may, without the Commission’s permission, purchase or own any 25 % shares or securities, or have participation in the same or any other Operational Licensee or sell 25% or more shares.

3. No alienation or any other form of transfer of ownership of essential assets used in the Licensed Operation (buildings, constructions, structures, generating capacities, operating installations and lines) shall be allowed without the permission of the Commission.

Article 28 Responsibilities of the Licensee Each Licensee is responsible to:

1. Comply with all conditions set forth in this Law, the legislation of the Republic of Armenia, other legal acts, the legal acts adopted by the Commission, and the conditions set forth in the License;

2. Forward for the Commission’s approval a time schedule and a plan of activities ensuring the implementation of environmental and safety requirements;

3. Implement the operation, technical service and repair of the equipment under its management, ensuring the safety and health of the staff and the citizens;

4. Make sure the equipment used during the implementation of the Licensed operation complies with the RoA effective technical rules and conditions provided in a License;

5. Make the buildings, constructions, structures, installations and lines included in the licensed operation accessible for the representatives of the Commission and other entities defined by Law;

6. Introduce technical safety rules to citizens, along with their rights and responsibilities provided by other norms and associated with the License and contracts;

7. In conformance with the License provisions, conduct technical audits (including technological losses, specific fuel costs, costs related to energy or natural gas consumption for the plant’s own needs, etc.) and/or financial audits, with the involvement of independent experts;

8. Coordinate with the Commission development investment programs, in order to receive an opinion regarding the inclusion (partly or completely) of investments or rejection thereof in the future tariffs;

9. Submit for the Commission’s approval the calculation methodologies of inevitable technological losses, specific fuel costs, energy or natural gas used for own needs and other tariff constituent elements.

10. Perform other responsibilities provided by this Law. Other economic activities performed by the Licensee must not jeopardize adequate compliance with the license provisions.

Article 29 Reports of the Licensees

The Licensees shall submit to the Commission their reports, other information and requisite supporting documents related to the regulation [functions] pursuant to the procedures established by the Commission.

Article 30 Procedures for Modifications to a License

1. The review and approval of applications to modify the License shall be conducted in accordance with procedures established by the Commission.

2. The License provisions may be modified based on the initiative of the Commission, only with consent of the Licensee, unless the intended amendments are required for due implementation of the RoA laws.

3. Expenses incurred by the Licensee, resulting from the modification of license provisions initiated by the Commission, shall be compensated by the tariff.

Article 31 Technical Oversight of the Licensee’s Installations

The technical oversight of the Licensee’s installations during construction, commissioning and operation shall be carried out in accordance with the law of the Republic of Armenia.

Article 32 Import Licenses for Electricity and Natural Gas

1. Electrical energy (capacity) Import Licensee is granted the authority to import and sell electrical energy (capacity) according to the Market Rules, contracts and the license terms.

2. Natural gas Import Licensee is granted the authority to import and sell natural gas to the natural gas Transportation Licensees and/or natural gas Distribution Licensees and/or directly to the consumers pursuant to the procedure established by the Commission.

Article 33 Export Licenses for Electricity

1. Electrical energy (capacity) Export Licensee is granted the authority to export electrical energy (capacity) that it generated and/or bought from the electrical energy Generation Licensees pursuant to market rules and the license terms. Electrical energy (capacity) Export License is issued only when domestic market is fully supplied and the export of electricity will not impair the interests of domestic consumers.

2. The tariffs for electricity exported by the electrical energy (capacity) Export Licensee are not regulated.

Article 34 Licenses for Construction or Reconstruction of Generation Capacities

1. Entities holding a license for construction or reconstruction of generation capacities shall have the right to construct new electric/thermal energy plants (including electric/thermal combined energy generation) in compliance with the License provisions.

2. Licenses defined by this Article shall be issued being guided by RoA energy sector prospective development programs, need for efficient use of domestic energy resources and protection of the interests of the domestic market consumers.

Article 35 Generation Licenses

1. The Electricity (Capacity) Generation Licensees are granted the authority to generate electricity (capacity) and to sell it in accordance with the market rules.

2. The thermal energy Generation Licensees are granted the authority to generate thermal energy and to sell it in accordance with the procedures established by the Commission.

3. The relationships between the Electricity (capacity) Generation Licensees, the Electricity System Operator and other market members shall be regulated by market rules and contracts. Article 36 Transmission (Transportation) Licenses

1. The electrical energy Transmission Licensee is granted the right to provide electricity (capacity) transmission service throughout the Republic of Armenia and the right to transfer electricity (capacity) through the territory of the Republic of Armenia to third countries. The Electricity (capacity) Transmission Licensee shall comply with the market rules and contracts.

2. The relationships between the Electricity (capacity) Transmission Licensees, the System Operator and the market members shall be regulated by market rules and contracts.

3. The natural gas Transportation Licensee is granted, pursuant to the procedures established by the Commission, the authority to transport natural gas through the entire territory of the Republic of Armenia, to purchase natural gas from the producer and (or) importer and to sell natural gas to export or distribution Licensees or directly to consumers, and through the territory of the Republic of Armenia to transport natural gas into third countries.

4. The Thermal Energy Transportation Licensees are granted the authority pursuant to the procedures established by the Commission, to receive/purchase thermal energy from the producer and to distribute/sell thermal energy to distribution Licensees or directly to consumers, and to perform dispatch operation services. The authority to be engaged in thermal energy transportation operations, subject to thermal energy transportation technology, may be granted to the thermal energy production or distribution licensee, with the same license.

Article 37 System Operator Licenses

1. The System Operator Licensee is granted the exclusive right to:

a) Provide technical and economical operational dispatch of electric energy sector;

b) Carry out system planning and coordination of electric energy generation, import, export, transit operations in compliance with the concluded contracts;

c) Calculate and specify the settings for system importance regulation and protection equipment, present them to the Licensees in that system and monitor the operation of the equipment, in accordance with the conditions of a License and Market Rules;

d) Ensure the coordinated operation of the RoA electric energy sector with the regional electric energy systems.

2. Electric energy System Operator Licensee, based on the requirements of the Technical Rules and Procedures and cooperating with Operational Licensees prepares safety and reliability standards of the system, which shall be approved by the Commission and the authorized body of the Government of Armenia.

3. Electric energy System Operator Licensee must ensure compliance with the safety and reliability standards contained in the Market Rules, while implementing the process of planning, coordination and dispatching. 4. Natural gas System Operator Licensee is granted an exclusive right to import, transport (including storage), transit natural gas and the operative technological dispatch of natural gas,. 5. Natural gas System Operator must ensure, pursuant to the license terms, compliance with the safety and reliability standards of import, transport (including storage) and transit of natural gas while implementing the process of planning, coordination and dispatching.

Article 38 Distribution Licenses

1. The electricity Distribution Licensee is granted an exclusive right and duty, within a defined geographic area to distribute electrical energy to end-use consumers, as well as to purchase and sell electric energy (capacity)pursuant to the market rules and the license terms, except for cases described in item 2 of Article 47 herein.

2. The relationships between the Distribution Licenses, System Operator Licensee and other market members shall be regulated by market rules and contracts.

3. A natural gas Distribution Licensee is granted the exclusive right to accept natural gas from the natural gas transportation network and/or importer and, within a defined geographic area of the Republic of Armenia, to distribute natural gas to the consumers, as well as the authority to buy and sell natural gas, pursuant to the procedure established by the Commission.

4. Thermal energy distribution Licensee is granted the authority to accept (purchase) thermal energy from thermal energy Generation or Transportation Licensees and to distribute (sell) thermal energy to the consumers pursuant to the procedure established by the Commission, except for cases described in item 2 of Article 47 herein.

Article 39 Operational Licenses for providing services to the Energy Market

1. The Commission shall establish the list of structures providing services to the energy market, the types of operations subject to licensing, and shall issue corresponding licenses.

2. The license holders for supplying services to the energy market shall be granted exclusive rights for such operation during the period provided by the license.

SECTION 6

ELECTRIC AND THERMAL POWER, AND NATURAL GAS PROVISION CONTRACTS

Article 40 Contracts and their registration Concluded contracts between Licensees, as well as import and export contracts become effective from the moment of their registration with the Commission. The ultimate term for the registration or refusal of registration of the contracts shall be 10 days.

Article 41 Consumer Contracts and Liability for Breach of Obligations

1.Electric and thermal energy and/or natural gas supply or service provision to the consumer shall be conducted in compliance with the supply contracts, according to which the Supplier is obligated to supply electricity, natural gas in compliance with procedures established by supply contract, laws and other legal acts, and the consumer (customer) is obligated to accept the energy and/or natural gas supplied and pay for it.

2. Energy or natural gas Supply contracts define the terms of supply (consumption) of electricity (capacity) and/or natural gas, in conformance with the laws, legal acts and supply and usage rules.

3. Damages caused by non-performance of the contractual obligations shall be compensated by the party in breach, according to the procedures set by the Law. Only the contractual parties shall be supervising the performance of the contract.

4. In accordance with procedures established by the supply contract the Supplier shall have the right to refuse the electricity/gas supplies completely or partially if the consumer has essentially breached the contractual obligations, that is: a) tampering with the metering device under his authority, which resulted in decrease in the energy or natural gas consumption level registered by the metering device; b) consuming energy or natural gas without the contractually-required metering device or by means of bypassing it.

5. The supplier may also disconnect the supply of electricity or thermal energy or natural gas to a customer if the customer does not pay a bill within the period of time established by the Commission. Such disconnection from energy and/or natural gas supply shall follow all warning procedures set forth by the Commission.

6. The Supplier shall restore the supplies to the breaching consumer, after compensation of the damages or receipt of guarantees for such compensation under conditions acceptable for the Supplier.

7. If electric and thermal energy and (or) natural gas consumption was carried out without a contract (illegal consumption), the Supplier has the right to disconnect the consumer immediately and request compensation for the damages caused to him, in conformance with the procedures defined in the RoA Legislation.

SECTION 7

ENFORCEMENT

Article 42 Penalties

The Commission shall have the power to issue instructions to rectify the violation and exercise the following penalties if there have been instances of non-compliance, violation or inadequate compliance with this Law, the legal acts of the Commission, or the License provisions by the Licensees: a) a warning; b) reduction of the tariffs; c) suspension of the License; d) revocation of the License. The procedures of the enforcement of the above measures shall be established by the Commission. According to such procedures, the Licensee shall have the right to express his opinion, voice his suggestions or disagreement regarding the imposed penalties.

Article 43 The Procedure for Appealing the Legal Acts Issued by the Commission

The appeal against legal acts issued by the Commission can be filed in Court. The tariffs and payment rates for the services established by the Commission are not subject to appeal and cannot be changed by Court.

SECTION 8

COMMISSION FUNDING

Article 44 Commission's Cost Estimate

1.Each year the Commission prepares its cost estimate for the next year (proposed budget), which shall be presented without changes by the RoA Government as a separate line in the State Budget for approval by the RoA National Assembly.

2. The RoA National Assembly shall approve the Commission’s annual budget, as a protected budgetary expense.

Article 45.The Salaries of the Commissioners and Commission's Staff

1. The size of the salaries for the Commissioners shall be established by the Commission upon the presentation of the Chairman and within the scope of the Commission's budget approved by the RoA National Assembly.

2. The size of the monthly salaries for the Commission's Staff shall be established by the Commission upon the presentation of the Chairman.

Article 46 Commission's Financial Reporting and Auditing of the Financial Activity

Each year the Commission shall submit a financial report to the authorized body of the Government of Armenia, which may conduct an audit to ensure the accuracy of the financial report of the Commission, and the Commission shall cooperate in such audits.

SECTION 9

GUARANTEES FOR INSURING ENERGY SUPPLIES TO CONSUMERS

Article 47 Energy Supply to Consumers

1. A Distribution Licensee must supply energy (electricity, natural gas, or thermal power) to every consumer in its service territory who has met the requirements of the Service Regulations and Usage Rules approved by the Commission.

2. For certain military facilities having vital defense significance for the safety of the Republic of Armenia, the Commission may develop separate options of energy and gas supply. The list of such facilities shall be approved by the Government of the Republic of Armenia.

3. The protection of the consumers' rights and interests in regards to supply relationships shall be carried out in compliance with this law and procedures set forth in the RoA Legislation.

4. Issues related to power supply to consumers not regulated by this Law shall be regulated by other corresponding legal acts and Commission Resolutions.

Article 48. Power Supplies to Sub-consumers

The consumer shall, according to the technical parameters enumerated in the agreement executed with the supplier, and based on the fees for the service provisions established by the calculation methodology established by the Commission, transmit through its energy installations the Supplier’energy or natural gas, which is intended for other consumers (sub-consumers), or the Supplier’s other networks. The relationship between the consumers, the sub-consumers and the supplier are regulated by the Service Regulations and Usage Rules.

Article 49 Situations Requiring Unavoidable Supply Limitations

1. All licensees shall prepare operational programs for dealing with situations requiring unavoidable restriction of electric and thermal energy and natural gas supply, based on the procedures established by the Commission. These programs shall reflect conditions of priority for service to certain customers. The list of such customers shall be approved by the Government of the Republic of Armenia before October 1 each year. If the Government of the Republic of Armenia does not approve the new list of such customers, the list from the previous year shall be used. These programs shall be reviewed and approved jointly by the body authorized by the Government of the Republic of Armenia and the Commission.

2. During situations requiring unavoidable supply limitations, licensees shall follow and implement the appropriate actions set forth in the approved programs and shall cooperate with the Commission, with a body authorized by the Government and with the Municipal Government to provide information to all customers regarding the extent and duration of supply limitations.

