Çevre ve Orman Bakanlığından:

Endüstriyel Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolu Yönetmeliği

Amaç

BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Kanuni Dayanak, İstisnalar ve Tanımlar

Madde 1- Bu Yönetmeliğin amacı, sanayi ve enerji üretim tesislerinin faaliyeti sonucu atmosfere yayılan is, duman, toz, gaz, buhar ve aerosol halindeki emisyonları kontrol altına almak; insanı ve çevresini hava alıcı ortamındaki kirlenmelerden doğacak tehlikelerden korumak; hava kirlenmeleri sebebiyle çevrede ortaya çıkan umuma ve komşuluk münasebetlerine önemli zararlar veren olumsuz etkileri gidermek ve bu etkilerin ortaya çıkmamasını sağlamaktır.

Kapsam

Madde 2- Bu Yönetmeliğin hükümleri, 1 inci maddede belirtilen amaca ulaşmak için; tesislerin kurulması ve işletilmesi için gerekli olan ön izin, izin, şartlı ve kısmi izin başvuruları, tesisten çıkan emisyonun ve tesisin etki alanı içerisinde hava kirliliğinin önlenmesi tetkik ve tespiti ile, tesislerin, yakıtların, ham maddelerin ve ürünlerin üretilmesi, kullanılması, depolanması ve taşınmasına ilişkin esasları kapsar.

Kanuni Dayanak

Madde 3- 2872 sayılı Çevre Kanununun 1 ve 3 üncü maddelerinde öngörülen amaç ve ilkeler doğrultusunda, 8, 9, 10, 11, 12 ve 13 üncü maddelerine ve 4856 sayılı Çevre ve Orman Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunun 1, 2, 3, 9, 10, 13, 29 ve 30 uncu maddelerine dayanılarak hazırlanmıştır.

İstisnalar
Madde 4- Bu Yönetmelik;
a) 2690 sayılı Kanun ile Türkiye Atom Enerjisi Kurumuna verilen yetki alanına giren, insan sağlığı

ve çevrenin nükleer yakıt ve diğer radyoaktif maddelerin radyasyonundan korunmasında; ilgili tesis, alet ve düzeneklerde,

b) İşçi sağlığı ve güvenliği mevzuatı kapsamına giren işyeri atmosferlerinde (açık ortam hariç),

c) Hava alıcı ortamına baca, kapı, pencere ya da benzeri açıklıklardan herhangi bir emisyonun söz konusu olmadığı tesis, alet ve düzeneklerde,

uygulanmaz.

Tanımlar
Madde 5- Bu Yönetmelikte gecen;
Dış Hava: Çalışma mekanları hariç, troposferde bulunan dış ortamlardaki havayı,
Kirletici: Doğrudan veya dolaylı olarak insanlar tarafından dış havaya bırakılan ve insan sağlığı

üzerinde ve/veya bütün olarak çevre üzerinde muhtemel zararlı etkileri olan her türlü maddeyi,
Hava Kalitesi: İnsan ve çevresi üzerine etki eden çevre havasında, hava kirliliğinin göstergesi olan

kirleticilerinin artan miktarıyla azalan kaliteleri,
Emisyonlar: Yakıt ve benzerlerinin yakılmasıyla; sentez, ayrışma, buharlaşma ve benzeri

işlemlerle; maddelerin yığılması, ayrılması, taşınması ve diğer mekanik işlemler sonucu bir tesisten atmosfere yayılan hava kirleticileri,

Tesis: Atmosfere emisyon veren her bir üniteyi,
Makineler, aletler ve diğer sabit düzenekleri,
Üzerinde madde depolanan, boşaltılan ve iş yapılan mülkleri, (Tesislerin bütünü, işletme olarak

adlandırılır).
Yakma Tesisi: Sıcak su, buhar ve benzeri üreterek enerji sağlayan tesisleri,
Üretim Prosesi: Yakıtın ham madde ile birlikte muamele gördüğü veya yakıttan elde edilen

enerjinin ham maddeyi veya ürünü kurutma, kavurma ve benzeri işlemlerde kullanıldığı ve bacasından proses kaynaklı baca gazı emisyonlarının ve yanma gazlarının birlikte çıktığı tesisler veya sadece proses kaynaklı baca gazı emisyonlarının çıktığı tesisleri,

Biyokütle: İhtiva ettiği enerjiyi kazanmak için yakıt olarak kullanılabilen tarım veya ormancılıktan sağlanan bitkisel bir maddenin kendisi, tamamı ya da bir kısmından elde edilen ürünlerdir. Bu ürünler tarım ve ormancılık kaynaklı bitkisel atıklar, gıda işleme sanayinden kaynaklanan bitkisel atıklar, ham kağıt hamuru ve hamur kağıt üretiminden kaynaklanan bitkisel atıklar, şişe mantarı, ahşap atıklarını, (Ahşap koruyucuları tatbik edilmiş veya kaplama işlemine bağlı olarak halojenli organik birleşikler ihtiva eden ve bu tür atıkları içeren özellikle inşaat ve yıkımdan kaynaklanan ahşap atıklar hariç).

Yetkili Merci: Çevre ve Orman Bakanlığı ve Valiliği,
İzin: Emisyon Ön İzni ve Emisyon İznini,
Teknolojik Seviye: Sürekli işletilmesinde başarısı tecrübeyle sabit, kıyaslanabilir metotlar,

düzenekler ve işletme şekilleriyle kontrolleri yapılabilen; emisyon sınırlama tedbirlerini pratikleştiren ve kullanışlı hale getiren, ileri ve ülke şartlarında uygulanabilir teknolojik metotlar, düzenekler, işletme biçimleri ve temizleme metotlarının geldiği seviyeyi, (Az Atıklı Teknolojiler: Teknolojik seviye tanımında kirletmeyen, temiz üretim teknikleri temel alınır, bu tür temiz ve az atıklı teknolojiler, tercih sıralamasında arıtmaya dayanan teknolojik seviye tanımından daha önce gelir).

1

Üretmek: Ürün elde etmek, işlemek, üretim amacıyla tüketmek ve diğer kullanımlarını, (İthalat ve diğer amaçlara yönelen nakliyatlar aynı anlamda mütalaa edilir).

Emisyon Envanteri: Sınırları belirlenmiş herhangi bir bölgede, hava kirletici kaynaklardan belli bir zaman aralığında atmosfere verilen kirleticilerin listesi, miktarı ve bunların toplam kirlilik içindeki paylarını gösteren bilgileri,

Kritik Bölge: Bir yıl boyunca yapılan hava kalitesi ölçüm sonuçlarına göre kısa vadeli sınır değerlerin en az 15 gün aşıldığı yerleri,

Kısa Vadeli Sınır Değer: Hava Kalitesinin Korunması Yönetmeliğinde belirtilen sınır değeri, Uzun Vadeli Sınır Değer: Hava Kalitesinin Korunması Yönetmeliğinde belirtilen sınır değeri, Bakanlık: Çevre ve Orman Bakanlığını,
Belge: Emisyon İzin Belgesini,

Yönerge: Emisyon Ön İzni ve Emisyon İzni almaya esas teşkil edecek dokümanları içeren Yönergeyi,

Emisyon İzin Dosyası: Bu Yönetmeliğe göre hazırlanan Yönergede belirtilen tüm belge, bilgi ve dokümanları içeren emisyon iznine esas dosyayı,

Yönetmelik: Endüstriyel Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliğini,

Hava Kalitesinin Korunması Yönetmeliği (HKKY): 2/11/1986 tarihli ve 19269 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan yönetmeliği,

İçten Yanmalı Motorlar: Gaz Motorları ve Dizel Motorlarını,
Gaz Motorları: Otto çevrimi, kıvılcım ateşlemeli ateşleme sistemine sahip motorları,
Dizel Motorları: Kendiliğinden sıkıştırmalı ateşlemeli motorları,
Kritik Meteorolojik Şartlar: Atmosferde alt sınırı yerden 700 (yediyüz) metre veya daha az

yüksekte olan bir enversiyon tabakası mevcutsa ve bu tabakada hava sıcaklığı bu yükseklikle en azından 2°C/100m artıyorsa, ayrıca yerden 10m yükseklikte ölçülen rüzgar hızı 12 (oniki) saatlik ortalamada 1,5 m/s’den az ise bu durum kritik meteorolojik durumu,

ifade eder.

İKİNCİ BÖLÜM
İzne Tabi Tesisler, İzin Alma, İzne Tabi Olmayan Tesisler İçin Uyulması Gereken Esaslar

İzne Tabi Tesisler

Madde 6- Çalışmaları ve yapısı nedeniyle insan sağlığı ve çevre üzerinde önemli olumsuz etkisi olan Ek 3, A ve B listelerinde yer alan tesislerin kurulması ve işletilmesi için, bu Yönetmelik hükümlerine göre Emisyon Ön İzni (planlama aşamasında) ve Emisyon İzni (işletme aşamasında) alınması gerekmektedir.

Ek 3 Liste A’da yer alan tesislerin izni, Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından verilir.

Ek 3, Liste B’de verilen tesislerin izni, İl Mahalli Çevre Kurulunun uygun görüşü alınarak, Valilik tarafından verilir.

