LAW OF THE REPUBLIC OF ARMENIA
ON ENERGY SAVING AND RENEWABLE ENERGY
09.11.2004
Unofficial translation
CHAPTER I
GENERAL PROVISIONS
Article 1. The Purposes of the Law
The purposes of the present Law is to define the principles of the state policy on the development of the energy saving and renewable energy and the mechanisms of the enforcement of those aimed at:
- Strengthening the economic and energy independence of the Republic of Armenia;
- Increasing the economic and energy security; and energy systems safety level of the Republic of Armenia;
- Establishment and development of new industry infrastructure and organization of services promoting energy saving and renewable energy,
- Reduction of adverse techno-born impacts on the environment and human health.
Article 2. Main Definitions
The present law incorporates the following definitions:
Energy Efficiency Indicator shall mean absolute, weighted or relative volume of consumption or loss of energy carriers for any type of goods’ production/industry (service provision process) or technological process established by National standards for energy devices;
Energy Saving shall mean legal, organizational, scientific, production, technical and economic activities aimed at reduction of energy resource weighted consumption;
Energy carrier shall mean substance in various aggregate conditions (solid, liquid, gas) or other forms of existence (plasma, field, radiation etc.), which accumulate energy available for use for energy supply purposes;
Efficient use of energy carriers shall mean economically beneficial and most efficient use of energy carriers based on up to date technical and technological solutions and requirements of environmental protection to achieve the highest possible efficiency;
Energy examination activity shall mean consulting service aimed at examination/audit (including measurement of energy efficiency indicators of the energy use) of the energy balances of energy economy and (or) the information of the documentation containing data on energy efficiency indicators (hereinafter- energy reports) of legal and physical persons, resulting in provision of energy examination/audit conclusion;
Autonomous Energy Producer shall mean legal or physical person producing electric and/or heat energy, biomass for own consumption.
Energy Device shall mean energy generation, transformation, transmission, accumulation, distribution and consumption equipment or complex of equipment and constructions;
Renewable Energy Resources shall mean aggregate energy carriers received from wind, solar, hydro, geothermal and biomass sources of energy, which can be used for consumption;
Renewable Energy System shall mean sector of production of energy carriers and mechanical energy based renewable energy resources;
Article 3. Subject of Law - the sphere of implementation [enforcement]
The present law shall regulate the inter-relations of the state administration and local self-government bodies of the Republic of Armenia, legal and physical persons arising from and in connection with the activities in the sphere of energy saving and renewable energy:
a. The areas of development, production, import, and use of energy devices, machinery, equipment and products producing, transporting, transforming, storing and operating based on energy as well as renewable energy resources,
b. The areas of development, production and import of up to date construction-isolation, isolation and weatherization materials and structures aimed at increasing the energy efficiency of buildings and constructions,
c. The areas of development and application of the industrial-technical complexes using energy carriers (including for lighting, heating, ventilation, water supply and sewerage systems) and energy efficiency designs, technologies and technical solutions for buildings and constructions;
d. The areas of development, production, import and use of equipment and technical complexes for quality testing, registration, consumption regulation of energy resources;
e. The areas of energy carriers and mechanical energy production using renewable energy resources, including electric energy generation from water resources, where the present law applies to hydro-power stations with installed capacity of up to 10,000 kW inclusive;
f. The areas of organizational, research and development, design, examination, construction, reconstruction and regulation activities for efficient use of energy resources, including renewable energy.
Article 4. Legal Regulation of Energy Conservation and Renewable Energy Area
1. The relations in the area of energy conservation and renewable energy shall be regulated by the present law, the Republic of Armenia law “On Energy” and other legal acts.
2. If international agreements ratified by the Republic of Armenia contain other requirements than provided under the present law, the requirements of the international agreements shall apply.
Article 5. Principles of State Policy in the Area of Energy Saving and Renewable Energy
1. The state policy in the area of energy saving and renewable energy shall be based on the principle of voluntary participation of the involved parties.
2. The principles of state policy in the are of energy saving and renewable energy are:
a. Increasing level of supply of indigenous renewable energy carriers to satisfy the energy demand of the economy;
b. Implementation of energy saving, as well as development and enforcement of legal and economic mechanisms for the promotion of renewable energy;
c. Ensuring high priority of efficient use of energy given the increasing volumes of imported and extracted energy resources;
d. Ensuring increase of renewable energy resources usage as well as application and development of renewable energy new technologies aimed promoting that;
e. Ensuring competitiveness of renewable energy resources and protection/enforcement of rights of businesses engaged in the area of renewable energy;
f. Ensuring high priority of issues of environmental protection and efficient (economic) usage of natural resources while implementing measures/activities aimed at the development of the energy saving and renewable energy;
g. Promotion of energy efficient production of electric and/or heat energy, including for autonomous energy producers;
h. Promotion of integrated activities between the autonomous energy producers, using renewable energy resources, and the energy system aimed at the exchange of electric energy;
i. Promotion of consumer choices and use of different energy carriers and energy efficiency technologies;
j. Implementation of energy saving and renewable energy state (national) targeted programs.