Article 50 Emergencies In emergency situations, as declared in cases and in procedures provided for in legislation of the Republic of Armenia, the Government of the Republic of Armenia shall direct and/or coordinate the energy sector operations.

Article 51 Connection of New /Restructured/ Consumers to the Electric and Thermal Energy and/or Natural Gas Network

1. The technical conditions for connection to the existing electric and thermal energy and/or natural gas network (connection agreements) for new /restructured/ consumers shall be established by the Distribution Licensee, and additional conditions shall be set by the entity whose electric devices the new customer is connecting to (if different from the Distribution Licensee). All connections to consumers, including necessary new construction or upgrading of facilities, will be done in accordance with the Service Regulations and Usage Rules.

2. Technical conditions of connection for new consumers shall be negotiated with those consumers.

3. The Licensee shall purchase and install the billing meter of the new consumer, unless otherwise stated in the Service Regulations, Usage Rules or the Contract.

4. Issues related to issuance of technical conditions (connection agreements) that are not regulated by this Law shall be regulated by rules and procedures established by the Service Regulations and Usage Rules.

Article 52 Guarantees for Protection of Consumers Interests

1. In the case of a License revocation or its renunciation by Licensee, and in order to provide continuous energy supply to the consumers, the Commission has the right to issue a corresponding Resolution to compel the entity that was deprived of or has renounced the License to continue temporary operation in compliance with the terms and conditions prescribed by the Commission until the issuance of a new Operation License.

2. The Commission shall undertake all necessary measures to speed up the process of issuing a new License. The entity deprived of its License is eligible to apply to the Commission for a new Operation License according to the general terms if that entity satisfies the conditions for obtaining an Operation License.

3. If the entity deprived of the License is unable to satisfy the conditions for obtaining a new Operation License or if it refuses to apply for a new License, then that entity shall sell the fixed assets which are used to implement the licensed activities or the Government of the Republic of Armenia shall offer to the shareholders of the Operation Licensee, which has been deprived of its license, to alienate their shares, pursuant to the procedures agreed upon with the Government of the Republic of Armenia. If the entity deprived of an License does not satisfy the conditions for obtaining a new License and the entity fails to sell the fixed assets which are used to implement the licensed activities, only as an extreme measure, according to the procedures set out under Article 28 of the Constitution of the Republic of Armenia, those assets shall be sold in favor of the public and state interests, with an advance fair compensation. To protect the consumers' interest, during the alienation of the assets, the Commission shall assign a temporary trustee for the management of the assets of the entity deprived of License.

Article 53 Right of Access to Electric Transmission and/or Natural Gas Transportation and Distribution Networks

1. Generation and Import Licensees’ access to transmission (transportation) and distribution network shall be conducted pursuant to the procedure established by the Market Rules. 2.Transmission (Transportation) and Distribution Licensees must transmit (transport) and distribute electric energy (natural gas) through their networks to other Licensees or the customer based on the contracts and at the tariff established by the Commission, if such transmission (transportation) and/or distribution shall be in conformance with system reliability, safety and technical rules and procedures.

Article 54 Metering of the Consumed Electric and Thermal Power, and Natural Gas The consumption of electrical and thermal energy and natural gas shall be measured by metering devices that comply with conditions coordinated with the Commission and established by the technical regulations and /or using calculation methods approved by the Commission.

Article 55 Disputes Among the Licensees

1.The disagreements arising between the Licensees shall be resolved by means of negotiations. Either party may apply to the Commission to resolve the issue at dispute within the Commission’s authority.

2. This Article does not limit the right of the parties to resolve the disputes in a Court.

Article 56 Safety Zones of Energy Facilities

1. The facilities in the energy sector are protected by Safety zones.

2. The size of, and the utilization procedures for, the Safety zones of the facilities within the energy sector shall be established by the Government of the Republic of Armenia.

3. No actions may be undertaken in the territory of the Safety Zones of the energy facilities that may pose a threat for the normal work of the energy facility, life and health security of the citizens and the operational staff and the security of the property, pursuant to the technical regulations.

4. In the Safety Zones of the energy facilities it is prohibited to: a) carry out any land related work without the permission of the owner or manager of the energy facility; b) build buildings, constructions, structures, or carry out activities that make it impossible or difficult the maintenance of the energy facilities, or threatens their reliability and safety.

5. The owners of equipment (engineering constructions, transmission lines) in the energy and other sectors, which have cross over points, have to cooperate with each other to ensure the safety, reliability and normal operation of those equipment.

SECTION 10 INTERNATIONAL TREATIES

Article 57 International Treaties

In the case when the provisions set forth in International Treaties of the Republic of Armenia are inconsistent with provisions prescribed in this Law, the provisions of International Treaties shall prevail.

SECTION 11 TRANSITIONAL PROVISIONS

Article 58 Inconsistent or Conflicting Acts

All legal acts enacted before the adoption of this law are effective to the extent they do not contradict this law.

Article 59 Transitional Provisions

1. The following limitations are established in the energy sector from the moment of the adoption of this Law a) within three years the Commission shall have the right to establish mandatory annual quotas for generation, and purchase of electric energy (capacity) for domestic use, pursuant to which the export to the regional market from the generation plants with lower generation tariffs is limited (prohibited). b) the Distribution Licensee is granted an exclusive right to sell electricity (capacity) for 5 years to customers within the Service Area defined in the License, except for cases described in item 2 of article 47 herein; c) All electricity (capacity) generated at small hydro power plants, as well as from renewable sources of energy within the next 15 years shall be purchased pursuant to the Market Rules.

2. From the moment of the adoption of this Law, the Government of the Republic of Armenia shall: a) issue respective Decrees within 6 months, which shall set procedures for providing guarantees for long-term supply of the estimated amount of water essential for power generation at hydro power plants. b) Within one year submit to the National Assembly a draft law consistent with Article 31 of this law.

3. In conformance with item 1 of Article 28 of this law, the activities aimed at the implementation of environmental and safety requirements set forth in the Legislation of the Republic of Armenia, shall be conducted by the Licensees in compliance with the phase-by-phase program and the timetable approved by the commission. During the implementation of the approved program, the deviations from the requirements of the norms and standards set forth in the Technical Rules and Procedures of such program shall not be considered breach of norms.

4. Within one year from the adoption of this Law, the Commission shall establish and introduce power market rules and legal acts ensuring their implementation.

5. Within one year of the adoption of this law, the Energy Regulatory Commission of the Republic of Armenia shall adjust the former decisions of the Energy Commission of the Republic of Armenia with the requirements of this Law, and, within three years, shall have the right to introduce amendments and supplements in the licenses issued in accordance with the former law, pursuant to the procedures established by the Commission.

6. In regards to the adoption of this Law, the Energy Commission of the Republic of Armenia shall be renamed into the “Energy Regulatory Commission of the Republic of Armenia”.

7. From the date of the adoption of this Law, the Energy Law passed by the National Assembly on June 9, 1997 shall be considered ineffective.

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ 
ՕՐԵՆՔԸ

ԷՆԵՐԳԵՏԻԿԱՅԻ ՄԱՍԻՆ

Ընդունվել է 07.03.2001  

ԳԼՈՒԽ I

ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԴՐՈՒՅԹՆԵՐ

Հոդված 1. Օրենքի կարգավորման առարկան

Սույն օրենքը կարգավորում է Հայաստանի Հանրապետության պետական մարմինների, սույն օրենքին համապատասխան էներգետիկայի բնագավառում գործունեություն իրականացնող իրավաբանական անձանց եւ էլեկտրական, ջերմային էներգիա ու բնական գազ սպառողների փոխհարաբերությունները:

Հոդված 2. Օրենքի նպատակը

Սույն օրենքի նպատակը Հայաստանի Հանրապետության էներգետիկայի բնագավառում պետական քաղաքականության սկզբունքների եւ դրանց իրագործման մեխանիզմների սահմանումն է:

Հոդված 3. Հայաստանի Հանրապետության էներգետիկայի բնագավառը

1. Հայաստանի Հանրապետության էներգետիկայի բնագավառը (այսուհետ՝ էներգետիկայի բնագավառ) հասարակական ծառայություններ մատուցելու համար էլեկտրական եւ ջերմային էներգիայի արտադրության (ներառյալ՝ դրանց համակցված արտադրության), էլեկտրական, ջերմային էներգիայի եւ բնական գազի հաղորդման (փոխադրման) ու բաշխման, էլեկտրաէներգետիկական եւ բնական գազի ոլորտների համակարգերի օպերատորի ծառայության իրականացման, էլեկտրաէներգետիկայի եւ ջերմաէներգետիկայի ոլորտներում նոր արտադրական հզորությունների կառուցման կամ վերականգնման, ինչպես նաեւ էլեկտրաէներգետիկայի, ջերմաէներգետիկայի եւ բնական գազի ոլորտներում հաղորդման (փոխադրման) կամ բաշխման ցանցերի կառուցման, էլեկտրական էներգիայի եւ բնական գազի ներկրման եւ արտահանման գործունեության մեջ ներգրավված տնտեսավարող սուբյեկտների (անկախ դրանց սեփականության ձեւից), այդ գործունեությունների իրականացման համար անհրաժեշտ գույքի եւ էներգետիկական շուկային ծառայություններ մատուցող կառույցների համախումբն է:

2. Էներգետիկայի բնագավառի բաղկացուցիչ մասերն են՝

ա) էլեկտրաէներգետիկական համակարգը.

բ) ջերմամատակարարման համակարգերը.

գ) գազամատակարարման համակարգը:

Հոդված 4. Հիմնական հասկացությունները

Սույն օրենքի իմաստով օգտագործված հիմնական հասկացություններն են՝

անվտանգության գոտիներ ՝ էներգետիկայի բնագավառի օբյեկտների (կառույցների, տեղակայանքների, կապի, հաղորդման (փոխադրման) ու բաշխման գծերի եւ այլն) շրջակա տարածքները, որոնք նախատեսվում են օբյեկտների բնականոն գործունեությունը, շահագործող անձնակազմի եւ քաղաքացիների կյանքի անվտանգությունը, այլ օբյեկտների նկատմամբ փոխադարձ անվտանգության ապահովման նպատակով.

բաշխիչ ցանց ՝ բաշխման լիցենզիա ունեցող անձի կողմից կառավարվող եւ շահագործվող, էլեկտրական կամ ջերմային էներգիայի կամ բնական գազի բաշխման գծերի, ենթակայանների, գազակարգավորիչ հանգույցների եւ այլ սարքավորումների միասնական համակարգը, որի միջոցով էլեկտրական կամ ջերմային էներգիան կամ բնական գազը արտադրողից եւ (կամ) հաղորդողից հասցվում է սպառողներին.

ենթասպառող ՝ սպառողը, որի էներգամատակարարումն իրականացվում է այլ սպառողի ցանցերից, եւ որն ունի սահմանված կարգով կնքված՝ էներգիայի կամ բնական գազի մատակարարման երկկողմ կամ եռակողմ պայմանագիր.

էլեկտրաէներգետիկական շուկային մատուցվող ծառայություններ՝ ՝ էլեկտրաէներգետիկական շուկայի գործունեությունը կանոնակարգելուն եւ դրա թափանցիկությունն ապահովելուն ուղղված կենտրոնացված ծառայությունները.

էներգիա ՝ էլեկտրական էներգիա (հզորություն) եւ ջերմային էներգիա.

ընկերությանը վերաբերող գաղտնապահական տեղեկատվություն ՝ լիցենզավորված անձի ֆինանսական վիճակի եւ առեւտրային գաղտնիքների վերաբերյալ տեղեկատվությունը կամ այլ տեղեկություններ, որոնց հրապարակումը կարող է վնասել լիցենզավորված անձին, ինչպես նաեւ մասնավոր այն տեղեկությունները, որոնք վերաբերում են լիցենզավորված անձի կողմից մատակարարվող սպառողներին.

լիցենզիա ՝ հանձնաժողովի կողմից իրավաբանական անձին տրված փաստաթուղթը, որը հավաստում է էներգետիկայի բնագավառում գործունեություն իրականացնելու եւ ծառայություններ մատուցելու վերջինիս իրավունքը եւ պարտականությունը՝ համաձայն սույն օրենքի դրույթների.

լիցենզավորված անձ ՝ սույն օրենքի համաձայն լիցենզիա ստացած իրավաբանական անձը.

լիցենզավորվող գործունեություն ՝ սույն օրենքին համապատասխան լիցենզավորման ենթակա գործունեությունը.

հանձնաժողով՝ Հայաստանի Հանրապետության էներգետիկայի կարգավորող հանձնաժողովը.

հաղորդման (փոխադրման) ցանց ՝ էլեկտրական, ջերմային էներգիայի կամ բնական գազի հաղորդման (փոխադրման) գծերի (ենթակայանների, գազակարգավորիչ հանգույցների եւ այլ սարքավորումների) միասնական համակարգը, որի միջոցով էլեկտրական, ջերմային էներգիան կամ բնական գազն արտադրողից կամ ներկրողից հասցվում է բաշխողին եւ (կամ) սպառողին եւ (կամ) տարանցվում է երրորդ երկիր, եւ որի կառավարումն ու շահագործումն իրականացնում է հաղորդման (փոխադրման) լիցենզիա ունեցող անձը.

մատակարարման եւ օգտագործման կանոններ ՝ հանձնաժողովի կողմից հաստատված կարգավորման փաստաթղթերը, որոնցով սահմանվում են մատակարարների կողմից սպառողներին էլեկտրական, ջերմային էներգիայի եւ բնական գազի մատակարարման ու վերջիններիս կողմից դրանց օգտագործման կանոնները եւ պայմանները.