İzne Tabi Tesislerin Kurulması ve İşletilmesinde Uyulması Gereken Esaslar
Madde 7- İzne tabi tesislerin kurulması ve işletilmesinde;
a) Tesisin kamuya ve çevreye zararlı etkilerinin teknolojik seviyeye uygun olarak azaltılması ve

tehlike yaratmaması,
b) Bu Yönetmelikte belirtilen şartlara uyulması,
c) Bu Yönetmelikte belirtilen emisyon sınırlarının aşılmaması,
d) Tesis etki alanında HKKY’de verilen hava kalitesi sınır değerlerinin aşılmaması,
e) Mevcut tesislerin baca gazı emisyonlarının bu Yönetmelikte belirtilen usullere uygun olarak tesisi

işleten tarafından ölçülmesi, baca dışından emisyon yayan tesisler için hesaplama yöntemi kullanılarak saatlik kütlesel debilerin tespit edilmesi, (kg/saat-m2)

f) Mevcut tesisler için, Madde-40, Tablo 40.1.’deki kütlesel debilerin aşılması halinde tesisi işleten tarafından, tesis etki alanında, Madde-40’da belirtilen esaslar çerçevesinde hava kirliliği seviyesinin ölçülmesi ve tesisin kirleticiliğinin değerlendirilmesi amacıyla Uluslar arası kabul görmüş bir dağılım modeli kullanılarak, Hava Kirlenmesine Katkı Değerinin Hesaplanması,

g) Yeni kurulacak tesislerin baca gazı emisyonlarının (kg/saat ve mg/Nm3 olarak) ve baca dışından emisyon yayan tesislerin atmosfere verdiği emisyonların saatlik kütlesel debilerinin tespit edilmesi, (kg/saat-m2)

h) Yeni kurulacak tesisler için; Madde-40 Tablo-40.1 ’deki kütlesel debilerin aşılması halinde tesisi işleten tarafından; tesis etki alanında, tesisin kirleticiliğinin değerlendirilmesi amacıyla bir dağılım modelli kullanılarak hava kirlenmesine katkı değerinin hesaplanması, tesisin kurulacağı alanda hava kirliliğinin önemli boyutlara ulaştığı kuşkusu varsa, hava kalitesinin bu Yönetmelikte belirtilen usullere uygun olarak ölçülmesi,

i) İşletmede meydana gelen artık ve atık maddelerin kullanılması, teknik yönden mümkün değilse usulüne uygun olarak arıtılması ve bertaraf edilmesi,

j) Tesisin kurulu bulunduğu bölgede hava kirleticilerin HKKY’de belirlenen hava kalitesi sınır değerlerini aşması durumunda, tesis sahibi ve/veya işleticisi tarafından, Valilikçe hazırlanan eylem planlarına uyulması,

gerekmektedir.

2

Emisyon Ön İzni
Madde 8- Emisyon ön izni verilirken aşağıdaki esaslar uygulanır:
a) Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) Yönetmeliği kapsamında yer alan tesisler için ÇED

Yönetmeliğine göre alınan ÇED Olumludur Kararı veya ÇED Gerekli Değildir Kararı, Emisyon Ön İzni yerine geçer. ÇED Olumlu Kararı veya Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir Kararı’nın iptal edilmesi halinde Emisyon Ön İzni de iptal edilmiş sayılır. ÇED Yönetmeliği kapsamında yer almayan ancak bu Yönetmeliğin Ek 3, A ve B listelerinde yer alan tesisler emisyon ön iznine tabidir.

b) Emisyon ön izni tesislerin planlama aşamasında verilir.

c) Emisyon Ön İzni; tesisin çevrede oluşturabileceği etkilerin değerlendirilmesine esas teşkil edecek bilgi ve belgeler sağlanmışsa ve tesisin çevre üzerine olabilecek zararlı etkilerine karşı gerekli tedbirin alınacağı görülüyor ve garanti ediliyorsa, ayrıca ön izin verilmesi makul gerekçeye dayanıyor ise yetkili merciler tarafından verilir.

d) Ek 3, Liste A ve B’de yer alan tesislere Emisyon Ön İzni almak için bir dilekçe ile Ek 5, Ek 6 ve Yönerge’de belirtilen hususlar göz önünde bulundurularak Emisyon Ön İzin Başvuru Formu’nda belirtilen dokümanlarla birlikte Valiliğe başvuru yapılır.

1) Valilik tarafından emisyon ön izin dosyası ve dokümanlar incelenir. Dosya eksik ve yetersiz bulunursa dosyanın tamamlanması için başvuru sahibine süre verilir.

2) Dosya tamamlandıktan sonra, sadece Ek-3 Liste A’da yer alan tesisler için tesis sahibi tesisin kurulacağı bölgede dağıtımı yapılan ve yüksek tirajlı yurt çapında yayın yapan en az bir gazete ile bir yerel gazetede ilan verir. İlanda;

2.1 Tesisin yeri, üretimi, kapasitesi ve kullanacağı yakıt türü,
2.2 İtiraz süresinin 15 gün olduğu,
2.3 İzin başvurusunun ve eklerinin ne zaman ve nerede inceleneceğini,
2.4 İtirazların inceleme süresi içerisinde yapılması gerektiği hususunu ve itirazın yapılması gereken

makamı,
2.5 İtiraz sahibi hazır bulunmasa bile gerekçeli itirazların değerlendirileceğini ve değerlendirme

tarihini,
2.6 100 kişiden fazla itiraz sahibi varsa kararın ilan yoluyla tebliğ edilebileceğini, belirtir.
Tesis için yapılan itirazlar Valilik tarafından değerlendirilir ve emisyon ön izin dosyasına eklenir.

Valilik itirazları değerlendirirken gerekli gördüğünde itiraz edenler ve faaliyet sahibi ile görüşür. İtiraz süresinden sonra yapılacak itirazlar dikkate alınmaz.

3) Dosya tamamlandıktan sonra tesis Ek 3, Liste B’de yer alıyor ise Valilik tarafından 20 (yirmi) işgünü içerisinde değerlendirme yapılarak sonuçlandırılır. Tesis Ek 3, Liste A’da yer alıyor ise Valilik tarafından dosya Bakanlığa gönderilir ve Bakanlık tarafından 40 (kırk) işgünü içerisinde değerlendirme yapılarak sonuçlandırılır. Belirtilen süre, dosya Bakanlığa ulaştıktan sonra başlar. Eksikliklerin tamamlanması için verilen süreler buna dahil değildir.

e)Yetkili Merci Madde-19’da belirtilen iptal yetkisini Emisyon Ön İzni için de kullanabilir.

f) 3194 sayılı İmar Kanununun 26 ncı maddesi uyarınca verilecek ön izin için, bu Yönetmelikte söz konusu edilen Emisyon Ön İzninin alınması şarttır.

g) Emisyon ön izin verilen tesisler, üretime geçilmesini takiben 1 (bir) yıl içinde Emisyon İzni için başvurmazlar ise Emisyon İzni kendiliğinden geçersiz sayılır.

Emisyon İzni Başvurusu
Madde 9- Emisyon izni başvurusu aşağıda belirtilen hususlar çerçevesinde yapılır.
a) Ek-3, Liste A ve B’de yer alan tesislere Emisyon İzni almak için dilekçe ile Ek 5, Ek 6 ve

Yönerge’de belirtilen hususlar göz önünde bulundurularak Emisyon İzin Başvuru Formu’nda belirtilen dokümanlarla birlikte Valiliğe başvuru yapılır.

b) Valilikçe; 20 (yirmi) işgünü içerisinde incelenir. Dosya eksik ve yetersiz bulunursa dosyanın tamamlanması için başvuru sahibine süre verilir.

Emisyon İzni alınması sırasında yapılabilecek itirazlar, ÇED sürecinde, Emisyon Ön İzni alma safhasında yapılmamışsa dikkate alınmaz. Ancak tesisin kurulması esnasında veya daha sonra tesisin kurulu bulunduğu yörede yapılan ölçümlere dayalı olarak tesisten daha önceden bilinmeyen çevre kirlenmesinin ortaya çıkması halinde itirazlar dikkate alınır ve emisyon izni verilmeyebilir.

c) Ek-3, Liste A ve B’de yer alan tesis Valilikçe oluşturulan komisyon tarafından bu Yönetmelik hükümleri çerçevesinde yerinde incelenir, hazırlanan teknik rapor Emisyon İzni Dosyasına eklenir. Valilik tarafından gerekli görülmesi halinde ilgili kurum/kuruluş ve belediyelerden komisyona teknik eleman talep edilebilir.

Emisyon İzni Dosyasının İncelenmesi ve Karar Verilmesi

Madde 10- Madde 9’da belirtilen hususlar yerine getirildikten sonra, aşağıda belirtilen hususlar çerçevesinde emisyon izin dosyası incelenmesi yapılır ve karar verilir.

a) Tesis Ek 3, Liste B’de ise hazırlanmış olan Emisyon İzin Dosyası Valilik tarafından Yönetmelik hükümleri çerçevesinde yirmibeş iş günü içerisinde değerlendirilir ve uygun bulunması halinde il mahalli çevre kuruluna sunulur. Eksikliklerin tamamlanması için geçen süreler belirtilen süreye dahil değildir.

b) Tesis Ek 3, Liste A da ise Yönetmelikte belirtilen hususlar çerçevesinde hazırlanmış olan emisyon izin dosyası Valilik tarafından oluşturulacak komisyonca incelenerek uygun bulunması halinde

3

Bakanlığa gönderilir. Bakanlık tarafından emisyon izin dosyası Yönetmelik hükümleri çerçevesinde başvuru evraklarının tam olarak Bakanlığa sunulmasından sonra 45 (kırkbeş) işgünü içerisinde incelenerek sonuçlandırılır. Gerektiği hallerde yerinde inceleme yapılır. Belirtilen süreler, dosya Bakanlığa ulaştıktan sonra başlar. Eksikliklerin tamamlanması için geçen süreler belirtilen süreye dahil değildir.

c) İzin vermeye yetkili merci, gerekirse konu ile ilgili uzman kişi ve kuruluşların da görüşünü

alır.
d) Madde 7’de ve Yönetmeliğin diğer hükümlerinde belirtilen yükümlülüklerin yerine getirilip

getirilmediği incelenir.
e) Sunulan dokümanlar iş ve endüstriyel sırları ihtiva ediyorsa işaretlenerek ayrı bir grup halinde

sunulur. Bu durumda diğer dokümanların tesisin çevreye olan etkilerini açıkça ortaya koyacak özellikte olmasına dikkat edilir.

f) Söz konusu tesise ait başvuru evraklarının yetkili mercie sunulmasından sonra 1 (bir) yıl içerisinde belirtilen eksiklikler tamamlanamazsa emisyon iznine yeniden başvurulması gerekir.

g) Yukarıda belirtilen hususlar çerçevesinde yapılan inceleme ve değerlendirme sonucuna göre emisyon izninin verilip verilmeyeceğine karar verilir.

Emisyon İzni Belgesi Verilmesi

Madde 11- Emisyon izni verilmesine karar verildikten sonra emisyon izni emisyon izni belgesi ile belgelendirilir ve tesis sahibine verilir. Emisyon izin belgesi muhtevası ve gerekli hususlar yetkili merci tarafından belirlenir.

a) EK 3 Liste A ‘da yer alan tesisler için emisyon izin belgesi Bakanlık tarafından verilir. İzin kararı ve gerekçeleri, talep edilmesi halinde ilgililere bildirilir.

b) Ek 3 Liste B’de yer alan tesisler için emisyon izin belgesi Valilik tarafından verilir. İzin kararı ve gerekçeleri, talep edilmesi halinde Valilik tarafından ilgililere bildirilir.