CHAPTER II
STATE ADMNISTRATION OF THE AREA OF ENERGY SAVING AND RENEWABLE ENERGY
Article 6. State Administration of the Area of Energy Saving and Renewable Energy
1. State administration of the area of energy saving and renewable energy shall mean policy development and implementation by the state in the following directions:
a. Development, adoption and implementation of state (national, targeted) programs in the area of energy saving and renewable energy;
b. Organization and coordination of state program envisaged activities aimed at the efficient use of energy carriers;
c. Incorporation of energy saving related requirements in the state programs on the economic development of the Republic of Armenia;
d. Ensuring development and implementation of economic and legal mechanisms aimed at the efficient and prioritized promotion/exploitation of indigenous renewable energy resources in the manner defined by the legislation;
e. Development and enforcement of energy efficiency and energy saving standardization documents;
f. Incorporation of voluntary certification system on energy device conformity;
g. Establishment of energy examination/audit system for the existing and planned buildings and constructions aimed at efficient use of energy resources;
h. Ensuring required conditions for the development of the energy examination/auditing activities;
i. Ensuring record-keeping of and statistical data on energy carriers;
j. Provision of support in financing energy saving and renewable energy development projects and programs;
k. Organization of education, promotion of research and development activities, awareness and propaganda aimed at the development of energy saving and renewable energy area;
l. Promotion of international cooperation in the energy saving programs and area of renewable energy.
2. State administration bodies of the Republic of Armenia shall participate in the state administration of the energy saving and renewable energy area within the competence vested to them by rules.
3. The government shall define the requirements on energy efficiency planning, technologies and technical solutions as well as use of renewable energy resources in the building and constructions developed within the state reservations, national parks and preservations.
Article 7. Energy Saving National Standards
Standardization National Body shall adopt in the manner established by the Republic of Armenia Law “On Standardization” the energy saving national standards, which shall classify
a. Energy efficiency indicators of energy devices;
b. Energy efficiency indicators of energy resource development, production, processing, transformation, transportation, storage and consumption;
c. Energy efficiency indicators of technical complexes for heating, lighting, ventilation, water supply and sewerage in buildings and constructions;
d. Energy efficiency indicators of production/industrial processes;
e. Environmental indicators of energy efficiency.
Article 8. Voluntary Certification of Energy Devices Compliance
1. Legal (physical) persons using, producing and importing energy devices can submit those in the manner established by the Republic of Armenia law “On Certification of Compliance of Goods and Services with Normative Requirements” for voluntary certification based on energy efficiency indicators.
2. Voluntary certification of compliance provided herein by the present article shall be implemented at the initiative and expense of the legal and physical persons using, producing and importing energy devices.
3. Based on results of voluntary certification of compliance, the labeling of energy devices shall be carried out in accordance with the energy efficiency indicators.
Article 9. Energy Carrier State Record and Statistics
The statistics national body shall carry out recording [counting] of developed, produced, imported, processed, transformed, transported, stored and consumed energy carriers for the purposes of submission of energy balances in the manner established by the Republic of Armenia law “On State Statistics”.
Article 10. Training and Education in the Area of Energy Saving and Renewable Energy
For the purposes of organization of education and training in the area of energy saving and renewable energy, the state administration authorized body in the area of education shall:
a. Incorporate energy saving and renewable energy classes in the curricula of elementary, secondary, graduate, supplementary and post-graduate education institutions, plan appropriate research-methodical activities;
b. Develop educational programs for the training of engineering staff on energy saving and renewable energy basics and technologies.
Article 11. Energy Saving And Renewable Energy Propaganda
Information dissemination on the energy saving and renewable energy by the authorized bodies of the government shall be implemented through:
a. Public hearings/discussions on energy saving and renewable energy area objectives; and broadcasting and propaganda of their environmental, economic and social benefits;
b. Information on the existing energy efficient energy devices and energy efficiency pilot/model projects;
c. Organization of exhibitions of energy saving technologies, machinery and energy devices;
d. Propaganda of the national requirement for and purposefulness of the efficient use of energy resources and development of renewable energy.
CHAPTER III
ENERGY EXAMINATION/AUDITING
Article 12. Normative Legal Acts on the Energy Examination/Audit
The normative legal acts on energy examination/audit shall include the present law, Republic of Armenia law “On Certification of Compliance of Goods and Services with Normative Requirements”, decisions of the government, as well as legal other acts adopted by the authorized body on compliance certification.
Article 13. Energy Examination/Audit
1. The purpose of energy examination/audit shall be providing a conclusion on the real values of energy efficiency relative to values of defined by national standards.
2. Energy examination/audit shall be voluntary and carried out by the initiative and at the expense of legal and physical persons.
Energy examination/audit of projects carried out at the expense of state budget shall be implemented by the decision of the government by contract in the manner established by the law.
3. The measurement of energy efficiency indicators planned by energy examinations/audits shall be carried out by the expert laboratories certified in the manner established by the Republic of Armenia law “On Certification of Compliance of Goods and Services with Normative Requirements”.
Article 14. Legal Acts of Energy Examination/Auditing
1. By the legal acts of energy examination/auditing it shall be defined the methodology of carrying out the energy examination/auditing and documentation formation order.
2. The list of the legal acts of energy examination shall be approved by the goevernment upon the submission by the authorized body on compliance certification.
Article 15. Energy Examination/Audit Documentation
1. Conduct of energy examination/audit shall be in the compulsory manner documented by the person carrying out examination/audit in the order defined by legal acts of energy examination/auditing.
2. Energy examination/audit documentation shall mean compilation of working documents of the person carrying out examination/audit, energy examination/audit conclusion based on the examination/audit results and report on energy examination/audit.
3. Working documentation of the person carrying out energy examination/audit shall include the documents developed and kept in the result of measurements. Working documentation of person carrying out energy examination/audit shall be deemed as documents comprising commercial secret.
4. Energy examination/audit conclusions, energy examination/audit reports, working documentation of person carrying out energy examination/audit and other documents related to energy examination/audit conduct shall be kept in the manner defined by the Republic of Armenia legislation, but not less than for five year following the conduct of the energy examination/audit.