շուկայի կանոններ ՝ հանձնաժողովի կողմից հաստատված հիմնարար փաստաթուղթը, որով կանոնակարգվում են էլեկտրաէներգետիկական համակարգում գործունեություն իրականացնող լիցենզավորված անձանց փոխհարաբերությունները, համակարգի հուսալիության եւ անվտանգության հետ առնչվող հիմնական կանոններն ու ցուցանիշները, ինչպես նաեւ դրանց եւ շուկայի բնականոն աշխատանքի ապահովման համար անհրաժեշտ մեխանիզմները.

որոշում ՝ հանձնաժողովի կողմից իր իրավասության սահմաններում սույն օրենքին համապատասխան ընդունված իրավական ակտը.

սակագին՝ էլեկտրական էներգիայի եւ (կամ) հզորության, ջերմային էներգիայի եւ բնական գազի միավորի վաճառքի, էներգետիկայի բնագավառում լիցենզավորված գործունեությամբ մատուցվող ծառայությունների համար (բացառությամբ կառուցման կամ վերականգնման եւ արտահանման գործունեությունների) սույն օրենքին համապա-տասխան սահմանված գինը.

սպառող՝ էլեկտրական էներգիայի (հզորության), բնական գազի եւ (կամ) ջերմային էներգիայի սպառման պահանջարկ ունեցող իրավաբանական կամ ֆիզիկական անձը կամ իրավաբանական անձի կարգավիճակ չունեցող կազմակերպությունը, որն էներգիայի մատակարարման պայմանագիր է կնքել լիցենզավորված անձի հետ.

վարվեցողության կանոններ ՝ հանձնաժողովի անդամների եւ աշխատակազմի, հանձնաժողովի անդամների, աշխատակազմի եւ էներգետիկայի բնագավառի լիցենզավորված անձանց, ինչպես նաեւ աշխատակազմի եւ սպառողների միջեւ վարվեցողության կանոնները՝ հաստատված հանձնաժողովի կողմից.

տնտեսական կարգավարում ՝ արտադրական հզորությունների, էլեկտրաէներ-գիայի ներկրման եւ հաղորդման հնարավորությունների հայտարարագրման, պլանավորման եւ կարգավարման միջոցը, որը հանգեցնում է նվազագույն ծախսումներով էլեկտրաէներգիայի մատակարարման՝ հուսալիության եւ անվտանգության ցուցանիշների պահպանմամբ:

ԳԼՈՒԽ II

ԷՆԵՐԳԵՏԻԿԱՅԻ ԲՆԱԳԱՎԱՌՈՒՄ ՊԵՏԱԿԱՆ ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆԸ

Հոդված 5. Էներգետիկայի բնագավառում պետական քաղաքականության հիմնական սկզբունքները

1. Էներգետիկայի բնագավառում պետական քաղաքականության հիմնական սկզբունքներն են ՝

ա) էներգետիկայի բնագավառում մրցակցության եւ արդյունավետ գործունեության խթանումն ու մրցակցային միջավայրի զարգացման համար անհրաժեշտ պայմանների ստեղծումը.

բ) էներգետիկայի բնագավառի գործունեության կարգավորումը.

գ) տնտեսական գործունեության, պետական կառավարման եւ կարգավորման գործառույթների տարանջատումը.

դ) սպառողների եւ էներգետիկայի բնագավառի տնտեսավարող սուբյեկտների իրավունքների պաշտպանության ապահովումը եւ շահերի հավասարակշռումը.

ե) տեղական էներգետիկական պաշարների, էներգիայի այլընտրանքային աղբյուրների արդյունավետ օգտագործումը եւ դրան ուղղված տնտեսական ու իրավական մեխանիզմների կիրառումը.

զ) էներգետիկայի բնագավառում ներդրումների խրախուսումը.

է) էներգետիկայի բնագավառում լիցենզավորված գործունեության թափանցիկության ապահովումը.

ը) էներգետիկայի բնագավառի անվտանգության ապահովումը.

թ) հանրապետության էներգետիկական անկախության խթանումը, այդ թվում՝ ներկրվող եւ տեղական էներգետիկ պաշարների տարատեսականացման եւ արտադրական հզորությունների առավելագույնս օգտագործման ապահովումը.

ժ) շրջակա միջավայրի պահպանման ապահովումը.

ժա) գիտատեխնիկական առաջընթացի եւ նոր՝ էներգաարդյունավետ ու էներգախնայող տեխնոլոգիաների ներդրման, կադրերի պատրաստման ու վերապատրաստման խրախուսումը.

ժբ) էներգետիկական շուկաների ձեւավորման եւ զարգացման խթանումը.

ժգ) արտադրության, հաղորդման (փոխադրման), բաշխման, արտահանման, ներկրման, համակարգի օպերատորի եւ էլեկտրաէներգետիկական շուկային մատուցվող ծառայությունների գործառույթների տարանջատումը:

2. Հայաստանի Հանրապետության էներգետիկայի բնագավառում պետական կառավարման եւ կարգավորող մարմիններն իրենց իրավասությունների սահմաններում պետական քաղաքականություն իրականացնելիս ղեկավարվում են սույն հոդվածով սահմանված սկզբունքներով:

Հոդված 6. Միջուկային էներգետիկան

1. Միջուկային էներգետիկան պետական մենաշնորհ է:

2. Միջուկային եւ ճառագայթային անվտանգության ապահովման կազմակերպա-կան, իրավական եւ տեխնիկական համակարգերի ձեւավորումն ու դրանց գործունեության վերահսկումն իրականացնում են Հայաստանի Հանրապետության կառավարության կողմից լիազորված պետական մարմինները: Միջուկային էներգետիկայի, շրջակա միջավայրի վրա նրա ազդեցության եւ անվտանգության հարցերը կարգավորվում են միջազգային պայմանագրերին եւ Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությանը համապատասխան: Միջուկային էլեկտրակայանների կողմից իրականացվող էլեկտրաէներգիայի արտադրության գործունեությունը կարգավորվում է սույն օրենքով:

Հոդված 7. Արտադրական հզորությունների, էներգետիկական ցանցերի եւ տեղակայանքների համար հողօգտագործման իրավունքը

1. Նոր արտադրական հզորությունների, հաղորդման (փոխադրման) եւ բաշխման ցանցերի եւ տեղակայանքների կառուցման կամ գործող տեղակայանքների վերակառուցման (ընդլայնման) համար պետական սեփականություն հանդիսացող հողատարածքները տրամադրվում են առաջնահերթության իրավունքով եւ օրենքով սահմանված կարգով՝ հաշվի առնելով հասարակական ծառայությունների մատուցման համար դրանց կառուցումը (վերականգնումը) նվազագույն ծախսումներով իրականացնելու հիմնավորումը: Օդային եւ մալուխային գծերի, բնական գազի եւ ջերմային ցանցերի կառուցման համար տրամադրված ուղիները եւ դրանց անվտանգության գոտիները պետք է բավարարեն տեխնիկական կանոնակարգերի պահանջները:

2. Մինչեւ սույն օրենքի ուժի մեջ մտնելը լիցենզավորված անձանց առկա էներգատեղակայանքների (արտադրող կայաններ, մալուխներ, օդային գծեր, ենթակայաններ, գազակարգավորիչ հանգույցներ, գազատարներ եւ ջերմատարներ եւ այլն) անվտանգության գոտիների եւ կառույցների համար օգտագործված պետական սեփականություն հանդիսացող հողերի նկատմամբ սահմանվում է անվճար հարկադիր սերվիտուտ:

3. Էներգատեղակայանքի վերացման դեպքում նրա սեփականատերը պարտավոր է վերականգնել կամ բարեկարգել զբաղեցրած տարածքը՝ օրենքով սահմանված կարգով:

ԳԼՈՒԽ III

ԿԱՐԳԱՎՈՐՈՒՄԸ ԷՆԵՐԳԵՏԻԿԱՅԻ ԲՆԱԳԱՎԱՌՈՒՄ

Հոդված 8. Կարգավորումը

Էներգետիկայի բնագավառի կարգավորումը պետական քաղաքականության մի մասն է, որի նպատակն է էլեկտրական, ջերմային էներգիայի եւ բնական գազի շուկաների գործունեության կանոնների, կարգավորվող սակագների եւ լիցենզիայի պայմանների սահմանմամբ ու վերահսկմամբ հավասարակշռել սպառողների եւ գործունեության լիցենզիա ունեցող անձանց շահերը, գործունեության լիցենզիա ունեցող անձանց համար ստեղծել գործունեության միատեսակ պայմաններ եւ նպաստել մրցակցային շուկայի ձեւավորմանն ու զարգացմանը:

Հոդված 9. Կարգավորման հիմնական սկզբունքները

Կարգավորման հիմնական սկզբունքներն են՝

ա) կարգավորման իրականացումն ինքնուրույն մարմնի կողմից՝ օրենքով լիազորված իրավասությունների շրջանակում.

բ) կարգավորման թափանցիկության ապահովումը հասարակության համար.

գ) սպառողների կամ որեւէ լիցենզավորված անձի նկատմամբ խտրականության բացառումը.

դ) սպառողների եւ էներգետիկայի բնագավառում գործունեություն իրականացնող անձանց շահերի հավասարակշռումը.

ե) կարգավորող մարմնի որոշումների ընդունման կոլեգիալությունը.

զ) մրցակցային շուկայի զարգացմանը համընթաց՝ կարգավորման շրջանակների սահմանափակումը:

Հոդված 10. Կարգավորման հիմնական միջոցները

Կարգավորման հիմնական միջոցներն են՝

ա) գործունեության լիցենզավորումը, լիցենզիայի պայմանների սահմանումը եւ դրանց վերահսկումը.

բ) կարգավորող մարմնին հաշվետվություն ներկայացնելու նպատակով լիցենզավորված անձանց համար հաշիվների, ենթահաշիվների ներդրումը՝ համաձայն ազգային հաշվային պլանի, հաշվապահական հաշվառմանն առնչվող օրենքների ու իրավական ակտերի.

գ) կարգավորվող սակագների սահմանումը.

դ) գործունեության լիցենզիա ունեցող անձանց միջեւ էներգիայի եւ (կամ) բնական գազի մատակարարման (ծառայությունների մատուցման), ինչպես նաեւ սպառողների հետ կնքվող էներգիայի եւ (կամ) բնական գազի մատակարարման (առուվաճառքի) պայմանագրերի օրինակելի ձեւերի կամ պարտադիր պայմանների սահմանումը, գործունեության լիցենզիա ունեցող անձանց միջեւ կնքված պայմանագրերի գրանցումը.

ե) շուկայի կանոնների եւ կարգերի սահմանումը.

զ) կարգավորող մարմնի կողմից իր իրավասության շրջանակներում իրավական ակտերի սահմանումը, կատարման վերահսկողությունը.

է) սպասարկման որակի նկատմամբ պահանջների սահմանումը.

ը) գործունեության լիցենզիա ունեցող անձանց կողմից ներկայացվող զարգացման ներդրումային ծրագրերի ուսումնասիրումը՝ ապագա սակագներում ներդրումների (լրիվ կամ մասնակի) ներառման կամ մերժման նպատակով:

Հոդված 11. Կարգավորող մարմինը

1. Հայաստանի Հանրապետության էներգետիկայի բնագավառում կարգավորումն իրականացնում է հանձնաժողովը, որը գործում է օրենքով իրեն վերապահված լիազորությունների հիման վրա եւ ինքնուրույն է իր իրավասությունների շրջանակում:

2. Հանձնաժողովը չի կարող լուծարվել, կամ նրա լիազորությունները չեն կարող փոփոխվել՝ առանց սույն օրենքում համապատասխան փոփոխություն կատարելու: Հանձնաժողովը Հայաստանի Հանրապետության էներգետիկայի հանձնաժողովի իրավահաջորդն է:

3. Հանձնաժողովի գլխավոր գրասենյակի գտնվելու վայրը Երեւան քաղաքն է: Հանձնաժողովի կնիքի վրա պատկերված են Հայաստանի Հանրապետության զինանշանը եւ «Հայաստանի Հանրապետության էներգետիկայի կարգավորող հանձնաժողով» բառերը:

Հոդված 12. Հանձնաժողովի կազմը

1. Հանձնաժողովը կազմված է հինգ անդամից:

2. Հանձնաժողովի անդամներին նշանակում է Հայաստանի Հանրապետության Նախագահը՝ Հայաստանի Հանրապետության վարչապետի ներկայացմամբ, տարեկան ռոտացիոն սկզբունքով (յուրաքանչյուր տարի հանձնաժողովի մեկ անդամի նշանակմամբ), հինգ տարի պաշտոնավարման ժամկետով, բացառությամբ սույն հոդվածի 3-րդ կետով սահմանված դեպքերի: Հանձնաժողովի կազմից Հայաստանի Հանրապետության Նախագահը՝ Հայաստանի Հանրապետության վարչապետի ներկայացմամբ, նշանակում է հանձնաժողովի նախագահ եւ նախագահի տեղակալ:

3. Հանձնաժողովի անդամի լիազորությունների վաղաժամկետ դադարեցման դեպքում Հայաստանի Հանրապետության Նախագահը՝ Հայաստանի Հանրապետության վարչապետի ներկայացմամբ, նշանակում է հանձնաժողովի նոր անդամ՝ սահմանված ժամկետի մնացած ժամանակահատվածի համար: Նման դեպքում, եթե մնացած պաշտոնավարման ժամանակը պակաս է մեկ տարուց, ապա հանձնաժողովի նոր անդամի պաշտոնավարման ժամկետը սահմանվում է հինգ տարի՝ գումարած մնացած ժամանակահատվածը:

4. Հանձնաժողովի անդամի լիազորությունների ժամկետը լրանալուց հետո նա կարող է կրկին առաջադրվել՝ նոր պաշտոնավարման ժամկետով հանձնաժողովի անդամ նշանակվելու համար:

5. Հանձնաժողովի անդամ կարող են նշանակվել Հայաստանի Հանրապետության բարձրագույն կրթություն ունեցող այն քաղաքացիները, որոնք իրենց մասնագիտական կարողություններով ի վիճակի են ապահովել սույն օրենքով սահմանված պարտականությունների կատարումը:

6. Հանձնաժողովի անդամ չեն կարող նշանակվել՝

ա) դատարանի՝ օրինական ուժի մեջ մտած վճռով անգործունակ կամ սահմանափակ գործունակ ճանաչված անձինք.