Şartlı ve Kısmi İzin

Madde 12- Faaliyet sahibinin başvurusu üzerine işletmenin tümü veya bir bölümünün kurulmasına ve işletilmesine şartlı veya kısmi izin verilir.

a) Baca gazı emisyon sınır değerlerini sağlaması kaydıyla, işletmenin test edilmesi amacı ile bir defaya mahsus kısa süreli kısmi veya şartlı izin verilir. Bu süre 6 (altı) ayı geçemez.

b) Tesisin bir kısmının kurulması ve işletmenin baca gazı emisyonlarının sınırlarını sağlaması şartı ile kısa süreli olarak şartlı ve kısmi izin verilebilir. Bu süre 6 (altı) ayı geçemez.

c) Madde 7 ve 10’da öngörülen esasların yerine getirildiğinin belirlenmesi durumunda gerekirse şartlı ve süreli izin verilir.

Diğer Kararlar

Madde 13- Bir tesisten kaynaklanan emisyonların etkilerinin komşu bir taşınmaza zarar vermesini önlemek amacıyla daha önce verilen ve kesinleşen bir izin kaldırılamaz. Ancak bu zararlı etkinin ortadan kaldırılması için gerekli tedbirlerin alınması faaliyet sahibinden istenir.

İzne Tabi Tesislerde Yapılacak Değişiklikler
Madde 14- İzne tabi tesislerde yapılacak değişiklikler aşağıda belirtilmiştir:
a) Tesisin işletilmesinde, yakıtında, yakma sisteminde ve prosesinde yapılan değişiklik ve

iyileştirmeler; Bakanlıkça emisyon ölçümü yapma konusunda yetki verilen kurum veya kuruluş tarafından ek rapor olarak hazırlanır ve emisyon raporuyla birlikte 6 (altı) ay içerisinde yetkili mercie sunulur.

b) İzne tabi bir tesisin konumunda, özelliklerinde ya da işletiminde bir değişiklik planlandığı (veya yapıldığı ) bildirildiğinde, değişikliğin bu Yönetmeliğin hükümlerine göre izne tabi olup olmadığı izni veren yetkili merci tarafından incelenir.

c) İzne tabi bir değişikliğin incelenmesi yapılan değişiklikler kapsamında emisyon izni için uygulanan prosedür çerçevesinde yapılır. Eğer yapılan değişiklik ve iyileştirmeler izne tabi ise madde-9, 10 ve 11’deki hususlar uygulanır.

d) Yapılan değişiklikler sonucu hava kirliliğini artıran ek emisyon ve bundan kaynaklanan herhangi bir tehlike hasıl olmuyorsa, izin vermeye yetkili merci dokümanların kamu incelemesine açılması ve gazete ilanı verilmesi hususlarını uygulamayabilir.

Teyit Zorunluluğu

Madde 15- Tesis yetkilileri, emisyon izni alan Ek 3, Liste A’da yer alan tesisler için her 2 (iki) yılda bir, Ek 3, Liste B’de yer alan tesisleri çin her 3 (üç) yılda bir, izin anında öngörülen verilerden herhangi bir sapma olup olmadığını ve tesiste yapılan iyileştirmeleri rapor etmek zorundadır. Rapor, Bakanlık tarafından belirlenen veya uluslar arası kabul görmüş ISO, EPA, DIN ve benzeri standartlara uygun numune alma koşulları ve ölçüm metotları dikkate alınarak, emisyon ölçümleri yapılarak hazırlanır. Raporun bir nüshası tesiste muhafaza edilir, bir nüshası da tesisin bulunduğu valiliğe sunulur ve valilikçe değerlendirilir. Ek 3, Liste A’da yer alan tesisler için emisyon ölçüm raporu, valilik görüşü ile birlikte Bakanlığa gönderilir. Ayrıca tesis yetkilileri tesiste yapılan iyileştirmeleri raporda sunmak zorundadır.

Ek Düzenlemelerin Uygulanması
Madde 16- Ek düzenlemelerin uygulanmasında;
a) Bu Yönetmeliğin esaslarını yerine getirmek amacı ile izin vermeye yetkili merci izin verildikten

sonra gerektiğinde ek düzenlemeler isteyebilir. Bu ek düzenlemede Ek 4’deki esaslar dikkate alınır. 4

b) Yapılacak ek düzenleme, işletici ve işletilen tesis için aşırı ekonomik yük getiriyorsa ve teknolojik seviye bakımından uygulanabilir değilse bu konuda bir mecburiyet getirilemez. Ek düzenleme teknolojik olarak uygulanabilir olmakla beraber ancak belli bir süre sonra ekonomik hale gelecekse yetkili merci ek düzenlemenin bu süreden sonra uygulanmasını kabul edebilir. Bir ek düzenleme teknolojik olarak uygulanabildiği halde, ekonomik sebeplerle tesisi işleten tarafından uygulanamazsa izin Madde 19 hükümlerine göre iptal edilebilir.

c) Ek düzenleme tesisin yeri, yapısı ve işletmesi üzerinde önemli değişiklikler gerektiriyorsa, yapılacak değişiklikler Madde 14’de öngörülen hükümlere tabidir.

d) Ek düzenlemeler, Geçici Madde 1 ile söz konusu edilen tesislere de getirilebilir.

İznin Sona Ermesi veya Uzatılması
Madde 17- İznin sona ermesi veya uzatılmasında;
a) İzin;
1) İzin verilen tesis, öngörülen zamanda işletmeye alınmamışsa,
2) Bir tesis üç yıldan daha fazla bir süre sürekli olarak işletme dışı bırakılmışsa,
sona erer.
b) (a) bendinde sözü edilen süreler geçtikten sonra bu Yönetmeliğin ve bu Yönetmeliğe esas teşkil

eden Kanunun amacına aykırı düşmediği takdirde, izni yetkili merci tarafından izin süresi uzatılabilir veya izin yenilenebilir.

Yasaklama, Kapatma ve Kaldırma

Madde 18- a) İzne tabi tesisin işleticisi bu Yönetmelikte belirtilen esas ve standartlara ve ek düzenlemelere

uymazsa faaliyetten men edilir.

b) Gerekli izin alınmadan kurulan, işletilen veya değişikliğe uğratılan tesisler kısmen veya tamamen faaliyetten men edilir.

c) Yetkili merci bir tesisi çalıştırmakla sorumlu operatör veya kişilerin, çevrenin korunması için uyulması gerekli şartlara uymadığını tespit ederse, tesisin başka bir kişi veya operatör tarafından işletilmesini emredebilir.

İznin İptal Edilmesi
Madde 19- a) Bu Yönetmelik esasları dahilinde verilen bir izin, aşağıdaki hususlardan birisi ile karşılaşılırsa;
1) İzin Madde 12’ye göre verilmişse ve izin sahibi bu şartlara uymamışsa,
2) İzin verilmesinde esas alınan emisyon sınırları aşılmışsa sürekli emisyon ölçümü yapılan

tesislerde, 1 (bir) yıl içinde yapılan ölçümlerin zamanın % 95’inde limit değerleri aşması halinde veya tesisi işleten Madde 15’de belirtilen sürelerde, izin anında öngörülen verilerden herhangi bir sapma olup olmadığını emisyon raporu ile izin vermeye yetkili mercie bildirmediği takdirde,

3) Yetkili merci tarafından bu Yönetmelik hükümlerine göre izin verilmesinden sonra, izin verilmesine mani olacak ek bilgiler edinilmişse ve iznin kaldırılmaması kamu menfaatini tehlikeye sokuyorsa,

4) Daha önce verilen izin henüz uygulamaya konulmadan, yetkili merci izin esaslarının değiştirilmesi sonucu izin veremiyor ise ve iznin kaldırılmaması kamu menfaatini tehlikeye sokuyorsa,

5) Çevre sağlığına gelebilecek önemli zararları ortadan kaldırmak söz konusu ise, iptal edilir.
b) İzin iptal kararının tebliğ edildiği tarihte, izin geçersiz sayılır.
Tesisin İşletilmesine Son Verilmesi

Madde 20- İşletmeci tarafından, izne tabi bir tesisin işletmesine son verildiği takdirde, 60 (altmış) gün içerisinde yetkili mercie bilgi verilir.

El ve İsim Değiştirme

Madde 21- Bir işletme transfer, kira veya satış yoluyla el veya isim değiştirirse, atmış gün içerisinde izin vermeye yetkili mercie bilgi verilir. İşletme sahibi, izin anında öngörülen verilerden herhangi bir sapma olup olmadığını izin vermeye yetkili mercie 1 (bir) yıl içerisinde hazırlanacak bir emisyon raporu ile bildirmek mecburiyetindedir.

İzne Tabi Olmayan Tesisleri İşletenlerin Yükümlülükleri
Madde 22- İzne tabi olmayan tesislerin kurulması ve işletilmesinde aşağıdaki şartlara uyulur:
a) Çevreye olan zararlı etkilerin teknolojik seviyeye uygun olarak azaltılmasına çalışılır.
b) İleri teknoloji uygulanarak, kirleticilerin çevreye olan zararlı etkileri asgari düzeyde tutulur.
c) Tesislerin işletilmesi aşamasında ve sonunda açığa çıkan atıklar ve artıklar uygun metotlarla

bertaraf edilir.

İzne Tabi Olmayan Tesislerin Kurulması, Yapısal Özellikler ve İşletilmesinde Aranacak

ŞartlarMadde 23- İzne tabi olmayan tesisler:
a) Bu tesislerden yayılan emisyonlar bu Yönetmelikte belirtilen sınırların üzerinde olamaz.
b) Türk Standartları Enstitüsü (TSE) tarafından Resmî Gazete’de yayımlanmış standartlar ile

Başbakanlık, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ve diğer kamu kurum ve kuruluşları tarafından yayımlanan yönetmelik, tebliğ ve

5

yönergelerle tespit edilen teknik özelliklere uyulur.Hava kirliliğinin yoğun olduğu günlerde Valilikçe alınan kararlara uyulur.

c) Yetkili merci tarafından gerekli görülmesi durumunda tesisten kaynaklanan emisyonların ölçümleri ile bu ölçümler için yapılacak harcamaların karşılanması, Madde 31’de belirtildiği şekilde yapılır.