Article 16. Energy Examination/Audit Conclusion
1. Energy examination/audit conclusion shall mean the document compiled by the person carrying out the energy examination/audit, which shall expresses opinion on the energy economy (production technological process) of and energy efficiency indicators of the effective use of energy carriers in the energy devices by the person subjected to energy examination/audit. Requirements on the form and content of energy examination/audit shall be defined by the legal acts of the energy examination/auditing.
2. The energy examination/audit conclusion shall be compiled at least in two copies executed and (or) sealed) by the person carrying out energy examination/audit. One copy of the energy examination/audit conclusion shall be provided to the person subjected to energy examination/audit, and the other copy shall be kept with the person carrying out energy examination/audit.
3. Energy examination/audit positive conclusion shall be the basis, in the fields defined in the article 3 of the present law, for the provision of privileges defined under the tax and customs legislation of the Republic of Armenia
Article 17. Energy Examination/Audit Report
1. Energy examination/audit report may include information on the examination/audit process, mistakes and drawbacks revealed in the energy economy/system, recommended directions for their elimination as well as improvement of energy efficiency indicators.
2. Energy examination/audit report shall be deemed as document containing commercial secret. It shall be compiled in two copies, one for each party, executed by the person carrying out examination/audit and executed and (or) sealed by the director/manager of the person carrying out energy examination/audit.
Article 18. Liability of Person Carrying Out Energy Examination/Audit
Persons carrying out energy examination/audit shall be liable in the manner established by the law for the violation of the requirements of the present law.
CHAPTER IV
INTERNATIONAL COOPERATION
Article 19. International Cooperation
The main directions for international cooperation of the Republic of Armenia in the energy saving and renewable energy areas are:
a. Exchange of energy efficient technologies and manufacturing devices;
b. Mutual recognition of standards and certification results in accordance with the legislation of the Republic of Armenia;
c. Exchange of information in the areas of energy saving and renewable energy;
d. Participation of legal and physical persons of the Republic of Armenia in the international energy saving and renewable energy programs;
e. Development and implementation of joint energy saving and renewable energy programs and projects.
CHAPTER V
TRANSITIONAL PROVISIONS
Article 20. Transitional Provisions
1. Within one year after the present law enters into force:
a. The Public Utilities Regulatory Commission of the Republic of Armenia shall define the conditions for integrated operation/activities between the autonomous producers using renewable energy resources and the electric energy network with the pre-condition of electric energy exchange;
b. The state administration authorized body in the area of energy saving and renewable energy shall submit proposal to the Government to make required additions to the Customs Code of the Republic of Armenia and Republic of Armenia law “On the Approval of List of Products imported by organizations and individual entrepreneurs eligible for zero (0) rate customs duty and excise duty exemption, for which the customs service does not calculate or charge value added tax”;
c. The government shall approve the small hydro power plant development scheme upon submission by the state administration authorized body in the area of energy saving and renewable energy and adopt relevant decisions aimed simplification of procedures for land allocations and other required permission granting;
d. The state administration authorized body in the area of energy saving and renewable energy and authorized body on compliance certification shall submit proposal to the government on changes to the Republic of Armenia law “On Certification of Compliance of Goods and Services with Normative Requirements” resulting from the article 13 of the present law, as well as together with other appropriate state administration bodies ensure the priority development of national standards of energy saving, legal acts of energy examination/auditing and their approval in the established manner.
2. Within six months after the present law enters into force, The Public Utilities Regulatory Commission of the Republic of Armenia shall adopt the decisions on the application of long-term tariff policy for the promotion of accelerated renewable energy development, required for the implementation of state policy principles provided in article 5 of the present law.
President of the Republic of Armenia Robert Kocharyan
04.12.2004
AL-122
ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ
ՕՐԵՆՔԸ
ԷՆԵՐԳԱԽՆԱՅՈՂՈՒԹՅԱՆ ԵՎ ՎԵՐԱԿԱՆԳՆՎՈՂ ԷՆԵՐԳԵՏԻԿԱՅԻ ՄԱՍԻՆ
Ընդունվել է 09.11.2004
ԳԼՈՒԽ 1.
ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԴՐՈՒՅԹՆԵՐ
Հոդված 1. Օրենքի նպատակը
Սույն օրենքի նպատակը էներգախնայողության իրականացման եւ վերականգնվող էներգետիկայի զարգացման պետական քաղաքականության սկզբունքների եւ դրանց իրագործման մեխանիզմների սահմանումն է, ուղղված`
- Հայաստանի Հանրապետության տնտեսական եւ էներգետիկ անկախության ամրապնդմանը.
- Հայաստանի Հանրապետության տնտեսական եւ էներգետիկ անվտանգության, էներգետիկ համակարգի հուսալիության աստիճանի բարձրացմանը.
- էներգախնայողությունը եւ վերականգնվող էներգետիկայի զարգացումը խթանող նոր արտադրությունների ստեղծմանը եւ ծառայությունների կազմակերպմանը.
- շրջակա միջավայրի, մարդու առողջության վրա տեխնածին ազդեցության նվազեցմանը:
Հոդված 2. Օրենքի հիմնական հասկացությունները
Սույն օրենքում օգտագործվող հիմնական հասկացություններն են`
էներգաարդյունավետության ցուցանիշ՝ էներգատեղակայանքների համարԱզգային ստանդարտներով ամրագրված էներգակիրների օգտագործման կամ կորստի բացարձակ, տեսակարար կամ հարաբերական մեծությունը ցանկացած տեսակի արտադրանքի արտադրությունում (ծառայության մատուցման ընթացքում) կամ տեխնոլոգիական պրոցեսում.