բ) օրենքով սահմանված կարգով որոշակի պաշտոն վարելու իրավունքից զրկված անձինք:

7. Հանձնաժողովի անդամի լիազորությունները կարող է վաղաժամկետ դադարեցնել Հայաստանի Հանրապետության Նախագահը՝ Հայաստանի Հանրապետության վարչապետի ներկայացմամբ՝ սույն հոդվածի 6-րդ կետի «ա» եւ «բ» ենթակետերում նշված, ինչպես նաեւ նրա՝ Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիության կորստի, այլ աշխատանքի անցնելու դեպքերում, կամ եթե նա թերացել է իր պաշտոնեական պարտականությունները կատարելիս, որի կապակցությամբ առկա է հանձնաժողովի համապատասխան որոշումը, կամ մեկ տարվա ընթացքում ավելի քան հինգ անգամ անհարգելի բացակայել է հանձնաժողովի նիստերից, կամ եթե դատապարտվել է դատարանի՝ օրինական ուժի մեջ մտած դատավճռով:

8. Հանձնաժողովի անդամը կարող է զբաղեցրած պաշտոնից հրաժարական տալ՝ դիմելով Հայաստանի Հանրապետության Նախագահին եւ տեղյակ պահելով Հայաստանի Հանրապետության վարչապետին: Հայաստանի Հանրապետության Նախագահը հանձնաժողովի անդամի հրաժարականն ընդունում է մեկ ամսվա ընթացքում:

Հոդված 13. Հանձնաժողովի անդամների եւ աշխատակազմի իրավունքների սահմանափակումը

1. Հանձնաժողովի անդամը չի կարող լինել ներկայացուցչական որեւէ մարմնի անդամ, զբաղեցնել պետական այլ պաշտոն կամ էներգետիկայի բնագավառի գործունեության լիցենզիա ունեցող անձանց համար կատարել որեւէ աշխատանք:

2. Հանձնաժողովի անդամները եւ աշխատակազմն իրենց պաշտոնավարության ընթացքում չեն կարող էներգետիկայի բնագավառում գործունեության լիցենզիա ունեցող անձանց մոտ ուղղակիորեն կամ անուղղակիորեն ունենալ բաժնեմաս, արժեթղթեր կամ կատարել այլ ներդրումներ, ինչպես նաեւ որեւէ այլ նյութական շահագրգռվածություն ունենալ լիցենզավորված անձանց գործունեությունում կամ այդ գործունեության իրականացման համար անհրաժեշտ լիցենզավորված անձի գործարքներում:

Հոդված 14. Հանձնաժողովի նախագահը

1. Հանձնաժողովի նախագահը՝

ա) համակարգում եւ ապահովում է հանձնաժողովի ու նրա աշխատակազմի աշխատանքը.

բ) հրավիրում եւ նախագահում է հանձնաժողովի նիստերը, ստորագրում է հանձնաժողովի որոշումներն ու նիստերի արձանագրությունները.

գ) իր իրավասությունների շրջանակում արձակում է հրամաններ.

դ) իր իրավասությունների շրջանակում ներկայացնում է հանձնաժողովը Հայաստանի Հանրապետությունում, այլ պետություններում, միջազգային կազմակերպություններում եւ հանձնաժողովի անունից ստորագրում է փաստաթղթեր:

2. Հանձնաժողովի նախագահի բացակայության կամ պաշտոնեական պարտականությունները կատարելու անհնարինության դեպքում նրան փոխարինում է հանձնաժողովի նախագահի տեղակալը, իսկ վերջինիս բացակայության կամ պաշտոնեական պարտականությունները կատարելու անհնարինության դեպքում՝ հանձնաժողովի այն անդամը, ով ավելի երկար է աշխատում այդ պաշտոնում:

Հոդված 15. Հանձնաժողովի աշխատակազմը

Հանձնաժողովն իր աշխատանքները կազմակերպում է աշխատակազմի միջոցով, որի կառուցվածքը եւ աշխատակիցների թվաքանակը, նրանց ծառայողական պարտականությունների շրջանակը հաստատում է հանձնաժողովը՝ հանձնաժողովի նախագահի ներկայացմամբ:

Հոդված 16. Հանձնաժողովի աշխատանքի կանոնակարգումը

1. Հանձնաժողովն իր իրավասությունների շրջանակում ընդունում է որոշումներ՝ բաց քվեարկությամբ:

2. Հանձնաժողովը վարում է իր ակտերի գրանցամատյանը: Հանձնաժողովի նորմատիվ բնույթի ակտերը հրապարակվում են «Հայաստանի Հանրապետության գերատեսչական նորմատիվ ակտերի տեղեկագրում»:

3. Հանձնաժողովը պարտավոր է ապահովել իր իրավական ակտերի մատչելիությունը:

4. Հանձնաժողովն ընդունում է նորմատիվ-իրավական ակտեր, որոնցով կանոնակարգվում են հանձնաժողովի անդամների կամ աշխատակազմի աշխատակիցների հանդիպումներն այն անձանց հետ, որոնց գործունեության լիցենզիա տալու կամ այն վերանայելու, սակագները հաստատելու վերաբերյալ հարցերը ներկայացված են հանձնաժողովի քննարկմանը: Հանձնաժողովի անդամը, առանց նախապես զգուշացնելու եւ բոլոր կողմերին մասնակցելու հնարավորություն ընձեռելու, իրավունք չունի քննարկման ենթակա հարցի վերաբերյալ խորհրդակցել շահագրգիռ անձի կամ նրա լիազորած անձի հետ:

5. Հանձնաժողովն իր աշխատանքները կազմակերպում է նիստերի միջոցով: Հանձնաժողովի նիստերը դռնբաց են, բացառությամբ այն դեպքերի, երբ քննարկվում են դատական քննության վարույթում գտնվող, պետական կամ ծառայողական գաղտնիք պարունակող կամ հանձնաժողովի ներքին կանոնակարգային հարցեր:

6. Հանձնաժողովի նիստերը գումարվում են ըստ անհրաժեշտության, բայց ոչ պակաս, քան ամիսը մեկ անգամ:

7. Հանձնաժողովն իր կողմից սահմանված կարգի համաձայն հայտարարում է նիստերի անցկացման տեղը եւ ժամանակը, օրակարգը, հնարավորություն է ընձեռում շահագրգիռ անձանց եւ հասարակության ներկայացուցիչներին մասնակցել նիստերին, ներկայացնել տեղեկություններ եւ հանդես գալ ելույթներով:

8. Հանձնաժողովի նիստն իրավազոր է, եթե դրան մասնակցում է հանձնաժողովի առնվազն երեք անդամ՝ ներառյալ նախագահը կամ նախագահի տեղակալը կամ սույն օրենքի 14-րդ հոդվածի 2-րդ կետում սահմանված կարգով հանձնաժողովի նախագահի պաշտոնական պարտականությունները կատարող հանձնաժողովի անդամը:

Որոշումն ընդունվում է, եթե դրան կողմ է քվեարկել հանձնաժողովի առնվազն երեք անդամ:

9. Հանձնաժողովի ներկայացուցիչները, հանձնաժողովի իրավասություններով եւ պարտականություններով պայմանավորված, ունեն ազատ մուտքի իրավունք լիցենզավորված անձանց գործունեության տարածք:

10. Հանձնաժողովն իր աշխատանքներում իրավասու է ներգրավել անկախ փորձագետների, եթե վերջիններս լիցենզավորված անձանց հետ կապված ֆինանսական շահագրգռվածություն կամ դրանցում փայամասնակցություն չունեն:

11. Հանձնաժողովն ապահովում է իր գործունեության հրապարակայնությունը:

12. Հանձնաժողովը հաստատում եւ հրապարակում է «Վարվեցողության կանոններ», որոնցով կանոնակարգում է հանձնաժողովի անդամների, աշխատակազմի աշխատակիցների գործելակարգը լիցենզավորված անձանց ներկայացուցիչների ու սպառողների հետ:

13. Սույն օրենքի պահանջները խախտելու համար հանձնաժողովի պաշտոնատար անձինք պատասխանատվություն են կրում օրենքով սահմանված կարգով:

Հոդված 17. Հանձնաժողովի իրավասությունները

Հանձնաժողովը՝

ա) սահմանում է էլեկտրական, ջերմային էներգիայի եւ բնական գազի, էներգետիկայի բնագավառում հաղորդման (փոխադրման), բաշխման, համակարգի օպերատորի, էլեկտրաէներգետիկական շուկային ծառայությունների մատուցման կարգավորվող սակագները, ինչպես նաեւ էլեկտրական էներգիայի եւ բնական գազի ներկրման առավելագույն սակագները.

բ) լիցենզավորում է էներգետիկայի բնագավառում իրականացվող գործունեությունները.

գ) վերահսկում է գործունեության լիցենզիայի պայմանների պահպանումը եւ կիրառում սույն օրենքով սահմանված տուժանքները.

դ) հաստատում, սահմանում կամ մերժում է լիցենզավորված անձանց բաժնետոմսերի գնման պայմանները (եթե պետական սեփականություն հանդիսացող գույքի մասնավորեցումը կարգավորող օրենքներով այլ բան նախատեսված չէ), ինչպես նաեւ լիցենզավորված անձանց կողմից մատուցվող ծառայության համար անհրաժեշտ գույքի վաճառքի կամ փոխանցման պայմանները՝ սույն օրենքի 27-րդ հոդվածի համաձայն.

ե) սահմանում է էլեկտրական, ջերմային էներգիայի եւ բնական գազի մատակարարման եւ օգտագործման կանոնները.

զ) հաստատում է շուկայի կանոնները՝ համագործակցելով Հայաստանի Հանրապետության կառավարության կողմից լիազորված մարմնի հետ.

է) սահմանում է լիցենզավորված անձանց միջեւ կնքվող էներգիայի ու բնական գազի մատակարարման եւ ծառայությունների մատուցման պայմանագրերի պարտադիր պայմանները կամ օրինակելի ձեւերը, իր կողմից սահմանված կարգով գրանցում է լիցենզավորված անձանց միջեւ կնքված, ինչպես նաեւ էլեկտրական էներգիայի ու բնական գազի ներկրման եւ արտահանման պայմանագրերը.

ը) սահմանում է լիցենզավորված անձանց եւ սպառողների միջեւ կնքվող էներգիայի ու բնական գազի մատակարարման պայմանագրերի պարտադիր պայմանները կամ օրինակելի ձեւերը եւ ապահովում դրանց ներդրումը.

թ) կազմակերպում է քննարկումներ լիցենզավորված անձանց միջեւ առաջացած տարաձայնությունների, սպառողների հարցադրումների եւ բողոքների, էներգիայի ու բնական գազի մատակարարման հետ կապված, այդ թվում՝ սպառողներին ներկայացված վճարման հաշիվների վիճարկման վերաբերյալ, քննարկումների արդյունքով կայացնում է որոշումներ եւ (կամ) տալիս է պարզաբանումներ.

ժ) լիցենզիայի պայմանների կատարման վերահսկման եւ ներկայացված ֆինանսատնտեսական հաշվետվությունների ու տեղեկատվությունների հավաստիության ճշգրտման նպատակով իրականացնում կամ կազմակերպում է լիցենզավորված անձանց տեղակայանքների եւ ֆինանսատնտեսական գործունեության ուսումնասիրություններ՝ պահանջելով հիմնավորող անհրաժեշտ փաստաթղթեր.

ժա) իր կողմից սահմանված կարգով լիցենզավորված եւ լիցենզիա ստանալու հայտ ներկայացնող անձանցից պահանջում է բոլոր այն տեղեկություններն ու տվյալները, որոնք անհրաժեշտ են լիցենզիաների տրամադրման, սակագների սահմանման, տարաձայնությունների եւ այլ հարցերի քննարկման համար.

ժբ) սահմանում է սպառողների սպասարկման որակի վերաբերյալ ընկերություններին ներկայացվող պահանջները.

ժգ) սահմանում է Հայաստանի Հանրապետության օրենքներին, ազգային հաշվային պլանին եւ այլ իրավական ակտերին համապատասխանող հաշիվներ եւ ենթահաշիվներ՝ կարգավորմանը վերաբերող հաշվետվությունների ներկայացման համար.

ժդ) ուսումնասիրում է լիցենզավորված անձանց կողմից ներկայացված զարգացման ներդրումային ծրագրերը, ընդունում որոշումներ՝ ապագա սակագներում ներդրումների (լրիվ կամ մասնակի) ներառման կամ մերժման վերաբերյալ.