İzne Tabi Olmayan Tesislerin Denetlenmesi

Madde 24- İzne tabi olmayan tesislerin Madde 23’de belirtilen esaslara uygun olarak faaliyet gösterip göstermediği Valilikçe gerekli görülmesi halinde denetlenir.

İzne Tabi Olmayan Tesisler İçin Ek Düzenlemeler
Madde 25- Yetkili merci Madde 23’deki hususların uygulanması için ek düzenlemeler getirebilir. Yasaklama
Madde 26- a) Madde 25’e göre getirilen ek düzenlemeye bir tesisin işleticisi uymazsa, işletme,

yetkili merci tarafından getirilen düzenlemeye uyuluncaya kadar kısmen veya tamamen faaliyetten men

edilir.
b) Bir tesisin çevre üzerinde yarattığı zararlı etkiler insan hayatı, sağlığı ve mal varlığı üzerinde

tehlike yaratıyorsa ve kamu menfaati başka metotlarla yeterince korunamıyorsa, Valilik tarafından tesisin kurulması durdurulur ve tesisin işletilmesi kısmen veya tamamen faaliyetten men edilir.

Emisyon Tespiti ve Sınırlaması
Madde 27- Emisyon tespiti ve sınırlamasında:
a) Bir tesisin çevreye zararlı etkilerinin tespiti amacıyla yetkili merci, izne tabi veya izne tabi

olmayan bir tesisin işleticisine, yetkili merci tarafından belirlenmiş uzman bir kurum/kuruluş veya kişiye tesisinden çıkan emisyonun ölçtürmesini ve/veya bu emisyonun hava kirlenmesine katkı değerinin hesaplatmasını ve/veya hava kirliliği seviyesinin ölçümünü yaptırmasını emreder; böylece bir emisyon raporu hazırlanır ve bedeli Madde 31’de belirtildiği şekliyle karşılanır.

b) Hava kirliliğinin önemli boyutlarda olduğu kritik bölgelerde, izne tabi tesislerden kaynaklanan emisyonların miktarı ile zamana ve yere göre dağılımını gösteren Hava Kirlenmesine Katkı Değerini içeren bir Emisyon Raporu yetkili merci tarafından istenebilir. Bu raporun her yıl yenilenmesi istenebilir.

c) Emisyonların ölçümünde Madde 40’de belirtilen, tesis etrafında yapılması gerekli görülen hava kirliliği ölçümlerini düzenleyen ilgili mevzuattaki esaslar dikkate alınır. Tesis etki alanında hava kirliliğinin ölçümünde ise Madde 40’da yer alan esaslar dikkate alınır.

d) Tesis etki alanında hava kirliliğinin tespitine yönelik yapılacak ölçümlerle ilgili koordinasyonu valilik sağlar, bu ölçümler için yapılacak harcamalar Madde 31’de belirtildiği şekilde karşılanır.

Emisyon Ölçüm Raporu

Madde 28- Bakanlık, bu Yönetmeliğin 15 inci maddesinde ve 27 nci maddesinin (a) ve (b) bentlerinde belirtilen Emisyon Ölçüm Raporunun içeriğini tespit eder (Ek 6). Emisyon Ölçüm Raporundaki bilgilerde tesisin endüstriyel ve iş sırları varsa tesis sahibinin veya işleticisinin talebi üzerine Emisyon Ölçüm Raporundaki bu bilgiler umuma ifşa edilemez.

İzne Tabi Tesislerde Yapılacak İlk ve Periyodik Ölçümler
Madde 29- İzne tabi tesisleri işletenler;
a) Tesisin işletmeye alınmasından sonra veya Madde 14’de sözü edilen değişikliklerden sonra 6

(altı) ay içerisinde,
b) Madde 15’de belirtilen süreler içerisinde,
ölçümlerini yaptırıp yetkili mercie sunmak zorundadır.
Sürekli Ölçümler
Madde 30- Sürekli ölçümlerde:
a) Yetkili merci, sürekli ölçüm yapılmasına karar verilirken esas alınan limit değerlerde geçerli

olmak üzere, izne tabi tesislerden Madde 27 ve Madde 29 kapsamındaki ölçümlerin yerine, bu ölçümleri kayıt cihazlı ölçüm aletleriyle sürekli olarak yapılmasını isteyebilir.

b) Tesis etki alanında kritik bölgelerde ve kirlenme ihtimalinin olduğu hallerde yetkili merci gerekli gördüğü takdirde izne tabi olmayan tesislerden de emisyon ve hava kalitesi ölçümlerinin yapılması isteyebilir.

Bu ölçümler için yapılacak harcamalar Madde 31’de belirtildiği şekilde karşılanır.

Ölçümler İçin Yapılacak Harcamalar

Madde 31-Emisyon ve tesis çevresindeki hava kalitesinin belirlenmesi için yapılacak ölçümlerin masrafları tesisi işleten tarafından karşılanır.

Ölçüm Sonuçları Hakkında Bilgi Verilmesi

Madde 32-Madde 27, 29 ve 30’da belirtilen ölçümlerin sonuçları tesisi işleten tarafından yetkili mercie verilir. Ölçüm kayıtları tesisi işleten tarafından en az 5 (beş) yıl muhafaza edilir.

Toplam Emisyon Sınırlaması

Madde 33- Valilik, sanayi tesislerinin yoğun olarak bulunduğu, kritik bölgelerde faaliyet gösteren tesislerin tümünden herhangi bir anda dış havaya verilen toplam emisyonu sınırlandırıcı tedbirler isteyebilir. Kritik bölgeler Valilik tarafından belirlenir.Valilik, bu bölgelere kurulacak izne tabi olan veya olmayan yeni bir tesisin toplam emisyon miktarıyla ilgili olarak geçici veya sürekli sınırlandırma kararları alabilir veya yeni bir tesisin bölge içinde kurulmasına izin vermeyebilir. Gerekli görülmesi halinde Bakanlık bu yetkiyi kullanır.

6

Belirli Bölgelerin Korunması
Madde 34- Belirli bölgelerin korunması’nda:
a) Bir bölgedeki tesislerden, ulaşımdan ve ısınmadan kaynaklanan hava kirliliği insan ve çevresi

üzerindeki zararlı etkileri normal tedbirlerle ortadan kaldırılamıyorsa bu bölgeler yetkili merci tarafından koruma bölgesi olarak ilan edilebilir.

Yetkili merci koruma bölgelerinde:
1) Hareketli ve sabit tesisleri çalıştırmamaya,
2) Sabit tesisleri kurdurmamaya,
3) Hareketli ve sabit tesisleri sadece belirli zamanlarda çalıştırmaya veya bunlardan yüksek işletme

teknikleri talep ederek çalıştırmaya,
4) Tesislerde yakıt kullandırmamaya veya sınırlı olarak kullandırmaya,
yetkilidirler.
b) Yetkili merci, kritik meteorolojik şartların mevcut olduğu veya olacağı, hava kirlenmelerinin çok

hızlı artış gösterdiği bölgelerde, insan ve çevresi üzerinde meydana gelecek zararlara karşı ;
1) Hareketli veya sabit tesisleri sadece belirli zamanlarda çalıştırmaya,
2) Önemli ölçülerde hava kirlenmelerine yol açabilen yakıtların tesislerde kullanılmasını

yasaklamaya veya sadece kısıtlamaya, yetkilidirler.

c) Hava kirliliğinin çok hızlı artış gösterdiği durumlarda HKKY de belirlenen uyarı kademeleri uygulanır.

Hava kalitesi sınır değerleri aşılarak, hava kirliliği HKKY de belirtilen değerlere ulaştığında, bölge özelliklerine göre alınacak tedbirler valiliklerce tebliğ halinde yayımlanır. Valiliklerce bu tebliğleri belirlerken Bakanlık görüşü alınır.

Her kademe için alınacak tedbirler düzenlenirken meteorolojik veriler göz önüne alınır. Sis, enverziyon, durgun meteorolojik şartlar ve izotermal durumlarda bir sonraki kademenin tedbirleri veya ilave tedbirler uygulanabilir. Nisbi nem miktarının % 90’ın üzerine çıkması halinde uyarı kademelerinin belirlenmesinde HKKY de verilen kirlilik derecelerinin % 10 eksiği esas alınır.

Yakıt ve Hammadde Sınırlaması

Madde 35-Yetkili merci, hava kirliliğinin ciddi boyutlara eriştiği zamanlarda ve bölgelerde, yakıt ve hammaddesi değiştirilebilen tesislerde hava kirliliğinin azaltılması amacıyla uygun evsafta yakıt veya hammadde kullanılmasını belirleyebilir.

Kaza Sonucu Emisyon

Madde 36-Bir tesisten ihmal sonucu veya ihmale dayalı gereken tedbirlerin alınmaması sonucu normal çalışmasında öngörülenden fazla ve hava kirliliğine yol açacak şekilde emisyon yayılırsa veya özel, sakıncalı kimyasal maddeler ortama atılırsa, tesisi çalıştıran, emisyonun en kısa sürede normal seviyeye inmesi için gerekeni yapar. Yetkili merci, kaza sonucu çıkan emisyonun normal seviyeye indirilmesi için tesisin sahibine veya işletmecisine gerekli tedbirleri almasını ister. Bu durum uzun sürerse ve Yönetmelik’te belirtilen sınır değerler aşılırsa cezai işlem uygulanır.

Yakıt Özellikleri

Madde 37-Hava kirliliğinin azaltılması amacıyla sanayi tesislerinde kullanılacak olan katı, sıvı ve gaz yakıtların özellikleri Bakanlık tarafından ilgili kamu kurum ve kuruluşların görüşleri de alınarak belirlenir.