էներգախնայողություն՝ իրավական, կազմակերպչական, գիտական, արտադրական, տեխնիկական եւ տնտեսական նպատակային գործունեություն՝ ուղղված էներգետիկ ռեսուրսների տեսակարար ծախսի նվազեցմանը.
էներգակիր՝ զանազան ագրեգատային վիճակներում գտնվող նյութ (պինդ, հեղուկ, գազային) կամ մատերիայի այլ ձեւեր (պլազմա, դաշտ, ճառագայթում եւ այլն), որոնցում կուտակված էներգիան կարող է օգտագործվել էներգամատակարարման նպատակով.
էներգակիրների արդյունավետ օգտագործում՝ տեխնիկայի եւ տեխնոլոգիայի զարգացման ժամանակակից մակարդակով եւ շրջակա միջավայրի պահպանման պահանջներով պայմանավորված էներգակիրների օգտագործումը տնտեսապես շահավետ եւ առավելագույն արդյունավետություն ստանալու պայմանով.
էներգետիկ փորձաքննություն՝ խորհրդատվական ծառայություն՝ ուղղված իրավաբանական եւ ֆիզիկական անձանց էներգետիկական տնտեսությունների էներգետիկ հաշվեկշիռների եւ (կամ) էներգատեղակայանքներում էներգակիրների արդյունավետ օգտագործման էներգաարդյունավետության ցուցանիշների վերաբերյալ տեղեկատվություն ներառող փաստաթղթերում (այսուհետ` էներգետիկ հաշվետվություններ) առկա տեղեկատվության ստուգմանը (այդ թվում՝ էներգաարդյունավետության ցուցանիշների չափագրմամբ), որի արդյունքում տրամադրվում է էներգետիկ փորձաքննական եզրակացություն.
ինքնավար էներգաարտադրող՝ սեփական կարիքների բավարարման համար էլեկտրական եւ (կամ) ջերմային էներգիա, կենսագազ արտադրող իրավաբանական կամ ֆիզիկական անձ.
էներգատեղակայանք՝ էներգիայի արտադրության, կերպափոխման, հաղորդման, կուտակման, բաշխման եւ սպառման համար նախատեսված սարքավորումներ կամ փոխկապակցված սարքավորումների եւ կառույցների համալիր.
վերականգնվող էներգետիկ ռեսուրսներ ՝ հողմային, արեգակնային, ջրային, երկրաջերմային եւ կենսազանգվածի էներգիայի աղբյուրներից ստացվող էներգակիրների համախումբ, որոնք կարող են օգտագործվել սպառման նպատակով.
վերականգնվող էներգետիկա՝ վերականգնվող էներգետիկ ռեսուրսներից էներգակիրների եւ մեխանիկական էներգիայի ստացման ոլորտ:
Հոդված 3. Օրենքի կարգավորման առարկան եւ գործողության ոլորտը
Սույն օրենքը կարգավորում է Հայաստանի Հանրապետության պետական կառավարման եւ տեղական ինքնակառավարման մարմինների, իրավաբանական եւ ֆիզիկական անձանց փոխհարաբերությունները էներգախնայողության եւ վերականգնվող էներգետիկայի ոլորտում գործունեություն իրականացնելիս`
ա) էներգետիկ, այդ թվում՝ վերականգնվող էներգետիկ ռեսուրսներ արտադրող, փոխադրող, փոխակերպող, պահեստավորող եւ օգտագործող էներգատեղակայանքների, մեքենաների, սարքավորումների եւ ապրանքների մշակման, արտադրության, ներմուծման եւ օգտագործման ոլորտներում.
բ) շենքերի եւ կառուցվածքների էներգետիկ արդյունավետության բարձրացման նպատակով ժամանակակից կառուցվածքաջերմամեկուսիչ, ջերմամեկուսիչ ու հերմետիկացնող նյութերի եւ շինվածքների մշակման, արտադրության, ներմուծման ոլորտներում.
գ) էներգակիրներ սպառող արտադրատեխնիկական համալիրների (այդ թվում՝ լուսավորման, ջեռուցման, օդափոխության, ջրամատակարարման եւ ջրահեռացման համալիրների) ու շենքերի եւ կառուցվածքների էներգաարդյունավետ նախագծերի, տեխնոլոգիաների եւ տեխնիկական լուծումների մշակման ու ներդրման ոլորտներում.
դ) էներգետիկ ռեսուրսների որակի որոշման, հաշվառքի եւ սպառման կարգավորման սարքերի ու տեխնիկական համալիրների մշակման, արտադրության, ներմուծման եւ օգտագործման ոլորտներում.
ե) վերականգնվող էներգետիկ ռեսուրսների օգտագործմամբ էներգակիրների եւ մեխանիկական էներգիայի ստացման ոլորտում, ընդ որում՝ ջրային ռեսուրսների օգտագործմամբ էլեկտրական էներգիայի ստացման դեպքում սույն օրենքի գործողությունը տարածվում է մինչեւ ներառյալ 10 000 կՎտ կայանային դրվածքային հզորությամբ հիդրոէլեկտրակայանների վրա.