ժե) ապահովում է իր կողմից ընդունված որոշումների կիրարկումը եւ մեկնաբանումը:

Հոդված 18 . Պետական մարմինների հետ համագործակցությունը

1. Հանձնաժողովն իրավունք ունի դիմել պետական մարմիններ՝ իր իրավասությունների շրջանակով պայմանավորված տեղեկություններ ստանալու համար:

2. Հանձնաժողովն իր իրավասությունների շրջանակում մասնակցում է Հայաստանի Հանրապետության կառավարության տնտեսական եւ ֆինանսական ծրագրերի մշակմանը, դրանց վերաբերյալ տալիս առաջարկություններ:

3. Հանձնաժողովի նախագահը խորհրդակցական ձայնի իրավունքով մասնակցում է Հայաստանի Հանրապետության կառավարության նիստերին:

Հոդված 19. Տարեկան տեղեկատվությունը

Հանձնաժողովը՝

ա) յուրաքանչյուր տարի` մինչեւ հոկտեմբերի 1-ը, Հայաստանի Հանրապետության Ազգային ժողովում հրապարակում է հաջորդ տարվա իր գործունեության ծրագիրը, որն ամփոփ տեղեկություններ է պարունակում էլեկտրական եւ ջերմային էներգիայի, բնական գազի սպառման կանխատեսվող ծավալների, էլեկտրական էներգիայի արտադրության, արտահանման եւ ներկրման, բնական գազի ներկրման ծավալների, էլեկտրական եւ ջերմային էներգիայի ու բնական գազի սակագների կանխատեսումների, ինչպես նաեւ սույն օրենքով հանձնաժողովին վերապահված իրավասությունների շրջանակում ծրագրավորվող այլ աշխատանքների վերաբերյալ.

բ) յուրաքանչյուր տարի՝ մինչեւ մայիսի 1-ը, հրապարակում է նախորդ տարվա իր գործունեության հաշվետվությունը:

Հոդված 20. Գաղտնիությունը

1. Լիցենզավորված անձի կողմից հանձնաժողով ներկայացված տեղեկատվությունները հրապարակային են, եթե դրանք լիցենզավորված անձի կողմից չեն համարվում գաղտնի եւ նշված չեն որպես «ընկերությանը վերաբերող գաղտնապահական տեղեկատվություն»:

2. Լիցենզավորված անձն իրավունք ունի ապացուցել, որ իր ներկայացրած տվյալների (ներառյալ՝ «ընկերությանը վերաբերող գաղտնապահական տեղեկատվության») հրապարակումը կարող է վնասել ընկերության մրցակցային գործունեության շահերին, որը գերակա է հրապարակման հասարակական շահից: Հանձնաժողովն իրավասու է ընդունել կամ մերժել նման տեղեկատվության չհրապարակման վերաբերյալ լիցենզավորված անձի խնդրանքը:

3. Հանձնաժողովի անդամներն ու աշխատակազմը Հայաստանի Հանրապետության օրենքով սահմանված կարգով պատասխանատվություն են կրում գաղտնի տվյալների հրապարակման եւ դրանք իրենց անձնական շահերին ծառայեցնելու համար:

ԳԼՈՒԽ IV

ԿԱՐԳԱՎՈՐՎՈՂ ՍԱԿԱԳՆԵՐԻ ԵՎ ԾԱՌԱՅՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ 
ՎՃԱՐՆԵՐԻ ՍԱՀՄԱՆՈՒՄԸ

Հոդված 21. Կարգավորվող սակագների ձեւավորման սկզբունքները

Էլեկտրական, ջերմային էներգիայի եւ բնական գազի կարգավորվող սակագների եւ այդ ոլորտներում ծառայությունների մատուցման դիմաց վճարումների ձեւավորման սկզբունքներն են՝

ա) լիցենզիայի պայմաններին համապատասխան լիցենզավորված գործունեություն իրականացնելու համար անհրաժեշտ՝ հիմնավորված շահագործման եւ պահպանման ծախսերի, հիմնական միջոցների մաշվածության եւ ոչ նյութական ակտիվների ամորտիզացիայի փոխհատուցման ապահովումը.

բ) ողջամիտ շահույթի ստացման հնարավորության ապահովումը.

գ) հիմնավորված վարկերի սպասարկման ծախսերի ներառումը.

դ) սպառման ծավալով, պատվիրված հզորությամբ, տարվա եղանակով, օրվա ժամերով, միացման պայմաններով, ծառայությունների տեսակներով պայմանավորված սակագների տարբերակումը.

ե) հիմնավորված եւ անհրաժեշտ ապահովագրական ծախսերի ներառումը.

զ) բնապահպանական նորմերն ապահովելու համար անհրաժեշտ՝ հիմնավորված ծախսերի ներառումը.

է) Հայաստանի Հանրապետության կառավարության կողմից հաստատված էներգետիկայի զարգացման ծրագրով նախատեսված էներգատեղակայանքների կոնսերվացման եւ պահպանման ծախսերի ներառումը.

ը) օգտագործված միջուկային վառելիքի պահպանման անհրաժեշտ ծախսերի եւ ատոմակայանը շահագործումից հանելու հիմնադրամին անհրաժեշտ հատկացումների ապահովումը.

թ) հիմնավորված տեխնիկական եւ առեւտրային կորուստների ներառումը.

ժ) օրենսդրությամբ նախատեսված հիմնավորված եւ անհրաժեշտ այլ ծախսերի ներառումը:

Հոդված 22. Կարգավորվող սակագների սահմանումը եւ կիրառումը

1. Սակագների սահմանման ու վերանայման կարգը, այդ առնչությամբ լիցենզավորված անձանց կողմից ներկայացվող անհրաժեշտ փաստաթղթերի ձեւերը եւ ցանկը (հայտի փաթեթը) սահմանում է հանձնաժողովը:

2. Սահմանված սակագներն ուժի մեջ են մտնում որոշումն ընդունվելուց 30 օր հետո: Սակագների գործողության ժամկետը 6 ամսից պակաս չի կարող լինել, բացառությամբ այն դեպքի, երբ լիցենզավորված անձը խախտում է գործունեության լիցենզիայի պայմանները: Նման դեպքում հանձնաժողովն իրավունք ունի նշված ժամկետից շուտ փոխել լիցենզավորված անձի սակագները, որոնք ուժի մեջ կմնան մինչեւ նրա կողմից թույլ տված խախտման վերացումը:

3. Հանձնաժողովը կարող է սահմանել լիցենզավորված անձի գործունեության երկարաժամկետ սակագին:

4. Սահմանված սակագինը կարող է արտահայտել ինչպես որոշակի թվային արժեք, այնպես էլ որոշակի մեծություններից կախված հաշվարկային բանաձեւ:

5. Սահմանված սակագինը կարող է վերանայվել ինչպես լիցենզավորված անձի, այնպես էլ հանձնաժողովի նախաձեռնությամբ: Հանձնաժողովը սակագինը վերանայում (վերահաստատում կամ փոփոխում) եւ որոշում է կայացնում լիցենզավորված անձի վերանայման հայտի փաթեթն ընդունելուց հետո՝ 90-օրյա ժամկետում:

6. Հանձնաժողովը սեփական նախաձեռնությամբ կարող է վերանայել գործող սակագինը եւ սահմանել նոր սակագին՝ իր կողմից հաստատված ընթացակարգի համաձայն՝ ելնելով լիցենզավորված անձի տնտեսական գործունեության արդյունքներից, ներդրումային ծրագրերի եւ սպառողներին մատուցվող ծառայությունների որակի նկատմամբ ներկայացված պահանջների կատարումից:

7. Գործունեության լիցենզիա ունեցող անձը կարող է էլեկտրական, ջերմային էներգիան եւ բնական գազը վաճառել կամ լիցենզավորված ծառայությունները մատուցել հանձնաժողովի սահմանածից ավելի ցածր սակագնով, պայմանով, որ չի վտանգվում կամ չի վտանգվի լիցենզավորված գործունեությունը, եւ (կամ) այն նպատակաուղղված չէ շուկայում մենաշնորհային կարգավիճակ ձեռք բերելուն, եւ եթե այդ իջեցումը կատարվում է լիցենզավորված անձի շահույթի հաշվին: Սակագների նման իջեցման դեպքում նոր սակագներ սահմանելիս հանձնաժողովը հաշվի չի առնում սակագների իջեցման հետեւանքով լիցենզավորված անձի հնարավոր վնասները:

ԳԼՈՒԽ V

ԷՆԵՐԳԵՏԻԿԱՅԻ ԲՆԱԳԱՎԱՌԻ ՏՆՏԵՍԱՎԱՐՈՂ ՍՈՒԲՅԵԿՏՆԵՐԻ ԳՈՐԾՈՒՆԵՈՒԹՅԱՆ ԼԻՑԵՆԶԱՎՈՐՈՒՄԸ

Հոդված 23. Էներգետիկայի բնագավառում գործունեության լիցենզավորումը

1. Էլեկտրական եւ ջերմային էներգիայի արտադրության (ներառյալ՝ դրանց համակցված արտադրության), էլեկտրական, ջերմային էներգիայի եւ բնական գազի հաղորդման (փոխադրման) եւ բաշխման, էլեկտրաէներգետիկական ու գազամատակարարման համակարգերի օպերատորների ծառայության իրականացման, էլեկտրաէներգետիկայի եւ ջերմաէներգետիկայի ոլորտներում նոր արտադրական հզորությունների կառուցման կամ վերականգնման, ինչպես նաեւ էլեկտրաէներգետիկայի, ջերմաէներգետիկայի եւ բնական գազի ոլորտներում հաղորդման (փոխադրման) կամ բաշխման ցանցերի կառուցման, էլեկտրական էներգիայի ու բնական գազի ներկրման եւ արտահանման գործունեությունները, ինչպես նաեւ էներգետիկական շուկային ծառայություններ մատուցելու գործունեությունները կարող են իրականացվել միայն հանձնաժողովի կողմից տրված համապատասխան գործունեության լիցենզիաների առկայության դեպքում: Էլեկտրական եւ ջերմային էներգիայի, բնական գազի առուվաճառք իրականացնել (վաճառքի նպատակով գնել) կարող են միայն սույն օրենքին համապատասխան գործունեության լիցենզիա ունեցող անձինք՝ լիցենզիայի պայմանների եւ շուկայի կանոնների համաձայն:

2. Սույն հոդվածով սահմանված լիցենզավորման ենթակա գործունեությունների էությունը կազմող գործառույթները սահմանվում են համապատասխան գործունեության լիցենզիաներով: Բացառապես սեփական կարիքների համար էլեկտրական եւ ջերմային էներգիայի արտադրության գործունեությունը չի լիցենզավորվում:

3. Լիցենզիայի գործողության ժամկետը եւ գործունեության իրականացման աշխարհագրական տարածքը սահմանվում է հանձնաժողովի որոշմամբ եւ ամրագրվում լիցենզիայում:

Հոդված 24. Գործունեության լիցենզիա ստանալու պայմանները

1. Գործունեության լիցենզիա ստանալու համար հանձնաժողով ներկայացվող փաստաթղթերի ցանկը եւ ձեւերը սահմանում է հանձնաժողովը:

2. Գործունեության լիցենզիա տրվում է, եթե նման հայտով հանձնաժողով դիմած իրավաբանական անձը սեփականության իրավունքով կամ պայմանագրով իր տնօրինության տակ ունի անհրաժեշտ գույք:

3. Գործունեության լիցենզիա ստանալու վերաբերյալ հայտի քննարկման եւ գործունեության լիցենզիայի տրման կարգն ու պայմանները սահմանում է հանձնաժողովը:

4. Սկսած դիմողի կողմից բոլոր անհրաժեշտ փաստաթղթերը հանձնաժողով ներկայացնելու պահից՝ հանձնաժողովը սահմանված ժամկետում, որի տեւողությունը չպետք է գերազանցի 60 օրը, քննարկում է լիցենզիա ստանալու վերաբերյալ դիմումը եւ ընդունում համապատասխան որոշում:

5. Հանձնաժողովը լիցենզիա տալու կամ մերժելու վերաբերյալ որոշման պատճենը ուղարկում է դիմողին՝ որոշումն ընդունելուց հետո՝ 10-օրյա ժամկետում:

Հոդված 25. Գործունեության լիցենզիայի պայմանները

Գործունեության լիցենզիայի պայմանները սահմանում է հանձնաժողովը:

Հոդված 26.Գործունեության լիցենզիա տրամադրման երաշխիքները

Էլեկտրական էներգիայի ներկրման, արտահանման, արտադրող կայանների կառուցման կամ վերականգնման, բնական գազի ներկրման լիցենզիա տրամադրելու համար համապատասխան գործունեության լիցենզիա ստանալու հայտ ներկայացնողներից հանձնաժողովը պահանջում է Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությանը չհակասող երաշխիքներ: Երաշխիքների չափերի հաշվարկման սկզբունքներն ու ներկայացման կարգը սահմանում է հանձնաժողովը:

Հոդված 27. Գործունեության լիցենզիա ունեցող անձանց սեփականության իրավունքի սահմանափակումը

1. Լիցենզիա ունեցող որեւէ անձ առանց հանձնաժողովի թույլտվության չի կարող դառնալ լիցենզիա ունեցող մեկ այլ անձի 25 տոկոս եւ ավելի մաս կազմող բաժնետեր, փայատեր կամ միավորվել լիցենզիա ունեցող մեկ այլ անձի հետ:

2. Գործունեության լիցենզիա ունեցող որեւէ անձի կանոնադրական կապիտալում 25 տոկոս եւ ավելի մասնակցություն ունեցող բաժնետերը կամ փայատերը առանց հանձնաժողովի թույլտվության իրավունք չունի ձեռք բերել նույն կամ մեկ այլ գործունեության լիցենզիա ունեցող անձի 25 տոկոս եւ ավելի բաժնետոմս, բաժնեմաս կամ ունենալ փայամասնակցություն, ինչպես նաեւ վաճառել 25 տոկոս եւ ավելի բաժնետոմսեր:

3. Լիցենզավորված գործունեության իրականացման համար անհրաժեշտ հիմնական գույքը (շենքեր, շինություններ, կառույցներ, արտադրական հզորություններ, գործող էներգատեղակայանքներ եւ գծեր) վաճառելու կամ գույքի նկատմամբ իրավունքը որեւէ այլ կերպ փոխանցելու համար լիցենզավորված անձը դիմում է հանձնաժողով՝ համաձայնություն ստանալու նպատակով:

Հոդված 28. Գործունեության լիցենզիա ունեցող անձի պարտականությունները

1. Գործունեության լիցենզիա ունեցող անձը պարտավոր է՝

 ա) իր գործունեությունն իրականացնել սույն օրենքին, Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությանը, այլ իրավական ակտերին, հանձնաժողովի ընդունած իրավական ակտերին ու գործունեության լիցենզիայում նախատեսված պայմաններին համապատասխան.