Yakıtlar ithal ediliyorsa ithal işlemleri, Dış Ticaret Müsteşarlığı tarafından yayımlanan Dış Ticaret Standardizasyon Tebliği kapsamında ve ithal izni veren yetkili merci tarafından belirlenen ve aşağıda belirtilen hususlar çerçevesinde yapılır:

a) İthalatı yapan kuruluş gümrüğe, yakıt özelliklerini beyan eden ve üretici firma tarafından tasdikli bir belge vermek zorundadır. Bu belge yakıtın ilk varış yerine yakıtla birlikte gönderilir.

b) İthalatı yapan kuruluş bu belgenin bir kopyasını dosyalarında muhafaza eder.

c) İthal edilen yakıt doğrudan satışa sunuluyorsa, ithalatçı kuruluş yakıtın satılacağı ilin mülki amirine yakıt miktarı ve özellikleri hakkında bilgi verir.

d) Ticari amaçla katı, sıvı veya gaz yakıt satan şahıs veya kuruluşlar sattıkları yakıtların menşeini ve özelliklerini belirten, üretici tarafından tasdikli belgeleri muhafaza ve istenildiğinde ibraz etmek mecburiyetindedir.

e) Katı, sıvı veya gaz yakıtları şehirlerarası yollarda nakledilen araç kullanıcıları naklini yaptıkları yakıtın menşeini belirten, üreticiden tasdikli belgeyi araçta taşımak ve istenildiğinde ibraz etmek mecburiyetindedir.

f) İthal edilen sıvı yakıtlar için yetkili kurum ve kuruluşlardan uygunluk belgesi alınmalıdır.

Yakıt olmayan ancak yakıt olarak değerlendirilebilen biyokütlenin kullanım esasları Bakanlıkça belirlenir. Biyokütleyi yakıt olarak kullanan tesis bu Yönetmelik hükümlerine uymak zorundadır.

İzne Tabi Tesislerin Denetlenmesi
Madde 38- İzne tabi tesislerin denetlenmesinde:
a) Bu Yönetmelik kapsamında izne tabi tesisler, faaliyetlerin Yönetmelikte belirtilen usul ve esaslar

çerçevesinde yerine getirilip getirilmediğinin tespiti amacıyla yetkili merciin görevlendirdiği konusunda uzman kişilerce denetlenir.

7

b) Tesis sahipleri ve işleticileri ;

1) Yetkili merciin görevlendirdiği kişilerin veya yetkili mercii temsil eden kişilerin tesislere girmesi için izin vermeye,

2) Emisyon ve hava kalitesi değerlerinin belirlenmesi maksadı ile görevli kişiler tarafından testler yapılmasına, izin vermeye ve kolaylık göstermeye,

3) Görevli kişilere çevre mevzuatı kapsamında istenen ve gerekli olan doküman ve bilgileri vermeye,

mecburdur.

Yetkili merciin isteği üzerine, kuruluşların işleticileri yukarıda (a) ve (b) bentlerindeki çalışmalar sırasında tesiste gerekli düzenlemeleri yapmak üzere istek üzerine çalışan görevlileri hizmete tahsis ederler. (a) ve (b) bentlerindeki çalışmaların yapılabilmesi için tesisi işletenler ve sahipleri iş güvenliği açısından gerekli olan koruyucu malzemeleri ve ulaşım araçlarını temin ederler.

c) (a) bendi hükümleri, 37 nci madde kapsamına giren yakıtlar, ürünler, maddeler ve tesisleri de içine alır. Bu durum tesis sahipleri ve işleticileri için de geçerlidir. Bu işleticiler veya sahipler yetkili merciin görevlendirdiği kişilerin veya yetkili merciyi temsil eden kişilerin örnek almasına, tesis içinde ve bacasında kontroller yapmasına izin verirler.

d) Denetim işlemleri ile ilgili olarak yapılan testler ve ölçümlerin masrafları, (a) ve (b) bentlerinin hükümlerine göre örnek alınması, bunların analizi, test yapılması dolayısıyla ortaya çıkan masraflar, tesisi işleten veya tesis sahibi tarafından karşılanır.

e) Bilgi vermekle zorunlu taraf sorulan sorulara cevap vermekten kaçınırsa bu husus tutanakla kayda geçirilir.

f) Bu maddenin (b), (c) ve (e) bentlerine göre elde edilen bilgi ve belgeler başka amaçlar için

kullanılamaz.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Emisyon İznine Tabi Tesisler İçin Esaslar ve Sınır Değerler

İzne Tabi Tesisler İçin Emisyon Sınırları

Madde 39- Ek 3, Liste A ve B’de yer alan izne tabi bir tesis için Madde 43’de herhangi bir emisyon sınırlaması getirilmemişse Madde 39’da verilen emisyon sınırlarına ve Madde 42’de belirtilen esaslara uyulması mecburidir. Sanayi tesislerinde bulunan ve ısınma amaçlı kullanılan yakma tesisleri emisyon iznine tabi olmamakla birlikte bu Yönetmelikte yer alan emisyon sınır değerlerini sağlayacak şekilde faaliyet göstermek zorundadır.

İşletmelerde:
a) İs:
1) Atık gazlardaki isliliğin derecesi, katı yakıtlı tesislerde Bacharach skalasında 3 (üç) veya daha

küçük olmalıdır.
2) Sıvı yakıt yakan tesislerin atık gazlarındaki islilik derecesi Bacharach skalasına göre motorin

yakanlarda en fazla 2 ( iki), fuel oil yakanlarda en fazla 3 (üç) olması gerekir. b) Toz şeklinde emisyon:

1) Atık gazlarda bulunan toz şeklindeki emisyon aşağıda ikinci fıkrasında sınırlandırılmamışsa, (h) bendindeki sınırlar ile diyagram 1’deki sınırları aşamaz.

8

2) Doldurma, ayırma, eleme, taşıma, kırma ve öğütme tesislerinden çıkan gazlarla atılan toz emisyonları, aşağıda verilen sınır değerleri sağlamak zorundadır. Bu işlemler sırasında çıkan toz, özel toz ise aşağıda belirtilen sınır değerlerin aşılmaması şartıyla 39 uncu maddenin (h) bendinde yer alan hükümlere tabidir.

Doldurma, ayırma, eleme, taşıma, kırma ve öğütme tesislerinden çıkan gazlarla atılan toz

emisyonları sınır değerleri: toz emisyonları

(1,5kg/saat veya altındaki emisyon debileri için) toz emisyonları
(1,5kg/saat –2,5 kg/saat arası emisyon debileri için) toz emisyonları

200 mg/Nm3 150 mg/Nm3 100 mg/Nm3

(2,5 kg/saat veya üzerindeki emisyon debileri için)
Doldurma, ayırma, eleme, taşıma, kırma, öğütme işlemleri sabit tesislerde kapalı alanlarda

gerçekleştirilmelidir. (Kamyonların malzeme boşalttığı ilk kırma ünitesi hariç). Kurulduğu yerde bir yıldan az süreli faaliyet gösteren tesislerde hava kalitesini sağlamaya yönelik tedbirler alınmalıdır. Oluşan toz emisyonunun, yukarıda yer alan sınır değerleri sağlaması esas olup, bu amaçla gerekli tedbirler (toz tutma ünitesi kurulması veya su püskürtme sistemleri kurulması gibi) alınmalıdır. Aynı ünitede çok sayıda baca varsa, bacaların atık gazlarının kütlesel debileri toplanarak değerlendirilir.

c) Tozlu maddelerin üretimi, işlenmesi, taşınması, doldurulması, boşaltılması ve tasnifi:

Çapı 5 milimetre ve daha küçük tane boyutlu maddelerin üretimi, parçalanması, tasnifi, doldurulması ve diğer işlemleri sırasında ortaya çıkan tozlar toplanıp, toz ayırma sisteminden geçirilir. Bu tesislerden kaynaklanan toz emisyonu 75 mg/Nm3 sınır değerini geçemez.

Çapı 5 milimetre den küçük tane boyutlu maddelerle üretim yapan makineler kapalı mekanlarda çalıştırılır. Bu boyutta toz emisyonu yayan maddelerin boşaltma ve paketleme tesislerinde toz emisyonlarına karşı tedbir alınır.

Şayet üst yüzeydeki nem oranı en az %10 olacak şekilde tesis donatılmamışsa, çapı 2 milimetreden küçük öğütülmüş, tozlu maddelerin taşınması, kapalı sistemlerle yapılır ve kapalı alanlarda depolanır.

Doldurma, ayırma, eleme, taşıma, kırma, öğütme işlemlerinin yapıldığı tesislerden kaynaklanan toz emisyonunun önlenmesi; kimyasal toz bastırma sistemi veya basınçlı pülverize su kullanılması ile de gerçekleştirilebilir. Bu durumda hakim rüzgar yönü de dikkate alınarak toz kaynağından 3 metre uzaklıkta toz konsantrasyonu (PM 10) en fazla 3 mg/Nm3 değerini aşmamalıdır. Baca dışındaki yerlerden toz emisyonlarının kaynaklandığı tesisler için emisyon faktörü kullanılarak kütlesel debi hesaplanır, bu değerin Madde 40’da belirtilen sınırları aşması halinde bu işletmeler etrafında hakim rüzgar yönü de dikkate alınarak ölçülen çöken toz miktarı 450 mg/m2 -gün değerini aşamaz.

Çöken toz emisyonu tespiti 40 ıncı maddenin (g) bendi çerçevesinde yapılır. Tesisin bulunduğu bölgede toz emisyonuna neden olan diğer tesisler var ise bu tesislerin katkı değerleri de aynı ölçüm metodu ile belirlenir . Toz emisyonu su kullanılarak önlenecek ise toz kaynağı olan ünitenin faaliyete geçmesi ile birlikte su püskürtme sistemi eş zamanlı olarak devreye girmeli ve üretim süresince çalışmalıdır. Kimyasal toz bastırma sisteminde kullanılacak maddeler insan ve çevre sağlığına toksik etki göstermemelidir.

d) Açıkta depolanan yığma malzeme:

Açıkta depolanan yığma malzeme, hava kalitesi standartlarını sağlamak şartıyla açıkta depolanabilir. Bu amaçla aşağıda bazı örnekleri verilen tedbirler alınır.