զ) էներգետիկ ռեսուրսների, այդ թվում՝ վերականգնվող, արդյունավետ օգտագործման համար կազմակերպական, գիտահետազոտական, նախագծային, փորձաքննական, մշակման, կառուցման, վերակառուցման եւ կարգաբերման աշխատանքների կատարման ոլորտներում:
Հոդված 4. Էներգախնայողության եւ վերականգնվող էներգետիկայի ոլորտի իրավական կարգավորումը
1. Էներգախնայողության եւ վերականգնվող էներգետիկայի ոլորտի հարաբերությունները կարգավորվում են սույն օրենքով, «Էներգետիկայի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքով եւ իրավական այլ ակտերով:
2. Եթե Հայաստանի Հանրապետության միջազգային պայմանագրերում սահմանված են այլ նորմեր, քան նախատեսված են սույն օրենքով, ապա կիրառվում են միջազգային պայմանագրերի նորմերը:
Հոդված 5. Էներգախնայողության եւ վերականգնվող էներգետիկայի ոլորտի պետական քաղաքականության սկզբունքները
1. Էներգախնայողության եւ վերականգնվող էներգետիկայի ոլորտի պետական քաղաքականությունը հիմնված է այդ գործունեության շրջանակներում ներգրավվող կողմերի կամավորության սկզբունքի վրա:
2. Էներգախնայողության եւ վերականգնվող էներգետիկայի ոլորտի պետական քաղաքականության սկզբունքներն են`
ա) սեփական վերականգնվող էներգետիկ ռեսուրսներով տնտեսության էներգետիկ պահանջարկի բավարարման մակարդակի բարձրացումը.
բ) էներգախնայողության իրականացումը, ինչպես նաեւ վերականգնվող էներգետիկայի զարգացումը խթանող իրավական եւ տնտեսական մեխանիզմների ստեղծումը եւ կիրառումը.
գ) ներկրվող եւ արդյունահանվող էներգետիկ ռեսուրսների ծավալների աճի դեպքում՝ աճի նկատմամբ էներգետիկ ռեսուրսների արդյունավետ օգտագործման գերակայության ապահովումը.
դ) վերականգնվող էներգետիկ ռեսուրսների օգտագործման, ինչպես նաեւ դրան նպաստող նոր տեխնոլոգիաների կիրառման աճի ու զարգացման ապահովումը.
ե) վերականգնվող էներգետիկ ռեսուրսների իրացման մրցունակության եւ վերականգնվող էներգետիկայի ոլորտում տնտեսավարող սուբյեկտների իրավունքների պաշտպանության ապահովումը.
զ) էներգախնայողության եւ վերականգնվող էներգետիկայի զարգացմանն ուղղված միջոցառումներում բնական ռեսուրսների արդյունավետ (խնայողաբար) օգտագործման ու շրջակա միջավայրի պահպանության խնդիրների գերակայության ապահովումը.
է) էլեկտրական եւ (կամ) ջերմային էներգիայի էներգաարդյունավետ արտադրության խրախուսումը, այդ թվում` ինքնավար էներգաարտադրողների համար.
ը) վերականգնող էներգետիկ ռեսուրսներ օգտագործող ինքնավար էներգաարտադրողների եւ էլեկտրաէներգետիկական համակարգի համատեղ աշխատանքի խրախուսումը՝ էլեկտրաէներգիայի փոխանակման պայմանով.
թ) սպառողների կողմից տարբեր տեսակի էներգակիրների եւ էներգախնայողական տեխնոլոգիաների ընտրության եւ օգտագործման խրախուսումը.
ժ) էներգախնայողության եւ վերականգնվող էներգետիկայի պետական (ազգային) նպատակային ծրագրերի իրագործումը:
ԳԼՈՒԽ 2.
ԷՆԵՐԳԱԽՆԱՅՈՂՈՒԹՅԱՆ ԵՎ ՎԵՐԱԿԱՆԳՆՎՈՂ ԷՆԵՐԳԵՏԻԿԱՅԻ ՈԼՈՐՏԻ ՊԵՏԱԿԱՆ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒՄԸ
Հոդված 6. Էներգախնայողության եւ վերականգնվող էներգետիկայի ոլորտի պետական կառավարումը
1. Էներգախնայողության եւ վերականգնվող էներգետիկայի ոլորտի պետական կառավարումը պետության կողմից վարվող քաղաքականության մշակումն ու իրականացումն է հետեւյալ ուղղություններով`
ա) էներգախնայողության եւ վերականգնվող էներգետիկայի ոլորտի պետական (ազգային, նպատակային) ծրագրերի մշակումը, ընդունումը եւ իրականացումը.
բ) էներգակիրների արդյունավետ օգտագործման ուղղությամբ պետական ծրագրերով իրականացվող աշխատանքների կազմակերպումը եւ համակարգումը.
գ) Հայաստանի Հանրապետության տնտեսության զարգացման պետական ծրագրերում էներգախնայողության պահանջների ընդգրկումը.
դ) սեփական վերականգնվող էներգետիկ ռեսուրսների առաջնահերթ ու արդյունավետ օգտագործման խթանման տնտեսական ու իրավական մեխանիզմների մշակման ու կիրառման ապահովումը՝ օրենսդրությամբ սահմանված կարգով.
ե) էներգախնայողության եւ էներգաարդյունավետության ստանդարտացման փաստաթղթերի մշակումը եւ ներդնումը.
զ) էներգատեղակայանքների համապատասխանության կամավոր հավաստման համակարգի ապահովումը.
է) էներգետիկ ռեսուրսների արդյունավետ օգտագործման ուղղությամբ գործող եւ կառուցվելիք օբյեկտների նախագծերի էներգետիկ փորձաքննությունների իրականացման համակարգի ստեղծումը.
ը) էներգետիկ փորձաքննության գործունեության բնագավառի զարգացման համար անհրաժեշտ պայմանների ապահովումը.
թ) էներգակիրների հաշվառման եւ վիճակագրության ապահովումը.
ժ) էներգախնայողության եւ վերականգնվող էներգետիկայի զարգացման նախագծերի եւ ծրագրերի ֆինանսավորմանն աջակցումը.