բ) հանձնաժողովի հաստատմանը ներկայացնել անվտանգության եւ բնապահպանության նորմերի պահանջների կատարման ապահովմանն ուղղված միջոցառումների ծրագիրը եւ ժամանակացույցը.

գ) իրականացնել իր տնօրինության տակ գտնվող սարքավորումների շահագործումը, տեխնիկական սպասարկումը եւ նորոգումը` ապահովելով քաղաքացիների, սպասարկող անձնակազմի կյանքի եւ առողջության անվտանգությունը.

դ) ապահովել լիցենզավորված գործունեության ընթացքում օգտագործվող սարքավորումների համապատասխանությունը Հայաստանի Հանրապետությունում գործող տեխնիկական կանոնակարգերին եւ գործունեության լիցենզիայում նախատեսված պայմաններին.

ե) ապահովել լիցենզավորված գործունեության մեջ ներգրավված շենքերի, շինությունների, ինժեներական կառույցների էներգատեղակայանքների եւ գծերի մատչելիությունը հանձնաժողովի եւ օրենքով սահմանված այլ մարմինների ներկայացուցիչների համար.

զ) բնակչությանը իրազեկ պահել անվտանգության տեխնիկայի կանոններին, այլ նորմերով սահմանված կողմերի իրավունքներին եւ պարտականություններին, որոնք առնչվում են գործունեության լիցենզիային եւ պայմանագրերին.

է) լիցենզիայի պայմաններին համապատասխան իրականացնել տեխնիկական (ներառյալ՝ տեխնոլոգիական կորուստների, վառելիքի տեսակարար ծախսի, սեփական կարիքների համար անհրաժեշտ էներգիայի կամ բնական գազի ծախսի եւ այլն) եւ (կամ) ֆինանսական աուդիտ՝ անկախ փորձագետների ներգրավմամբ.

ը) սահմանված կարգով հանձնաժողովի համաձայնեցմանը ներկայացնել զարգացման ներդրումային ծրագրերը՝ սակագներում ներդրումների (լրիվ կամ մասնակի) ներառման կամ մերժման վերաբերյալ եզրակացություն ստանալու նպատակով.

թ) հանձնաժողովի հաստատմանը ներկայացնել տեխնոլոգիական անխուսափելի կորուստների, վառելիքի տեսակարար ծախսերի, սեփական կարիքների համար օգտագործվող էներգիայի, բնական գազի եւ սակագնի տարր կազմող այլ մեծությունների հաշվարկման մեթոդիկաները.

ժ) իրականացնել սույն օրենքով ամրագրված մյուս պարտավորությունները:

2. Լիցենզավորված անձի կողմից իրականացվող տնտեսական այլ գործունեությունը չպետք է վտանգի լիցենզիայի պայմանների պատշաճ կատարումը:

Հոդված 29. Լիցենզավորված անձի հաշվետվությունները

Լիցենզավորված անձը լիցենզավորված գործունեությանը վերաբերող հաշվետվությունները, այլ տեղեկատվությունը եւ անհրաժեշտ հիմնավորող փաստաթղթերը ներկայացնում է հանձնաժողով՝ վերջինիս կողմից սահմանված ձեւերով եւ կարգով:

Հոդված 30. Գործունեության լիցենզիայում փոփոխություններ կատարելու կարգը

1. Գործունեության լիցենզիայում փոփոխություններ կատարելու վերաբերյալ լիցենզիա ունեցող անձի դիմումի ընդունումը եւ քննարկումը կատարվում է հանձնաժողովի կողմից սահմանված կարգով:

2. Հանձնաժողովի նախաձեռնությամբ գործունեության լիցենզիայի փոփոխությունները կատարվում են գործունեության լիցենզիա ունեցող անձի համաձայնությամբ, բացառությամբ այն դեպքերի, երբ նախատեսվող փոփոխություններն անհրաժեշտ են Հայաստանի Հանրապետության օրենքների պատշաճ կատարումն ապահովելու համար:

3. Հանձնաժողովի նախաձեռնությամբ լիցենզիայում կատարված փոփոխությունների հետեւանքով լիցենզավորված անձի կրած վնասները փոխհատուցվում են սակագնով:

Հոդված 31. Լիցենզավորված անձանց էներգատեղակայանքների տեխնիկական վերահսկողությունը

Լիցենզավորված անձանց էներգատեղակայանքների կառուցման, գործարկման եւ շահագործման ընթացքում տեխնիկական վերահսկողությունն իրականացվում է Հայաստանի Հանրապետության օրենքով սահմանված կարգով եւ դեպքերում:

Հոդված 32. Էլեկտրական էներգիայի եւ բնական գազի ներկրման լիցենզիաները

1. Էլեկտրական էներգիայի (հզորության) ներկրման լիցենզիա ունեցող անձն իրավունք ունի էլեկտրական էներգիա (հզորություն) ներկրել եւ վաճառել՝ շուկայի կանոններին ու լիցենզիայի պայմաններին եւ պայմանագրերին համապատասխան:

2. Բնական գազի ներկրման լիցենզիա ունեցող անձն ունի բնական գազ ներկրելու եւ փոխադրման լիցենզիա ունեցող անձանց եւ (կամ) բնական գազի բաշխման լիցենզիա ունեցող անձանց եւ (կամ) անմիջապես սպառողին դա վաճառելու իրավունք՝ համաձայն հանձնաժողովի կողմից սահմանված կարգի:

Հոդված 33. Էլեկտրական էներգիայի արտահանման լիցենզիաները

1. Էլեկտրական էներգիայի (հզորության) արտահանման լիցենզիա ունեցող անձին տրվում է էլեկտրաէներգիայի արտադրության լիցենզիա ունեցող անձանցից էլեկտրաէներգիա (հզորություն) գնելու եւ (կամ) իր կողմից արտադրված էլեկտրական էներգիան (հզորությունը) շուկայի կանոնների եւ լիցենզիայի պայմաններին համապատասխան արտահանելու իրավունք: Էլեկտրական էներգիայի (հզորության) արտահանման լիցենզիա տրվում է միայն ներքին շուկայի հագեցվածության դեպքում, երբ էլեկտրաէներգիայի արտահանումը չի հակասում ներքին շուկայի սպառողների շահերին:

2. Արտահանվող էլեկտրաէներգիայի (հզորության) գները չեն կարգավորվում:

Հոդված 34. Արտադրական հզորությունների կառուցման կամ վերականգնման գործունեության լիցենզիաները

1. Արտադրական հզորությունների կառուցման կամ վերականգնման գործունեության լիցենզիա ունեցող անձին տրվում է իրավունք՝ լիցենզիայի պայմանների համաձայն կառուցել արտադրող էլեկտրական եւ (կամ) ջերմային (ներառյալ՝ էլեկտրական եւ ջերմային էներգիայի համակցված արտադրության) կայաններ:

2. Սույն հոդվածով սահմանված լիցենզիաները տրվում են՝ հիմք ընդունելով Հայաստանի Հանրապետության էներգետիկայի զարգացման հեռանկարային ծրագրերը, տեղական պաշարների արդյունավետ օգտագործման անհրաժեշտությունը եւ ներքին շուկայի սպառողների շահերի պաշտպանությունը:

Հոդված 35. Արտադրության լիցենզիաները

1. Էլեկտրական էներգիայի (հզորության) արտադրության լիցենզիա ունեցող անձին տրվում է էլեկտրական էներգիա (հզորություն) արտադրելու եւ շուկայի կանոններով դա վաճառելու իրավունք:

2. Ջերմային էներգիայի արտադրության լիցենզիա ունեցող անձին տրվում է ջերմային էներգիա արտադրելու եւ հանձնաժողովի կողմից սահմանված կարգով դա վաճառելու իրավունք:

3. Էլեկտրական էներգիայի (հզորության) արտադրության լիցենզիա ունեցող անձանց, էլեկտրաէներգետիկական համակարգի օպերատորի եւ շուկայի այլ մասնակիցների փոխհարաբերությունները կարգավորվում են շուկայի կանոններով եւ պայմանագրերով:

Հոդված 36. Հաղորդման (փոխադրման) լիցենզիաները

1. Էլեկտրական էներգիայի հաղորդման լիցենզիա ունեցող անձին տրվում է Հայաստանի Հանրապետության տարածքով էլեկտրական էներգիայի (հզորության) հաղորդման ծառայություն իրականացնելու եւ Հայաստանի Հանրապետության տարածքով երրորդ երկրներ էլեկտրական էներգիա (հզորություն) տարանցելու իրավունք: Էլեկտրական էներգիայի (հզորության) հաղորդման լիցենզիա ունեցող անձը պարտավոր է իր գործունեությունն իրականացնել շուկայի կանոններին եւ պայմանագրերին համապատասխան:

2. Էլեկտրական էներգիայի (հզորության) հաղորդման լիցենզիա ունեցող անձանց, համակարգի օպերատորի եւ շուկայի մասնակիցների փոխհարաբերությունները կարգավորվում են շուկայի կանոններով եւ պայմանագրերով:

3. Բնական գազի փոխադրման լիցենզիա ունեցող անձին տրվում է հանձնաժողովի կողմից սահմանված կարգով Հայաստանի Հանրապետության տարածքում բնական գազ փոխադրելու, արտադրողից (արդյունահանողից) եւ (կամ) ներկրողից բնական գազ գնելու, բաշխման, արտահանման լիցենզիա ունեցող անձանց կամ անմիջապես սպառողին բնական գազ վաճառելու, Հայաստանի Հանրապետության տարածքով երրորդ երկրներ բնական գազ տարանցելու իրավունք:

4. Ջերմային էներգիայի փոխադրման լիցենզիա ունեցող անձին տրվում է հանձնաժողովի կողմից սահմանված կարգով արտադրողից ջերմային էներգիա ստանալու եւ (կամ) գնելու, բաշխման լիցենզիա ունեցող անձանց առաքելու կամ անմիջապես սպառողին ջերմային էներգիա վաճառելու եւ կարգավարական ծառայություն իրականացնելու իրավունք: Ջերմային էներգիայի փոխադրման գործունեության իրավունքը՝ պայմանավորված ջերմային էներգիայի առաքման տեխնոլոգիայով, կարող է տրվել ջերմային էներգիայի արտադրության կամ բաշխման լիցենզիա ունեցող անձին՝ միեւնույն լիցենզիայով:

 Հոդված 37. Համակարգի օպերատորի լիցենզիան

1. Էլեկտրաէներգետիկական համակարգի օպերատորի լիցենզիա ունեցող անձին տրվում են՝

- էլեկտրաէներգետիկական համակարգի օպերատիվ տեխնոլոգիական եւ տնտեսական կարգավարման,

- էլեկտրաէներգետիկական համակարգի (արտադրության, ներկրման, արտահանման եւ տարանցման) գործառույթների՝ ըստ կնքված պայմանագրերի համակարգային պլանավորման ու կոորդինացման,

- էլեկտրաէներգետիկական համակարգում՝ համաձայն լիցենզիայի պայմանների եւ շուկայի կանոնների, համակարգային նշանակության կառավարման եւ պաշտպանության սարքերի նախադրվածքների հաշվարկման, դրանք լիցենզավորված անձանց առաջադրման եւ դրանց աշխատանքի հսկման,

- տարածաշրջանային էլեկտրաէներգետիկական համակարգերի հետ Հայաստանի Հանրապետության էլեկտրաէներգետիկական համակարգի զուգահեռ աշխատանքի ապահովման բացառիկ իրավունքներ:

2. Էլեկտրաէներգետիկական համակարգի օպերատորը, հիմք ընդունելով տեխնիկական կանոնակարգերի պահանջները եւ համագործակցելով գործունեության լիցենզիա ունեցող անձանց հետ, մշակում է համակարգի անվտանգության եւ հուսալիության ցուցանիշները, որոնք հաստատում են հանձնաժողովը եւ Հայաստանի Հանրապետության կառավարության կողմից լիազորված մարմինը:

3. Էլեկտրաէներգետիկական համակարգի օպերատորը պլանավորման, կոորդինացման եւ կարգավարման գործընթացներում ապահովում է էներգետիկական շուկայի կանոններում ամրագրված՝ համակարգի հուսալիության եւ անվտանգության ցուցանիշները:

4. Գազամատակարարման համակարգի օպերատորի լիցենզիա ունեցող անձին տրվում են բնական գազի ներկրման, փոխադրման (ներառյալ՝ պահեստավորման) եւ տարանցման օպերատիվ տեխնոլոգիական կարգավարման բացառիկ իրավունքներ:

5. Գազամատակարարման համակարգի օպերատորը պլանավորման, կոորդինացման եւ կարգավարման գործընթացներում պետք է լիցենզիայի պայմաններին համապատասխան ապահովի բնական գազի ներկրման, փոխադրման (ներառյալ՝ պահեստավորման) եւ տարանցման հուսալիությունն ու անվտանգությունը:

Հոդված 38. Բաշխման լիցենզիաները

1. Էլեկտրական էներգիայի բաշխման լիցենզիա ունեցող անձն ունի Հայաստանի Հանրապետության որոշակի տարածքում սպառողներին էլեկտրական էներգիա (հզորություն) բաշխելու բացառիկ իրավունք, ինչպես նաեւ շուկայի կանոններին եւ լիցենզիայի պայմաններին համապատասխան՝ էլեկտրական էներգիա (հզորություն) գնելու եւ վաճառելու իրավունք: Բացառություն կարող են կազմել միայն սույն օրենքի 47-րդ հոդվածի 2-րդ կետով սահմանված դեպքերը:

2. Էլեկտրական էներգիայի բաշխման լիցենզիա ունեցող անձանց, համակարգի օպերատորի եւ շուկայի այլ մասնակիցների փոխհարաբերությունները կարգավորվում են շուկայի կանոններով եւ պայմանագրերով:

3. Բնական գազի բաշխման լիցենզիա ունեցող անձին տրվում է բնական գազի փոխադրման եւ (կամ) ներկրման լիցենզիա ունեցող անձանցից բնական գազ ընդունելու եւ Հայաստանի Հանրապետության որոշակի տարածքում սպառողներին բաշխելու բացառիկ իրավունք, ինչպես նաեւ հանձնաժողովի կողմից սահմանված կարգով՝ բնական գազ գնելու եւ վաճառելու իրավունք: Բացառություն կարող են կազմել միայն սույն օրենքի 47-րդ հոդվածի 2-րդ կետով սահմանված դեպքերը:

4. Ջերմային էներգիայի բաշխման լիցենզիա ունեցող անձին տրվում է ջերմային էներգիայի արտադրության կամ փոխադրման լիցենզիա ունեցող անձանցից ջերմային էներգիա ստանալու եւ (կամ) գնելու եւ սպառողին բաշխելու եւ (կամ) վաճառելու իրավունք՝ հանձնաժողովի կողմից սահմանված կարգով: Բացառություն կարող են կազմել միայն սույն օրենքի 47-րդ հոդվածի 2-րդ կետով սահմանված դեպքերը:

Հոդված 39. Էլեկտրաէներգետիկական շուկային ծառայությունների մատուցման գործունեության լիցենզիաները

1. Էլեկտրաէներգետիկական շուկային ծառայություններ մատուցող կառույցների կազմը եւ լիցենզավորման ենթակա գործունեությունների տեսակները սահմանում է հանձնաժողովը եւ տալիս համապատասխան լիցենզիաներ:

2. Էլեկտրաէներգետիկական շուկային ծառայությունների մատուցման լիցենզիա ունեցող անձինք ստանում են լիցենզիայում նշված ժամկետում տվյալ գործունեության իրականացման բացառիկ իրավունք:

ԳԼՈՒԽ VI

ԷԼԵԿՏՐԱԿԱՆ, ՋԵՐՄԱՅԻՆ ԷՆԵՐԳԻԱՅԻ ԵՎ ԲՆԱԿԱՆ ԳԱԶԻ ՄԱՏԱԿԱՐԱՐՄԱՆ ՊԱՅՄԱՆԱԳՐԵՐԸ

Հոդված 40. Պայմանագրերը եւ դրանց գրանցումը

Լիցենզավորված անձանց միջեւ կնքված, ինչպես նաեւ արտահանման եւ ներկրման պայմանագրերն ուժի մեջ են մտնում հանձնաժողովում գրանցվելու պահից: Պայմանագրերի գրանցման կամ մերժման առավելագույն ժամկետը չի կարող գերազանցել 10 օրը:

Հոդված 41. Սպառողների մատակարարման պայմանագրերը եւ պատասխանատվությունը պարտավորությունների խախտման համար

1. Սպառողին էլեկտրական, ջերմային էներգիայի կամ բնական գազի մատակարարումը (ծառայությունների մատուցումը) կատարվում է մատակարարման պայմանագրի համաձայն, որով մատակարարը պարտավորվում է այդ պայմանագրով, օրենքներով եւ այլ իրավական ակտերով սահմանված կարգով մատակարարել էներգիա, բնական գազ, իսկ սպառողը՝ ընդունել դա եւ վճարել դրա համար:

2. Էներգամատակարարման եւ գազամատակարարման պայմանագրերով սահմանվում են մատակարարման (սպառման) պայմաններն օրենքներին, այլ իրավական ակտերին եւ մատակարարման ու օգտագործման կանոններին համապատասխան:

3. Պայմանագրային պարտավորությունները չկատարելու հետեւանքով հասցված վնասը փոխհատուցվում է խախտողի կողմից՝ օրենքով սահմանված կարգով: Պայմանագրերի կատարման հսկողությունն իրականացնում են միայն պայմանագրային կողմերը:

4. Մատակարարման պայմանագրով սահմանված կարգով մատակարարը կարող է ամբողջությամբ կամ մասնակիորեն հրաժարվել էներգամատակարարումից (գազամատակարարումից), եթե սպառողը՝

ա) իր պատասխանատվության տակ գտնվող էներգիան կամ բնական գազը սպառել է հաշվառքի սարքի միտումնավոր խախտումներով, որոնք հանգեցրել են հաշվառվող էներգիայի կամ բնական գազի քանակության նվազեցման.

բ) էներգիան եւ (կամ) բնական գազը ծախսվել են առանց մատակարարման պայմանագրում գրանցված հաշվառքի սարքի կամ հաշվառքի սարքի շրջանցումով:

5. Մատակարարն իրավունք ունի դադարեցնել բաժանորդի էլեկտրական, ջերմային էներգիայի կամ բնական գազի մատակարարումը, եթե վճարումները հանձնաժողովի կողմից սահմանված ժամկետներում չեն կատարվում: Նախքան սպառողի էներգամատակարարման եւ (կամ) գազամատակարարման դադարեցումը մատակարարը պարտավոր է կիրառել հանձնաժողովի սահմանած բոլոր նախազգուշական միջոցները:

6. Մատակարարը վերականգնում է խախտումներ թույլ տված սպառողի մատակարարումը՝ սպառողի կողմից վնասը փոխհատուցելուց կամ իր համար ընդունելի պայմաններով սպառողից վնասի փոխհատուցման երաշխիքներ ստանալուց հետո:

7. Եթե սպառողը էներգիան եւ (կամ) բնական գազն սպառում է առանց պայմանագրի (ապօրինի սպառում), ապա մատակարարն անմիջապես դադարեցնում է էներգիայի (բնական գազի) ապօրինի սպառումը եւ պահանջում վնասի փոխհատուցում՝ Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված կարգով:

ԳԼՈՒԽ VII

ՊԱՏԱՍԽԱՆԱՏՎՈՒԹՅԱՆ ՄԻՋՈՑՆԵՐԸ

Հոդված 42. Տուժանքները

Գործունեության լիցենզիա ունեցող անձանց կողմից սույն օրենքի պահանջները խախտելու, հանձնաժողովի իրավական ակտերը, գործունեության լիցենզիայի պայմանները չկատարելու, ոչ պատշաճ կատարելու կամ խախտելու դեպքերում հանձնաժողովն իրավասու է տալ խախտումները վերացնելու վերաբերյալ հանձնարարականներ եւ կիրառել տույժի հետեւյալ տեսակները՝

ա) նախազգուշացում.

բ) սակագների նվազեցում.

գ) գործունեության լիցենզիայի կասեցում.

դ) գործունեության լիցենզիայից զրկում:

Նշված տույժերի կիրառման կարգը սահմանում է հանձնաժողովը: Այդ կարգի համաձայն լիցենզավորված անձն իրավունք ունի հանձնաժողովի նիստում արտահայտել իր կարծիքը, ներկայացնել առաջարկություններ եւ առարկություններ՝ կիրառվելիք տուժանքների վերաբերյալ:

Հոդված 43. Հանձնաժողովի իրավական ակտերի բողոքարկումը

Հանձնաժողովի իրավական ակտերը կարող են բողոքարկվել դատական կարգով: Հանձնաժողովի սահմանած սակագների մեծությունները դատական կարգով բողոքարկման եւ փոփոխման ենթակա չեն:

ԳԼՈՒԽ VIII

ՀԱՆՁՆԱԺՈՂՈՎԻ ՖԻՆԱՆՍԱՎՈՐՈՒՄԸ

Հոդված 44. Հանձնաժողովի ծախսերի նախահաշիվը

1. Հանձնաժողովը յուրաքանչյուր տարի կազմում է հաջորդ տարվա իր ծախսերի նախահաշիվը (բյուջեն), որը Հայաստանի Հանրապետության կառավարության կողմից պետական բյուջեի նախագծում առանձին տողով անփոփոխ ներկայացվում է Հայաստանի Հանրապետության Ազգային ժողովի հաստատմանը:

2. Հանձնաժողովի տարեկան բյուջեն՝ որպես պետական բյուջեի պաշտպանված հոդված, հաստատում է Հայաստանի Հանրապետության Ազգային ժողովը:

Հոդված 45. Հանձնաժողովի անդամների եւ աշխատակազմի աշխատողների աշխատավարձերի չափը

1. Հայաստանի Հանրապետության Ազգային ժողովի կողմից հաստատված տարեկան բյուջեի շրջանակներում հանձնաժողովը՝ հանձնաժողովի նախագահի ներկայացմամբ, սահմանում է հանձնաժողովի անդամների աշխատավարձերի չափը:

2. Հանձնաժողովի աշխատակազմի աշխատակիցների աշխատավարձերի չափը՝ հանձնաժողովի նախագահի ներկայացմամբ, սահմանում է հանձնաժողովը:

Հոդված 46. Հանձնաժողովի ֆինանսական հաշվետվությունը եւ ֆինանսական գործունեության աուդիտը

Հանձնաժողովը յուրաքանչյուր տարի ֆինանսական հաշվետվություն է ներկայացնում Հայաստանի Հանրապետության կառավարության կողմից լիազորված մարմին, որն այդ հաշվետվության հավաստիության ճշտման նպատակով կարող է անցկացնել հանձնաժողովի գործունեության աուդիտ: Հանձնաժողովը պարտավոր է աջակցել աուդիտի անցկացմանը:

ԳԼՈՒԽ IX

ՍՊԱՌՈՂՆԵՐԻ ԷՆԵՐԳԱՄԱՏԱԿԱՐԱՐՄԱՆ ԱՊԱՀՈՎՄԱՆ ԵՐԱՇԽԻՔՆԵՐԸ

Հոդված 47. Սպառողների էներգամատակարարումը

1. Բաշխման գործունեության լիցենզիա ունեցող անձը պարտավոր է էներգիա եւ բնական գազ մատակարարել բաշխման տարածքում գտնվող յուրաքանչյուր սպառողի, որը բավարարում է հանձնաժողովի կողմից հաստատված մատակարարման եւ օգտագործման կանոնների պահանջները:

2. Հայաստանի Հանրապետության անվտանգության ապահովման համար կարեւոր պաշտպանական նշանակություն ունեցող ռազմական օբյեկտների համար հանձնաժողովի կողմից կարող են նախատեսվել էներգիայով եւ բնական գազով սնման կազմակերպման առանձին տարբերակներ: Այդպիսի օբյեկտների ցանկը հաստատում է Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունը:

3. Մատակարարման հարաբերություններում սպառողների իրավունքները եւ շահերը պաշտպանվում են սույն օրենքով եւ Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված կարգով:

4. Սպառողների էներգամատակարարման՝ սույն օրենքով չկարգավորված հարաբերություները կարգավորվում են էներգամատակարարման մասին այլ իրավական ակտերով եւ հանձնաժողովի որոշումներով:

Հոդված 48. Ենթասպառողի էներգամատակարարումը

Սպառողը պարտավոր է էներգամատակարարող ընկերության հետ կնքված պայմանագրով, տեխնիկական պայմաններին համապատասխան եւ հանձնաժողովի սահմանած մեթոդիկայով հաշվարկված ծառայության մատուցման վճարների չափով, իր էներգատեղակայանքներով հաղորդել մատակարարի էներգիան կամ բնական գազը, որը նախատեսված է այլ սպառողների (ենթասպառողների) կամ մատակարարի այլ ցանցերի սնման համար: Սպառողների, ենթասպառողների եւ մատակարարի փոխհարաբերությունները կանոնակարգվում են մատակարարման եւ օգտագործման կանոններով:

Հոդված 49. Էներգամատակարարման անխուսափելի սահմանափակումներ պահանջող իրավիճակները

1. Լիցենզիա ունեցող անձինք հանձնաժողովի կողմից սահմանված կարգով մշակում են էլեկտրական, ջերմային էներգիայի եւ բնական գազի մատակարարման անխուսափելի սահմանափակումների հանգեցնող պայմաններում իրականացվելիք գործողությունների ծրագրեր, որոնք պետք է արտացոլեն նաեւ որոշակի սպառողների էներգամատակարարման առաջնահերթության պայմանները: Նման սպառողների ցանկը ամեն տարի՝ մինչեւ հոկտեմբերի 1-ը, սահմանում է Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունը: Հայաստանի Հանրապետության կառավարության կողմից նոր ցանկը չսահմանվելու դեպքում կիրառվում է նախորդ տարվա ցանկը: Այդ ծրագրերը քննարկվում եւ հաստատվում են համատեղ՝ Հայաստանի Հանրապետության կառավարության լիազոր մարմնի եւ հանձնաժողովի կողմից:

2. Էներգամատակարարման անխուսափելի սահմանափակումներ պահանջող իրավիճակներում լիցենզիա ունեցող անձինք պարտավոր են հետեւել եւ կատարել հաստատված ծրագրերում նշված միջոցառումները եւ համագործակցել Հայաստանի Հանրապետության կառավարության կողմից լիազորված մարմնի, հանձնաժողովի եւ կառավարման ու ինքնակառավարման տեղական մարմինների հետ՝ բոլոր սպառողներին տեղեկացնելով էներգիայի մատակարարման սահմանափակումների չափերի եւ տեւողության մասին:

Հոդված 50. Արտակարգ իրավիճակները

Հայաստանի Հանրապետության օրենքներով սահմանված դեպքերում եւ կարգով հայտարարված արտակարգ իրավիճակներում կառավարությունն իրավասու է անհրաժեշտ գործողություններ ձեռնարկել էներգետիկայի բնագավառի կառավարման եւ (կամ) գործունեության կանոնակարգման համար:

Հոդված 51. Նոր կամ վերակառուցվող սպառողի կայանքների միացումը էլեկտրական, ջերմային կամ բնական գազի ցանցերին

1. Նոր կամ վերակառուցվող սպառողների կայանքների միացման տեխնիկական պայմանները բաշխման ցանցերին կամ այլ սպառողների տեղակայանքներին առաջադրում է բաշխման գործունեության լիցենզիա ունեցող անձը, իսկ լրացուցիչ պայմանները՝ այն անձը, որի տեղակայանքներին միացվում է նոր կամ վերակառուցվող անձի կայանքները: Սպառողների բոլոր միացումները, ներառյալ՝ անհրաժեշտ նոր շինարարությունը կամ էներգատեղակայանքների վերազինումը, կատարվում են մատակարարման եւ օգտագործման կանոնների համաձայն:

2. Նոր սպառողի միացման տեխնիկական պայմանները համաձայնեցվում են սպառողի հետ:

3. Նոր սպառողի հաշվառքի սարքի ձեռքբերման եւ տեղադրման ծախսերը կրում է լիցենզավորված անձը, եթե մատակարարման եւ օգտագործման կանոններով կամ պայմանագրով այլ բան նախատեսված չէ:

4. Տեխնիկական պայմանների (միացման պայմանագրի) տրման՝ սույն օրենքով չկանոնակարգված հարցերը կարգավորվում են մատակարարման եւ օգտագործման կանոններով:

Հոդված 52. Սպառողների շահերի պաշտպանության երաշխիքները

1. Լիցենզիայից կամավոր հրաժարվելու կամ անձին լիցենզիայից զրկելու դեպքերում սպառողների անխափան մատակարարումն ապահովելու նպատակով հանձնաժողովը, մինչեւ գործունեության նոր լիցենզիա տալը, իրավունք ունի համապատասխան որոշմամբ պարտադրել լիցենզիայից կամավոր հրաժարված կամ զրկված անձին ժամանակավորապես շարունակել իր գործունեությունը՝ հանձնաժողովի սահմանած պայմաններին եւ դրույթներին համապատասխան: Այդ որոշումը չկատարելու դեպքում կիրառվում են սույն հոդվածի 3-րդ կետի դրույթները:

2. Հանձնաժողովը պարտավոր է ձեռնարկել բոլոր անհրաժեշտ միջոցները նոր լիցենզիա տալու գործընթացն արագացնելու համար: Լիցենզիայից զրկված անձը սահմանված պայմանները բավարարելու դեպքում իրավունք ունի ընդհանուր հիմունքներով դիմել հանձնաժողով՝ նոր լիցենզիա ստանալու համար:

3. Եթե լիցենզիայից զրկված անձը չի բավարարում գործունեության նոր լիցենզիա ստանալու անհրաժեշտ պայմանները կամ հրաժարվում է նոր լիցենզիա ստանալու իրավունքից, ապա նա օտարում է լիցենզավորված գործունեությունն ապահովող՝ իր սեփականությունը հանդիսացող գույքային համալիրը, կամ Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունը գործունեության լիցենզիայից զրկված անձի բաժնետերերին առաջարկում է իր հետ համաձայնեցված կարգով օտարել այդ ընկերության բաժնետոմսերը: Լիցենզիայից զրկված անձի՝ գործունեության նոր լիցենզիա ստանալու պայմանները չբավարարելու եւ իր սեփականությունը կազմող լիցենզավորված գործունեության իրականացումն ապահովող գույքային համալիրը չօտարելու դեպքում, որպես բացառիկ միջոց, այդ գույքը կարող է Հայաստանի Հանրապետության Սահմանադրության 28-րդ հոդվածով սահմանված կարգով՝ օրենքի հիման վրա, օտարվել պետության եւ հասարակության կարիքների համար՝ նախնական համարժեք փոխհատուցմամբ: Գույքի օտարման ընթացքում սպառողների շահերի պաշտպանության նպատակով հանձնաժողովը նշանակում է գործունեության լիցենզիայից զրկված անձի գույքի ժամանակավոր կառավարիչ:

Հոդված 53. Էլեկտրաէներգիայի հաղորդման, բնական գազի փոխադրման եւ (կամ) բաշխման ցանցեր մուտք գործելու իրավունքը

1. Արտադրության եւ ներկրման լիցենզիա ունեցող անձանց մուտքը հաղորդման (փոխադրման) եւ բաշխման ցանց իրականացվում է շուկայի կանոններով սահմանված կարգով:

2. Հաղորդման (փոխադրման), բաշխման լիցենզիա ունեցող անձինք պարտավոր են պայմանագրերի հիման վրա իրենց ցանցերով հաղորդել (փոխադրել), բաշխել այլ լիցենզավորված անձանց կամ սպառողի էլեկտրական էներգիան (բնական գազը)՝ հանձնաժողովի սահմանած սակագնով, եթե հաղորդումը (փոխադրումը) եւ (կամ) բաշխումը չի վատթարացնում համակարգի հուսալիության եւ անվտանգության հաստատված ցուցանիշները եւ համապատասխանում է տեխնիկական կանոնակարգերի պահանջներին:

Հոդված 54. Էլեկտրական, ջերմային էներգիայի եւ բնական գազի հաշվառումը

Էլեկտրական, ջերմային էներգիայի եւ բնական գազի հաշվառումը կատարվում է տեխնիկական կանոնակարգերով սահմանված պահանջները եւ հանձնաժողովի հետ համաձայնեցված պայմանները բավարարող հաշվառքի սարքերով եւ (կամ) հանձնաժողովի հաստատած հաշվարկային մեթոդների կիրառմամբ:

Հոդված 55. Լիցենզավորված անձանց միջեւ ծագած տարաձայնությունները

1. Լիցենզավորված անձանց միջեւ ծագած տարաձայնությունները լուծվում են բանակցությունների միջոցով: Կողմերից յուրաքանչյուրն իրավունք ունի դիմել հանձնաժողով՝ վերջինիս իրավասությունների շրջանակում վիճարկվող հարցերը լուծելու խնդրանքով:

2. Սույն հոդվածը չի սահմանափակում վեճերը դատական կարգով լուծելու կողմերի իրավունքը:

Հոդված 56. Էներգետիկայի բնագավառի  օբյեկտների  անվտանգության գոտիները

1. Էներգետիկայի բնագավառի օբյեկտներն ապահովվում են անվտանգության գոտիներով:

2. Էներգետիկայի բնագավառի օբյեկտների անվտանգության գոտիների չափերը եւ դրանց օգտագործման կարգը սահմանում է կառավարությունը:

3. Էներգետիկայի բնագավառի օբյեկտների անվտանգության գոտիներում արգելվում է իրականացնել որեւէ գործունեություն, որը կարող է սպառնալ օբյեկտների բնականոն աշխատանքին, քաղաքացիների եւ շահագործող անձնակազմի կյանքին ու առողջությանը, գույքի պահպանությանը՝ ըստ տեխնիկական կանոնակարգերի:

4. Էներգետիկայի բնագավառի օբյեկտների էներգատեղակայանքների անվտանգության գոտիներում արգելվում է՝

ա) կատարել հողային աշխատանքներ՝ առանց էներգատեղակայանքների սեփականատիրոջ կամ տնօրինող անձի թույլտվության.

բ) կառուցել շենքեր, կառույցներ, շինություններ, իրականացնել այնպիսի գործունեություն, որն անհնար է դարձնում կամ դժվարացնում է էներգատեղակայանքների սպասարկումը կամ սպառնում է դրանց անվտանգությանն ու հուսալիությանը:

5. Էներգետիկայի եւ այլ բնագավառների համակարգերի փոխհատվող սարքավորումների (ինժեներական կառույցներ, հաղորդագծեր) սեփականատերերը պարտավոր են համագործակցել՝ դրանց անվտանգությունը, հուսալիությունը եւ բնականոն գործունեությունն ապահովելու համար:

ԳԼՈՒԽ X

ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ՊԱՅՄԱՆԱԳՐԵՐԸ

Հոդված 57. Միջազգային պայմանագրերը

Եթե Հայաստանի Հանրապետության միջազգային պայմանագրերով սահմանված են այլ նորմեր, քան նախատեսված են սույն օրենքով, ապա կիրառվում են միջազգային պայմանագրերի նորմերը:

ԳԼՈՒԽ XI

ԱՆՑՈՒՄԱՅԻՆ ԴՐՈՒՅԹՆԵՐ

Հոդված 58. Սույն օրենքին չհամապատասխանող կամ հակասող ակտերը

Մինչեւ սույն օրենքի ուժի մեջ մտնելն ընդունված, օրենքի ուժ չունեցող այլ իրավական ակտերը գործում են այնքանով, որքանով չեն հակասում սույն օրենքին:

Հոդված 59. Անցումային դրույթներ

1. Սույն օրենքն ուժի մեջ մտնելու պահից էլեկտրաէներգետիկական համակարգում գործում են հետեւյալ սահմանափակումները.

ա) երեք տարվա ընթացքում հանձնաժողովն իրավունք ունի սահմանել ներքին սպառման համար էլեկտրաէներգիայի (հզորության) արտադրության եւ ներքին շուկայի համար գնման պարտադիր տարեկան քվոտաներ, որոնցով սահմանափակվում (արգելվում) է արտադրության առավել ցածր սակագին ունեցող արտադրող կայաններից էլեկտրաէներգիայի արտահանումը տարածաշրջանային շուկա.

բ) բաշխման լիցենզիա ունեցող անձին հինգ տարի ժամկետով տրվում է լիցենզիայով սահմանված տարածքում սպառողներին էլեկտրական էներգիայի (հզորության) վաճառքի բացառիկ իրավունք (բացառություն կարող են կազմել միայն սույն օրենքի 47-րդ հոդվածի 2-րդ կետով սահմանված դեպքերը).

գ) տասնհինգ տարվա ընթացքում փոքր հիդրոէլեկտրակայանների կողմից եւ էներգիայի վերականգնվող այլ աղբյուրների կիրառմամբ արտադրվող ամբողջ էլեկտրաէներգիան (հզորությունը) ենթակա է գնման՝ շուկայի կանոններով սահմանված կարգով:

2. Սույն օրենքն ուժի մեջ մտնելու պահից Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունը՝

ա) 6-ամսյա ժամկետում ընդունում է համապատասխան որոշումներ, որոնք կանոնակարգում են հիդրոէլեկտրակայաններում էլեկտրական էներգիայի արտադրության համար անհրաժեշտ ջրի հաշվարկային քանակի երկարաժամկետ ապահովման երաշխիքների տրամադրումը.

բ) մեկ տարվա ընթացքում Ազգային ժողով է ներկայացնում սույն օրենքի 31-րդ հոդվածին համապատասխան օրենքի նախագիծ:

3. Սույն օրենքի 28-րդ հոդվածի 1-ին կետի համաձայն Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված անվտանգության եւ բնապահպանության նորմերի պահանջների կատարմանն ուղղված միջոցառումները լիցենզավորված անձինք իրականացնում են հանձնաժողովի հաստատած փուլային ծրագրով եւ ժամանակացույցով: Հաստատված ծրագրի իրականացման ընթացքում դրանցում ներառված տեխնիկական կանոնակարգերով սահմանված նորմերի պահանջներից շեղումները չեն համարվում այդ նորմերի խախտումներ:

4. Էլեկտրաէներգետիկական շուկայի կանոնները եւ դրանց կիրարկումն ապահովող իրավական ակտերը հանձնաժողովի կողմից մշակվում եւ ներդրվում են սույն օրենքի ընդունումից հետո՝ մեկ տարվա ընթացքում:

5. Սույն օրենքն ուժի մեջ մտնելու պահից մեկ տարվա ընթացքում հանձնաժողովը պարտավոր է Հայաստանի Հանրապետության էներգետիկայի հանձնաժողովի կողմից ընդունված որոշումները համապատասխանեցնել սույն օրենքի պահանջներին, ինչպես նաեւ իրավունք ունի երեք տարվա ընթացքում իր կողմից սահմանված կարգով լրացումներ եւ փոփոխություններ կատարել նախկին օրենքի համաձայն տրված գործունեության լիցենզիաներում:

6. Սույն օրենքի ընդունման առնչությամբ Հայաստանի Հանրապետության էներգետիկայի հանձնաժողովը վերանվանել Հայաստանի Հանրապետության էներգետիկայի կարգավորող հանձնաժողով:

7. Սույն օրենքի ուժի մեջ մտնելու պահից ուժը կորցրած ճանաչել Հայաստանի Հանրապետության Ազգային ժողովի կողմից 1997 թվականի հունիսի 9-ին ընդունված «Էներգետիկայի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքը: 
 

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ 
ՆԱԽԱԳԱՀ` Ռ. ՔՈՉԱՐՅԱՆ

21 մարտի 2001թ. 
ՀՕ-148