-Araziye rüzgarı kesici levhalar yerleştirir, duvar örülür veya rüzgarı kesici ağaçlar dikilir, -Konveyörler ve diğer taşıyıcıların ve bunların birbiri üzerine malzeme boşalttığı bağlantı

kısımlarının üstü kapatılır,
-Savurma yapılmadan boşaltma ve doldurma yapılır,
-Malzeme üstü naylon branda veya tane büyüklüğü 10 mm’den fazla olan maddelerle kapatılır,
-Üst tabakalar %10 nemde muhafaza edilir. Bu durumu sağlamak için gerekli donanım kurulur.
e) Toz yapıcı yanma ve üretim artıklarının taşınması ve depolanması:
Toz yapan yanma ve üretim artıklarının taşınmasında taşınan malzemenin tozumayı önleyecek

derecede nemli olmaması halinde kapalı taşıma sistemleri kullanılır. Bunların açıkta depolanmasında yukarıdaki (d) bendindeki tedbirler alınır. Depolama işlemi tamamlanan sahalar toprakla örtülüp üstü yeşillendirilir.

f) Tesis içi yolların durumu:

Tesis içi yollar hava kalitesini olumsuz yönde etkiliyorsa yolların bitümlü kaplama malzemeleri, beton veya benzeri malzemelerle kaplanması, düzenli olarak temizlenmesi veya toz bağlayan maddelerle muameleye tabi tutulması gereklidir.

g) Filtrelerin boşaltılması:

Toz biçimindeki emisyonu tutan filtrelerin boşaltılmasında toz emisyonunu önlemek için toz, kapalı sistemle boşaltılır veya boşaltma sırasında nemlendirilir.

h) Atık gazlardaki özel tozların emisyonları için sınırlar:

9

Tesisin üretim prosesine göre, bu emisyonların oluşma ve atmosfere deşarj edilme periyodu dikkate alınarak tesis en yüksek kapasitede çalışırken bu emisyonlar ölçülür. Sınır değerler için 01/01/2007 tarihinden itibaren Ek 2’de verilen sınır değerler ve tablolar geçerli olacaktır.

Toplam emisyonların sınırlanmasının gerekli görüldüğü hallerde; yetkili merci yerleşim bölgelerinde kurulacak olan veya mevcut tesislerde, yörenin; meteorolojik, topografik durumuna ve mevcut kirlilik yüküne bağlı olarak, aşağıda verilen özel toz emisyonları için konsantrasyon ve kütlesel debi sınırlarını 1/3 oranında azaltabilir.

Aynı işletmede çok sayıda bacadan atık gaz atılıyorsa, aynı sınıftan olan emisyonlar (kg/saat) toplanarak değerlendirilir. Ancak; bacalar birbirlerinin etki alanları dışında ise her bir baca tek başına değerlendirilir. Etki alanı bu Yönetmeliğin 40 ıncı maddesinin (b) bendinin birinci paragrafında tanımlanmıştır.

Tablo 39.1.’de I, II ve III olarak sınıflandırılan özel toz emisyonları, aynı sınıftan birden fazla madde bulunması durumu dahil, bunların toplam konsantrasyonları aşağıdaki değerleri aşamaz.

Tablo 39.1 de I, II ve III olarak sınıflandırılan özel toz emisyonları aşağıdaki sınırlara tabidir.

I’inci sınıfa giren toz emisyonları
(0.1kg/saat veya üzerindeki emisyon debileri için)

II’inci sınıfa giren toz emisyonları
(1kg/saat veya üzerindeki emisyon debileri için)

III’üncü sınıfa giren toz emisyonları

20 mg/Nm3 50 mg/Nm3 75 mg/Nm3

(3 kg/saat veya üzerindeki emisyon debileri için)
Yukarıda her sınıf için ayrı ayrı verilen konsantrasyon sınırları aşılmaması kaydıyla: I inci ve II inci

sınıflara giren özel toz emisyonlarının bir arada bulunması durumunda toplam emisyon konsantrasyonu 50 mg/Nm3, I inci ve III üncü veya II nci ve III üncü sınıflara giren özel toz emisyonlarının bir arada bulunması durumunda ve I inci, II nci ve III üncü sınıfa giren emisyonların bir arada bulunması durumunda toplam toz emisyon konsantrasyonu 75 mg/Nm3 sınırını aşamaz.

Tablo 39.1. Toz emisyonunda özel maddeler

Tablo 39.1. ve buna ait sınır değerleri 01/01/2007 tarihine kadar geçerlidir.
i) Gaz ve buhar emisyonları:
Tesisin üretim prosesine göre, bu emisyonların oluşma ve atmosfere deşarj edilme periyodu dikkate

alınarak tesis en yüksek kapasitede çalışırken bu emisyonlar ölçülecektir.

10

Toplam emisyonların sınırlanmasının gerekli görüldüğü hallerde; yetkili merci yerleşim bölgelerinde kurulacak olan veya mevcut tesislerde, yörenin; meteorolojik, topografik durumuna ve mevcut kirlilik yüküne bağlı olarak, aşağıda verilen gaz ve buhar emisyonları için konsantrasyon ve kütlesel debi sınırlarını 1/3 oranında azaltabilir.

Aynı işletmede çok sayıda bacadan atılan atık gaz akımları varsa, aynı sınıftan olan emisyonlar (kg/saat) toplanarak değerlendirilir. Bacalar birbirlerinin etki alanları dışında ise her bir baca tek başına değerlendirilir. Etki alanı bu Yönetmeliğin 40 ıncı maddesinin (b) bendinin birinci paragrafında tanımlanmıştır.

1) İnorganik Klor Emisyonu

Gaz biçimindeki inorganik klorür emisyonları 0,3 kg/saat veya üzerinde ise, atık gaz içerisindeki klorür (C1-) konsantrasyonu 30 mg/Nm3’ü aşamaz.

2) İnorganik Flor Emisyonu

Gaz biçimindeki inorganik florür emisyonları, 0,15 kg/saat veya üzerinde ise, atık gaz içerisindeki florür (F-) konsantrasyonu 5 mg/Nm3’ü aşamaz.

3) İnorganik ve Organik Buhar ve Gaz Emisyonları

Tablo 39.2’de I inci, II nci ve III üncü olarak sınıflandırılan, atık gazlarda bulunan organik bileşiklerin buhar ve gaz biçimindeki emisyonları, aynı sınıftan birden fazla bileşik bulunsa dahi bunların toplam emisyonları, aşağıdaki değerleri aşamaz.

I'inci sınıfa giren organik bileşikler (0,1 kg/saat ve üzerindeki emisyon debileri için)
II'nci sınıfa giren organik bileşikler (3 kg/saat ve üzerindeki emisyon debileri için)

III'üncü sınıfa giren organik bileşikler (6 kg/saat ve üzerindeki emisyon debileri için)

Tablo 39.2. Organik buhar ve gazlar

20 mg/Nm3

150 mg/Nm3 300 mg/Nm3

11

Tablo 39.2. ve buna ait sınır değerler 01/01/2007 tarihine kadar geçerlidir.

Yukarıda verilen konsantrasyon sınırları aşılmaması kaydıyla; I inci ve II nci sınıflara giren organik buhar ve gazların bir arada bulunması durumunda toplam emisyon konsantrasyonu 150 mg/Nm3, I nci ve III üncü veya II nci ve III üncü sınıflara giren organik buhar ve gazların bir arada bulunması durumunda ve I nci, II nci ve III üncü sınıflara giren organik buhar ve gazların bir arada bulunması durumunda toplam emisyon konsantrasyonu 300 mg/Nm3 sınırını aşamaz.

j) Kanser yapıcı maddelerin emisyon sınırları:

Tesisin üretim prosesine göre bu emisyonların oluşma ve atmosfere deşarj edilme periyodu dikkate alınarak tesis en yüksek kapasitede çalışırken bu emisyonlar ölçülmelidir.

Toplam emisyonların sınırlanmasının gerekli görüldüğü hallerde; yetkili merci yerleşim bölgelerinde kurulacak olan veya mevcut tesislerde, yörenin; meteorolojik, topografik durumuna ve mevcut kirlilik yüküne bağlı olarak, aşağıda verilen kanser yapıcı madde emisyonları için konsantrasyon ve kütlesel debi sınırlarını 1/3 oranında azaltabilir.

Aynı işletmede çok sayıda bacadan atılan atık gaz atılıyorsa, aynı sınıftan emisyonlar (kg/saat) toplanarak değerlendirilir. Bacalar birbirlerinin etki alanları dışında ise her bir baca tek başına değerlendirilir. Etki alanı bu Yönetmeliğin 40 ıncı maddesinde tanımlanmıştır.

Atık gazlarda bulunan kanser yapıcı maddeler prensip olarak en düşük düzeyde tutulur. Bu konuda işyeri atmosferlerinde (açık ortam hariç) İş Sağlığı ve Güvenliği Mevzuatı da dikkate alınır.

Tablo 39.3’de I, II ve III olarak sınıflandırılan maddelerin, aynı sınıftan birden fazla madde bulunması durumunda bunların toplam konsantrasyonları aşağıdaki değerleri aşamaz.

I’inci sınıfa giren maddeler
(0,5 g/saat ve üzerindeki emisyon debileri için)
II’nci sınıfa giren maddeler
(5 g/saat ve üzerindeki emisyon debileri için)
III’üncü sınıfa giren maddeler
(25 g/saat ve üzerindeki emisyon debileri için)
Yukarıda verilen konsantrasyon sınırları aşılmaması kaydıyla, I inci ve II nci sınıflara giren kanser

yapıcı maddelerin bir arada bulunması durumunda toplam emisyon konsantrasyonu 1 mg/Nm3, I inci ve III üncü veya II nci ve III üncü sınıflara giren kanser yapıcı maddeler bir arada bulunması durumunda ve I inci, II nci ve III üncü sınıflara giren kanser yapıcı maddeler bir arada bulunması durumunda toplam emisyon konsantrasyonu 5 mg/Nm3’ü sınırını aşamaz.

Tablo 39.3.Kanser yapıcı maddeler

0,1 mg/Nm3 1 mg/Nm3 5 mg/Nm3

12

Tablo 39.3. ve buna it sınır değerler 01/01/2007 tarihine kadar geçerlidir.
k) Aşırı derece tehlikeli maddeler :
Aşağıda listelenen maddeler, ortamda kalıcı ve birikim etkisi gösterdiğinden, baca gazındaki

emisyon konsantrasyonu 0,01 ng/Nm3 seviyesini geçmeyecek şekilde gerekli her türlü önlem alınmalıdır.