ժա) էներգախնայողության եւ վերականգնվող էներգետիկայի ոլորտի զարգացման նպատակով ուսուցման կազմակերպումը, գիտատեխնիկական առաջընթացին, տեղեկատվությանը եւ քարոզչությանն աջակցումը.
ժբ) էներգախնայողության ծրագրերում եւ վերականգնվող էներգետիկայի ոլորտում միջազգային համագործակցությանն աջակցումը:
2. Հայաստանի Հանրապետության պետական կառավարման մարմինները էներգախնայողության եւ վերականգնվող էներգետիկայի ոլորտի պետական կառավարմանը մասնակցում են կանոնադրությամբ իրենց վերապահված լիազորությունների շրջանակում:
3. Պետական արգելավայրերում, ազգային պարկերում եւ պետական արգելոցներում կառուցվող շենքերում ու կառուցվածքներում էներգաարդյունավետ նախագծերի, տեխնոլոգիաների եւ տեխնիկական լուծումների, ինչպես նաեւ վերականգնվող էներգետիկ ռեսուրսների կիրառման պահանջները սահմանում է կառավարությունը:
Հոդված 7. Էներգախնայողության Ազգային ստանդարտները
Ստանդարտացման Ազգային մարմնի կողմից «Ստանդարտացման մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքով սահմանված կարգով ընդունվում են էներգախնայողության Ազգային ստանդարտներ, որոնցով սահմանվում են`
ա) էներգատեղակայանքների էներգաարդյունավետության ցուցանիշները.
բ) էներգետիկ ռեսուրսների արդյունահանման, արտադրման, վերամշակման, փոխակերպման, փոխադրման, պահեստավորման եւ սպառման էներգաարդյունավետության ցուցանիշները.
գ) շենքերի եւ կառուցվածքների ջեռուցման, լուսավորման, օդափոխության, ջրամատակարարման եւ ջրահեռացման տեխնիկական համալիրների էներգաարդյունավետության ցուցանիշները.
դ) արտադրական պրոցեսների էներգաարդյունավետության ցուցանիշները.
ե) էներգաարդյունավետության բնապահպանական ցուցանիշները:
Հոդված 8. Էներգատեղակայանքների համապատասխանության կամավոր հավաստումը
1. Էներգատեղակայանքները դրանք օգտագործող, արտադրող եւ ներմուծող իրավաբանական (ֆիզիկական) անձանց կողմից կարող են ներկայացվել համապատասխանության կամավոր հավաստման՝ «Նորմատիվ պահանջներին արտադրանքի եւ ծառայությունների համապատասխանության հավաստման մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքով սահմանված կարգով:
2. Սույն հոդվածով սահմանված համապատասխանության կամավոր հավաստումն իրականացվում է էներգատեղակայանքներ օգտագործող, արտադրող եւ ներմուծող իրավաբանական եւ ֆիզիկական անձանց նախաձեռնությամբ եւ հաշվին:
3. Համապատասխանության կամավոր հավաստման արդյունքով իրականացվում է էներգատեղակայանքի դրոշմանշում՝ ըստ էներգաարդյունավետության ցուցանիշների:
Հոդված 9. Էներգակիրների պետական հաշվառումը եւ վիճակագրությունը
Վիճակագրության ազգային մարմինն իրականացնում է արդյունահանվող, արտադրվող, ներմուծվող, վերամշակվող, փոխակերպվող, փոխադրվող, պահեստավորվող եւ օգտագործվող էներգակիրների հաշվառում՝ «Պետական վիճակագրության մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքով սահմանված կարգով էներգետիկ հաշվեկշիռներ ներկայացնելու համար:
Հոդված 10. Էներգախնայողության եւ վերականգնվող էներգետիկայի ոլորտում ուսուցումը եւ կրթությունը
Էներգախնայողության եւ վերականգնվող էներգետիկայի ոլորտում ուսուցումը եւ կրթությունը կազմակերպելու նպատակով կրթության բնագավառում պետական կառավարման լիազորված մարմինն իրականացնում է`
ա) կրթական համակարգի հանրակրթական, միջին եւ բարձրագույն մասնագիտական, լրացուցիչ եւ հետբուհական մասնագիտական կրթության ուսումնական հաստատությունների ուսումնական ծրագրերում էներգախնայողության եւ վերականգնվող էներգետիկայի դասընթացների, համապատասխան գիտամեթոդական աշխատանքների նախատեսում.
բ) էներգախնայողության եւ վերականգնվող էներգետիկայի հիմունքների եւ տեխնիկայի գծով ճարտարագիտական կադրերի վերապատրաստման դասընթացների նախատեսում:
Հոդված 11. Էներգախնայողության եւ վերականգնվող էներգետիկայի քարոզչությունը
Կառավարության լիազորած մարմինների կողմից էներգախնայողության եւ վերականգնվող էներգետիկայի մասին տեղեկատվության տարածումն իրականացվում է՝
ա) էներգախնայողության եւ վերականգնվող էներգետիկայի ոլորտի խնդիրների հանրային քննարկմամբ, նրանց բնապահպանական, տնտեսական եւ սոցիալական առավելությունների լրատվությամբ եւ քարոզչությամբ.
բ) էներգաարդյունավետ էներգատեղակայանքների եւ էներգախնայողական ցուցադրական նախագծերի մասին լրատվությամբ.
գ) էներգախնայողական տեխնոլոգիաների, մեքենաների եւ էներգատեղակայանքների ցուցահանդեսների կազմակերպմամբ.
դ) էներգետիկ ռեսուրսների խնայողության եւ վերականգնվող էներգետիկայի զարգացման ազգային անհրաժեշտության եւ նպատակահարմարության քարոզչությամբ:
ԳԼՈՒԽ 3.