• Polibrom dibenzodioksinler

• Polibrom dibenzofuran

• Poliklor bifeniller (PCB)

• Poliklor dibenzodioksinler (PCDD)

• Poliklor dibenzofuranlar (PCDF)

• Polihalojen dibenzodioksinler

• Polihalojen dibenzofuranlar

  DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
  Tesislerin Hava Kirlenmesine Katkı Değerlerinin Hesaplanması ve Hava Kalitesi Ölçümü Madde 40- Mevcut ve yeni kurulacak tesislerin etki alanında Hava Kirlenmesine Katkı Değeri

  (HKKD)’nin dağılım modellemesi kullanılarak hesaplanması, tesis etki alanında hava kalitesinin ölçülmesi ve ölçüm metotları aşağıdaki esaslara göre yapılır:

  Mevcut ve yeni kurulacak tesislerin bacalarından veya baca dışından atmosfere verilen emisyonların saatlik kütlesel debileri, mevcut tesisler için bacalarda ölçülerek, baca dışından atmosfere verilen emisyonlar ile yeni kurulacak tesisler için emisyon faktörleri kullanılarak tespit edilir. Saatlik kütlesel debi (kg/saat) değerleri aşağıdaki Tablo 40.1’de verilen değerleri aşması halinde, tesis etki alanında emisyonların Hava Kirlenmesi Katkı Değeri (HKKD) mümkünse saatlik, aksi taktirde, günlük, aylık ve yıllık olarak hesaplanır. Mevcut tesis için aylık olarak hesaplanmış Hava Kirlenmesine Katkı Değeri (HKKD)’nin en yüksek olduğu inceleme alanı içinde iki noktada bir ay süreyle, sürekli hava kalitesi ölçümü yapılır. Kirliliğin aylara bağlı olarak değiştiği ve arttığı bölgelerde yetkili merci ölçüm zamanını belirler. Ölçüm sonuçları HKKY’de belirtilen Uzun Vadeli Sınır değer (UVS) değerinin % 60’ından yüksek olması durumunda hava kalitesi ölçümlerinin süresi uzatılır, ölçüm süresi yetkili mercii tarafından belirlenir.

  Tablo 40.1 Kütlesel Debiler

a) Tesisin Hava Kirlenmesine Katkı Değerinin (HKKD) hesaplanmasında gözönünde bulundurulan hususlar:

Hava Kirlenmesine Katkı Değerleri, aşağıdaki faktörler ele alınarak; gazlar, havada asılı partikül maddeler ve çöken tozlar için hesaplanır.

1) Tesis etki alanındaki topografik yapının etkileri ve Madde 42’de belirtilen baca yükseklikleri göz önüne alınır.

13

2) Tesis etki alanındaki binaların etkisi göz önüne alınır. Eğer bacalar, bina veya kulelere bina veya kule yüksekliklerinin 4 katından daha az uzaklıklarda ise: baca yüksekliği binadan 1,7 kat, soğutma kulesinden 1,5 kat fazla olduğu takdirde, binaların etkisi ihmal edilir.

3) Çok zayıf rüzgarların hüküm sürdüğü şartların sık ortaya çıktığı durumlar göz önüne alınır. Bu husus, tesisin bulunduğu yerde, 1 (bir) yıl boyunca % 30’unu geçen saatlerde, 10 dakikalık ortalama değerler halinde verilen ortalama rüzgar hızı 1,0 m/s den küçükse, geçerlidir.

4) Hesaplamalar, tesis etki alanı dahilinde ortaya çıkan emisyonların, bir kimyasal veya fiziksel değişmeye uğramadığı kabul edilerek yapılır.

5) Emisyonların yayılması hesaplanırken, her bir durum için yayılma şartlarının sabit olduğu kabul edilir.

b) Hava Kirlenmesine Katkı Değerinin Hesaplanacağı ve Hava Kalitesinin Ölçüleceği Alanın Belirlenmesi:

Tesisten açık havaya verilen emisyonların Hava Kirlenmesine Katkı Değerinin (HKKD) hesaplanmasında veya hava kalitesi ölçümlerinin yapılmasında tesis etki alanı, inceleme alanı ve tepe noktaları dikkate alınır.

1) Tesis Etki Alanı: Emisyonların merkezinden itibaren bu yönetmelikte Madde 42’de verilen esaslara göre tespit edilmiş baca yüksekliklerinin 50 (elli) katı yarı çapa sahip alan, tesis etki alanıdır. Zeminden itibaren emisyonların effektif yüksekliği (∆h+h) 30 m’den daha az olan tesislerde, tesis etki alanı, bir kenar uzunluğu 2 km olan kare şeklindeki alandır. Emisyon kaynaklarının yüzey dağılımı 0,04 km2’den büyükse, tesis etki alanı, bir kenar uzunluğu 2 km olan kare şeklindeki alandır. Emisyon kaynaklarının yüzeydeki dağılımının tespitinde tesisin etki alanı esas alınır.

2) İnceleme Alanı: Tesis etki alanı içinde kenar uzunlukları 1 km olan kare şeklindeki alanlardır. Kirlenme hakkında kararın verilemediği özel durumlarda inceleme alanının kenar uzunlukları 0,5 km olarak alınır.

3) Tepe Noktası : Emisyon kaynağının kuzeyinden itibaren saat yönünde 10 derecelik ardışık açılarla emisyon kaynağına çizilen R m. yarıçapındaki çemberin kare şeklindeki inceleme alanı içinde kalan yayı kestiği noktalar tepe noktası olarak kabul edilir

c) Hava Kirlenmesine Katkı Değerleri:

Hava Kirlenmesine Katkı Değeri (HKKD), tesis etki alanı içinde her bir inceleme alanındaki tüm tepe noktalarında ve bütün yayılma durumları için hesaplanan değerin aritmetik ortalamasıdır. Bu değer, Meteoroloji Genel Müdürlüğünden saatlik meteorolojik verilerin alınabilmesi halinde saatlik, yoksa günlük, aylık ve yıllık olarak hesaplanır.

d) Hava Kalitesi Değerleri:
Uzun Vadeli Değer (UVD): Yapılan bütün ölçüm sonuçlarının aritmetik ortalaması olan değerdir. Kısa Vadeli Değer (KVD): Bütün ölçüm sonuçları sayısal değerlerinin büyüklüğüne göre

düzenlendiğinde ölçüm sayısının % 95’ine tekabül eden değerdir. e) Toplam Kirlenme Değeri:

Toplam Kirlenme Değeri (TKD); tesis etki alanı içinde hesaplanmış Hava Kirlenmesine Katkı Değeri (HKKD) ile Ölçüm veya hesapla bulunan Uzun Vadeli Değerin (UVD) toplamından, yeni kurulacak tesisler için teşkil edilir.

TKD= HKKD+UVD
f) Emisyon Kaynakları ve Kütlesel Debi:
1) Emisyon Kaynağı: Emisyon kaynakları, hava kirleticilerinin tesisten atmosfere yayıldığı

yerlerdir. Emisyonlarını bir baca üzerinden atmosfere veren tesislerin bacaları nokta kaynak, baca dışından veya çok sayıda birbirine yakın küçük bacaların bulunduğu alanlardan atmosfere verilen kirletici kaynaklar alan kaynak, hareketli kirletici kaynaklar çizgi kaynak olarak nitelendirilir.

2) Emisyonların Kütlesel Debisi: İşletme şartlarında emisyon kaynaklarından açık havaya verilen hava kirleticilerinin ortalama saatlik kütlesel (kg/saat) debileridir. Emisyonların kütlesel debilerinde bir saatten daha kısa periyotlarda azalan veya artan salınışlar oluyorsa bu salınışların ortalaması saatlik kütlesel debi olarak belirlenir. Emisyonlarını baca dışındaki yerlerden veren tesisler ile yeni kurulacak tesislerin kütlesel debileri emisyon faktörleri kullanılarak bulunur.

g) Tesis Etki Alanında Hava Kalitesinin Ölçümü, Hesaplanması ve Ölçüm Süresi:

Mevcut tesisin etki alanında, uluslar arası kabul görmüş ve yaygın olarak kullanılan dağılım modellerine ve metotlara ve Madde 40’da yer alan esaslar çerçevesinde, inceleme alanlarının tepe noktaları için hesaplanan Hava Kirlenmesine Katkı Değerlerinin (HKKD) en yüksek olduğu inceleme alanında en az iki istasyon kurularak bir ay süre ile sürekli olarak hava kalitesi ölçümleri yapılır. Kirliliğin aylara bağlı olarak değiştiği ve arttığı bölgelerde yetkili merci ölçüm zamanını belirler. Ölçüm sonuçları HKKY’de belirtilen UVS değerinin % 60’ından yüksek olması durumunda hava kalitesi ölçümlerinin süresi uzatılır, ölçüm süresi yetkili mercii tarafından belirlenir

Yeni kurulacak tesislerde, tesis etki alanında, bu bölümün Madde 40’ın (a) bendinden (g) bentlerine kadar olan esaslar çerçevesinde, Hava Kirlenmesine Katkı Değeri bulunur. Ayrıca, tesis etki alanında mevcut tüm önemli kirleticiler de dikkate alınarak hesap veya ölçüm yolu ile Uzun Vadeli Değer (UVD) bulunur. Tesis etki alanı içinde hesaplanmış Hava Kirlenmesine Katkı Değeri (HKKD) ile ölçüm veya hesapla bulunan Uzun Vadeli Değerin (UVD) toplamından, yeni kurulacak tesisler için Toplam Kirlenme

14

Değeri (TKD) bulunur. Kurulacak tesisin etki alanında bulunan kirletici kaynak yoğunluğuna bağlı olarak, gerekirse yetkili merci 1 (bir) ay süre ile bir istasyonda hava kalitesi ölçümleri yaptırabilir.

Bir ay süre ile yapılan hava kalitesi ölçümlerinin aritmetik ortalaması, HKKY’de belirtilen Uzun Vade Sınır Değerin % 60’ının üzerinde olması durumunda ölçüm süresi yetkili merci tarafından uzatılır ve istasyon sayısı artırılabilir.

Hava kalitesi ölçümlerinde Pasif Örnekleme Metodu kullanılması halinde, 2 (iki) ay süre için en az 8 (sekiz) örnekleme noktası seçilir. Örnekleme yeri ve sayısı tesisin kapasitesi ve kirletici emisyon yüküne bağlı olarak yetkili merci tarafından arttırılır . Örnek alma süresi yetkili merci tarafından uzatılabilir.

h) Çöken toz ölçümü:
Çöken toz ölçümü sırasında tesis inceleme alanı içinde en az 2 (iki) ölçüm noktasında hakim rüzgar

yönü dikkate alınır. Aynı bölgede toz emisyonuna neden olan başka kaynakların da bulunması durumunda ölçüm noktası sayısı tesis dışındaki diğer kaynakların katkılarının belirlenmesi için attırılabilir. Ölçüm süresi birer aylık 2 (iki) ölçüm olup, toplam 2 (iki) aydır. Aylık olarak bulunacak değerler gün sayısına bölünerek bir günde çöken ortalama toz miktarı hesaplanır.