ԷՆԵՐԳԵՏԻԿ ՓՈՐՁԱՔՆՆՈՒԹՅՈՒՆ
Հոդված 12. Էներգետիկ փորձաքննության մասին նորմատիվ իրավական ակտերը
Էներգետիկ փորձաքննության մասին նորմատիվ իրավական ակտերը կազմված են սույն օրենքից, «Նորմատիվ պահանջներին արտադրանքի եւ ծառայությունների համապատասխանության հավաստման մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքից, կառավարության որոշումներից, ինչպես նաեւ Համապատասխանության հավաստման լիազոր մարմնի ընդունած իրավական այլ ակտերից:
Հոդված 13. Էներգետիկ փորձաքննության իրականացումը
1. Էներգետիկ փորձաքննության նպատակն է եզրակացություն տալ էներգաարդյունավետության փաստացի եւ Ազգային ստանդարտներով սահմանված ցուցանիշների համեմատական մեծությունների վերաբերյալ:
2. Էներգետիկ փորձաքննության իրականացումը կամավոր է, կատարվում է իրավաբանական եւ ֆիզիկական անձանց նախաձեռնությամբ ու հաշվին:
Պետական բյուջեի հաշվին իրականացվող նախագծերի էներգետիկ փորձաքննությունն իրականացվում է կառավարության որոշմամբ եւ պատվերով՝ օրենքով սահմանված կարգով:
2. Էներգետիկ փորձաքննությամբ նախատեսված էներգաարդյունավետության ցուցանիշների չափագրումն իրականացնում են «Նորմատիվ պահանջներին արտադրանքի եւ ծառայությունների համապատասխանության հավաստման մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքով սահմանված կարգով հավատարմագրված փորձարկման լաբորատորիաները:
Հոդված 14. Էներգետիկ փորձաքննության անցկացման իրավական ակտերը
1. Էներգետիկ փորձաքննության անցկացման իրավական ակտերով սահմանվում են էներգետիկ փորձաքննության անցկացման մեթոդները եւ փաստաթղթային ձեւակերպումների կարգը:
2. Էներգետիկ փորձաքննության անցկացման իրավական ակտերի անվանացանկը՝ Համապատասխանության հավաստման լիազոր մարմնի ներկայացմամբ, հաստատում է կառավարությունը:
Հոդված 15. Էներգետիկ փորձաքննության փաստաթղթավորումը
1. Էներգետիկ փորձաքննության իրականացումը պարտադիր փաստաթղթավորում է փորձաքննություն իրականացնող անձը՝ էներգետիկ փորձաքննության անցկացման իրավական ակտերով սահմանված կարգով:
2. Էներգետիկ փորձաքննության փաստաթղթավորումը նախատեսում է փորձաքննություն իրականացնող անձի աշխատանքային փաստաթղթերի, փորձաքննության արդյունքների հիման վրա էներգետիկ փորձաքննության եզրակացության եւ էներգետիկ փորձաքննության հաշվետվության կազմումը:
3. Էներգետիկ փորձաքննություն իրականացնող անձի աշխատանքային փաստաթղթերը չափագրումների արդյունքում պատրաստվող եւ պահպանվող փաստաթղթերն են: Էներգետիկ փորձաքննություն իրականացնող անձի աշխատանքային փաստաթղթերն առեւտրային գաղտնիք կազմող փաստաթղթեր են:
4. Էներգետիկ փորձաքննության եզրակացությունները, էներգետիկ փորձաքննության հաշվետվությունները, էներգետիկ փորձաքննություն իրականացնող անձի աշխատանքային փաստաթղթերը եւ էներգետիկ փորձաքննության անցկացման հետ կապված այլ փաստաթղթեր պահպանվում են Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված կարգով, բայց ոչ պակաս, քան էներգետիկ փորձաքննության անցկացմանը հաջորդող հինգ տարիների ընթացքում:
Հոդված 16. Էներգետիկ փորձաքննության եզրակացությունը
1. Էներգետիկ փորձաքննության եզրակացությունը էներգետիկ փորձաքննություն իրականացնող անձի կողմից կազմված փաստաթուղթ է, որում արտահայտվում է կարծիք՝ էներգետիկ փորձաքննության ենթարկվող անձի էներգետիկ տնտեսության (արտադրության տեխնոլոգիական պրոցեսի) եւ (կամ) էներգատեղակայանքներում էներգակիրների արդյունավետ օգտագործման էներգաարդյունավետության ցուցանիշների վերաբերյալ: Էներգետիկ փորձաքննության եզրակացության ձեւին ու բովանդակությանը ներկայացվող պահանջները սահմանվում են էներգետիկ փորձաքննության անցկացման իրավական ակտերով:
2. Էներգետիկ փորձաքննության եզրակացությունը կազմվում է առնվազն երկու օրինակից, ստորագրվում եւ (կամ) կնքվում է էներգետիկ փորձաքննություն իրականացնող անձի կողմից: Էներգետիկ փորձաքննության եզրակացության մեկ օրինակը տրվում է էներգետիկ փորձաքննության ենթարկվող անձին, իսկ մյուսը մնում է էներգետիկ փորձաքննություն իրականացնող անձի մոտ:
3. Էներգետիկ փորձաքննության դրական եզրակացությունը հիմք է հանդիսանում սույն օրենքի 3-րդ հոդվածով սահմանված գործունեության ոլորտներում Հայաստանի Հանրապետության հարկային եւ մաքսային օրենսդրությամբ սահմանված արտոնությունների տրամադրման համար:
Հոդված 17. Էներգետիկ փորձաքննության հաշվետվությունը
1. Էներգետիկ փորձաքննության հաշվետվությունում կարող են ներառվել տեղեկություններ փորձաքննության ընթացքի, էներգետիկական տնտեսությունում հայտնաբերված սխալների եւ թերությունների, դրանց վերացման, ինչպես նաեւ էներգաարդյունավետության ցուցանիշների բարելավման ուղղությամբ:
2. Էներգետիկ փորձաքննության հաշվետվությունն առեւտրային գաղտնիք պարունակող փաստաթուղթ է: Այն կազմվում է երկու օրինակից` յուրաքանչյուր կողմի համար մեկական օրինակ, ստորագրվում է փորձաքննողի ու ստորագրվում եւ (կամ) կնքվում էներգետիկ փորձաքննություն իրականացնող անձի ղեկավարի կողմից:
Հոդված 18. Էներգետիկ փորձաքննություն իրականացնող անձանց պատասխանատվությունը
Սույն օրենքի պահանջները խախտելու համար էներգետիկ փորձաքննություն իրականացնող անձինք պատասխանատվություն են կրում օրենքով սահմանված կարգով:
ԳԼՈՒԽ 4.
ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ՀԱՄԱԳՈՐԾԱԿՑՈՒԹՅՈՒՆԸ
Հոդված 19. Միջազգային համագործակցությունը
Էներգախնայողության եւ վերականգնվող էներգետիկայի ոլորտում Հայաստանի Հանրապետության միջազգային համագործակցության հիմնական ուղղություններն են`
ա) էներգաարդյունավետ տեխնոլոգիաների եւ սարքերի պատրաստման փորձի փոխանակումը.
բ) Հայաստանի Հանրապետության օրենքով սահմանված կարգով ստանդարտների եւ սերտիֆիկացման արդյունքների փոխադարձ ճանաչումը.
գ) էներգախնայողության եւ վերականգնվող էներգետիկայի ոլորտի տեղեկատվության փոխանակումը.
դ) Հայաստանի Հանրապետության իրավաբանական եւ ֆիզիկական անձանց մասնակցությունը միջազգային էներգախնայողական եւ վերականգնվող էներգետիկայի ծրագրերին.
ե) էներգախնայողության եւ վերականգնվող էներգետիկայի ոլորտի համատեղ ծրագրերի մշակումն ու նախագծերի իրականացումը:
ԳԼՈՒԽ 5.
ԱՆՑՈՒՄԱՅԻՆ ԴՐՈՒՅԹՆԵՐ
Հոդված 20. Անցումային դրույթներ
1. Սույն օրենքն ուժի մեջ մտնելու պահից մեկ տարվա ընթացքում`
ա) Հայաստանի Հանրապետության հանրային ծառայությունները կարգավորող հանձնաժողովը սահմանում է վերականգնող էներգետիկ ռեսուրսներ օգտագործող ինքնավար էներգաարտադրողների՝ էլեկտրաէներգիայի փոխանակման պայմանով էլեկտրաէներգետիկական համակարգի հետ համատեղ աշխատանքի պայմանները.
բ) էներգախնայողության եւ վերականգնվող էներգետիկայի ոլորտի պետական կառավարման լիազորված մարմինն առաջարկություն է ներկայացնում կառավարություն` Հայաստանի Հանրապետության մաքսային օրենսգրքում եւ «Կազմակերպությունների եւ անհատ ձեռնարկատերերի կողմից ներմուծվող՝ մաքսատուրքի 0 տոկոս դրույքաչափ ունեցող եւ ակցիզային հարկով հարկման ոչ ենթակա այն ապրանքների ցանկը հաստատելու մասին, որոնցից ավելացված արժեքի հարկը մաքսային մարմինների կողմից չի հաշվարկվում եւ գանձվում» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում անհրաժեշտ լրացումներ կատարելու վերաբերյալ.
գ) կառավարությունը, էներգախնայողության եւ վերականգնվող էներգետիկայի ոլորտի պետական կառավարման լիազորված մարմնի ներկայացմամբ հաստատում է Փոքր հիդրոէլեկտրակայանների զարգացման սխեման եւ ընդունում համապատասխան որոշում՝ ուղղված հողահատկացումների եւ այլ անհրաժեշտ թույլատրությունների գործընթացի պարզեցմանը.
դ) էներգախնայողության եւ վերականգնվող էներգետիկայի ոլորտի կառավարման պետական լիազորված մարմինը, Համապատասխանության հավաստման լիազոր մարմինն առաջարկություն են ներկայացնում կառավարություն` «Նորմատիվ պահանջներին արտադրանքի եւ ծառայությունների համապատասխանության հավաստման մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում սույն օրենքի 13-րդ հոդվածից բխող լրացում կատարելու մասին, ինչպես նաեւ համապատասխան պետական կառավարման այլ մարմինների հետ ապահովում են էներգախնայողության Ազգային ստանդարտների, էներգետիկ փորձաքննության անցկացման իրավական ակտերի առաջնահերթ մշակումը եւ սահմանված կարգով հաստատումը:
2. Սույն օրենքն ուժի մեջ մտնելու պահից վեցամսյա ժամկետում Հայաստանի Հանրապետության հանրային ծառայությունները կարգավորող հանձնաժողովն ընդունում է սույն օրենքի 5-րդ հոդվածում ամրագրված պետական քաղաքականության սկզբունքների իրականացումն ապահովող որոշումներ՝ վերականգնվող էներգետիկայի արագացված զարգացմանը նպաստող սակագնային երկարաժամկետ քաղաքականության կիրառման մասին:
ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ
ՆԱԽԱԳԱՀ` Ռ. ՔՈՉԱՐՅԱՆ
04.12.2004
ՀՕ-122