Hava kalitesi ölçümleri kural olarak yer seviyesinden, 1,5 - 4,0 metre arasındaki yüksekliklerde, binadan (veya ekili alandan) en az 1,5 metre yan mesafe tutularak yapılır. Ormanda yapılan ölçümler, ağaç yüksekliğinden daha yukarıda yapılmalıdır.

i) Ölçme Metotları:

Metotların kabul edilebilirlikleri TSE tarafından standartlaştırıldıktan ve Bakanlıkça tebliğ edildikten sonra tescil edilir. İlgili TSE Standardı mevcut değilse, güvenilirliği Bakanlıkça kabul edilen DIN, EPA normlarına uygun metot standartları tatbik edilir. Metotlar tebliği ile ilan edilir.

j) Ölçüm Yapacak Kurum ve Kuruluşlar:

Tesis etki alanında hava kalitesi ve emisyon ölçümleri, akredite edilmiş veya Bakanlıkça uygun bulunan laboratuarlara sahip olan özel veya kamu kurum kuruluşları tarafından yapılır.

Emisyonun Tespiti
Madde 41- Emisyonun tespitinde:
a) Emisyonun Ölçüm Yerleri:
Tesislerde emisyon ölçüm yerleri Türk Standartlarına, EPA, DIN veya CEN normlarına uygun,

teknik yönden hatasız ve tehlike yaratmayacak biçimde ölçüm yapmaya uygun, kolayca ulaşılabilir ve ölçüm için gerekli bağlantıları yapmaya imkan verecek şekilde seçilmelidir.

b) Ölçüm Programı:

Emisyon ölçümleri, ölçüm sonuçlarının birbirleri ile karşılaştırılmasını mümkün kılacak şekilde yapılmalıdır. Ölçüm cihazları ve metotları Türk Standartlarına, DIN, EPA veya CEN normlarına uygun olarak belirlenir. Genelde sürekli rejimde çalışan tesislerde emisyon ölçümleri, izne esas olan en büyük yükte en az üç ardışık zamanda yapılmalıdır. Buna ilave olarak emisyon değerlendirmesinde önemli olan temizleme, rejenerasyon, kurum atma, uzun işletmeye alma ve benzeri gibi şartlarda en az bir ölçme yapılmalıdır. İzokinetik şartların sağlandığı noktalarda ölçüm yapılmalıdır.

Genelde değişen işletme şartlarında çalışan tesislerde emisyon ölçümleri yeter sayıda fakat en az ve en fazla emisyonun meydana geldiği altı işletme şartındaki çalışmaları da içeren yeterli sayıda yapılmalıdır.

Numune alma noktaları ölçüm yapılması esnasında kolayca ulaşılabilir olmalıdır. Toz ölçümlerinin izokinetik şartlarda yapılması zorunludur.

Emisyon ölçüm süreleri kısa olmalıdır. Baca gazı, atık gaz ve atık hava kanalı kesitlerinin ölçülmesinin gerekli olduğu ve ölçmelerin zor olduğu durumlarda ölçme süresi 2 (iki) saati geçmemelidir.

c) Değerlendirme ve Rapor:

Rapor, emisyon ölçüm değerlerinin ve ölçüm sonuçlarının değerlendirilmesi için gerekli ayrıntılı ölçüm verileri ile birlikte ölçüm metotlarını ve işletme şartlarını ihtiva etmelidir. Raporda ayrıca yakıt, ham madde ve yardımcı maddeler, ürün ve yardımcı ürünler ile atık gaz temizleme tesisinin işletme şartları hakkında bilgiler bulunmalıdır.

Ölçülen emisyon değerlerinin hiç biri, Yönetmelikte verilen sınır değerleri aşmıyorsa, tesis için emisyon yönünden herhangi bir cezai işlemde bulunulamaz.

d) Emisyonun Sürekli İzlenmesi:
1) Genel
Emisyonun sınır değerlerini aşıp aşmadığı kaydedicili cihazlarla sürekli ölçülerek kontrol edilir. Bu

ölçümler ayrıca toz tutucu, gaz yıkayıcı ve son yakıcı gibi atık gaz temizleme tesislerinin etkinliklerinin belirlenmesi ile hammadde ve proseslerden kaynaklanan emisyonların tespiti için de gereklidir.

Sürekli ölçümler çerçevesinde, sonuçların değerlendirilmesi, 1 (bir) yıl içindeki işletim saatleri açısından aşağıdakilerin karşılandığını gösteriyorsa,

1.1. Hiç bir takvim ayındaki emisyon ölçümlerinin ortalaması emisyon sınır değerlerini geçmiyorsa,

1.2. Kükürt dioksit ve toz için: 48 saatlik tüm ortalama değerlerin %97'si, emisyon sınır değerlerinin %110'unu geçmiyorsa,

1.3. Azot oksitler için: 48 saatlik tüm ortalama değerlerin %95'i, emisyon sınır değerlerinin %110'unu geçmiyorsa,

emisyon sınır değerlerine uyulduğu kabul edilir. 15

2) Toz Emisyonların Sürekli Ölçümü:

Isıl kapasitesi 100 GJ/h (27778 kW) ve üstünde olan katı yakıt ve fuel-oil ile çalışan yakma sistemleri ile 15 kg/saat ve üstünde toz emisyon yayan (bu emisyona yanıcı partiküller de dahildir.) tesisler toz emisyonu konsantrasyonunu sürekli ölçen yazıcılı bir ölçüm cihazı ile donatılmalıdır. Tesisten kaynaklanan kütlesel debinin belirlenebilmesi için hacimsel debinin de sürekli ölçülmesi gereklidir.

Madde 39’un (c) bendinde belirtilen toz emisyona neden olan tesisler ve I inci sınıfa dahil olup da 2 kg/saat’ ın üzerinde, II’nci sınıfa dahil olup da 5 kg/saat’ın üzerinde toz emisyonu emisyon yayan tesislerde bu maddelerin günlük emisyonları tespit edilmelidir.

Bir tesisin işletme şartlarının değişmesi, atık gaz temizleme tesislerindeki arızalar ve benzeri nedenlerden kaynaklanan emisyonun belirlenen sınır değerlerini kısa süreler için bile aşmamasını sağlamak amacı ile 1. paragraf da verilen yakma sistemi ısıl kapasiteleri ve 2. paragraf da verilen emisyon kütle debileri altında da sürekli toz emisyon ölçümleri yapılması yetkili merci tarafından istenebilir.

Ölçüm değerleri en az 5 (beş) yıl muhafaza edilir.

Birden fazla yakma sisteminin bir bacaya bağlanması durumunda baca başına düşen toplam ısıl kapasite kullanılacaktır.

3) Gaz Emisyonlarının Sürekli Ölçümü:
Bir tesisten, aşağıda verilen maddelerin herhangi birisi karşısında belirtilen miktarın üzerinde

emisyon yayılıyorsa, bu sınırları aşan maddeler, yazıcılı ölçüm aletleri ile sürekli olarak ölçülmeli veya otomatik bilgisayar sistemi ile kontrol edilmeli ve ölçüm sonuçları kaydedilmelidir. Tesisten kaynaklanan kütlesel debinin belirlenebilmesi için hacimsel debinin de sürekli ölçülmesi gereklidir.

Kükürt dioksit 60 kg/saat Klor 1 kg/saat Organik bileşikler (Karbon olarak verilmiştir.) 10 kg/saat Azot oksit (NO olarak verilmiştir.) 20 kg/saat İnorganik gaz biçimindeki klorür bileşikleri (C1- olarak verilmiştir.) 1 kg/saat Hidrojen sülfür 1 kg/saat İnorganik gaz biçiminde florür bileşikleri (F- olarak verilmiştir.) 2kg/saat Karbon monoksit ( Yakma Tesisleri İçin ) 5 kg/saat Karbon monoksit ( Diğer Tesisler İçin ) 50 kg/saat

Ölçüm değerleri en az 5 yıl muhafaza edilir.
4) Yanma Kontrolü için Sürekli Ölçüm:
Isıl kapasitesi 36 GJ/saat (10 MW) ve üstünde olan sıvı ve katı yakıtlı yakma sistemleri yanma

kontrolü için yazıcılı bir baca gazı analiz cihazı (CO2 veya O2 ve CO) ile donatılmalıdır.
Birden fazla yakma sisteminin bir bacaya bağlanması durumunda baca başına düşen toplam ısıl

kapasite kullanılacaktır.
e) Kabul Ölçümleri:

Bir tesisin kabulünde, tesisin işletmeye alınmasından en erken üç ay, en geç oniki ay sonra Bakanlıkça belirlenecek bir kurum veya kuruluş tarafından öngörülen emisyon sınırlarının bu tesiste aşılıp aşılmadığının tespit edilmesi yetkili merci tarafından istenecektir.

f) Ölçümlerin Güvenirliliği:

Bu maddenin (d) bendinin 2, 3 ve 4 nolu alt bentlerinde belirtilen ölçümler için uygun ölçüm cihazlarının özellikleri ile, bunların uygunluk testleri, bakım, montaj ve kalibrasyonları hakkındaki esaslar, Bakanlıkça güvenilirliği kabul edilen, TSE tarafından standartlaştırılmış metotlara uygun olmalıdır. İlgili standartlar henüz TSE tarafından hazırlanmamış ise Bakanlık tarafından kabul edilen DIN, EPA normlarına uygun metot standartları tatbik edilir.

İzne Tabi Tesislerde Baca Yüksekliği ve Hızının Tespiti Madde 42- İzne Tabi Tesislerde:
a) Baca Gazı Hızı:
1) Yakma tesislerinden kaynaklanan baca gazı hızları;

Atık gazlar serbest hava akımı tarafından, engellenmeden taşınabilecek biçimde dikey çıkışla atmosfere verilmelidir. Bu amaçla; baca kullanılmalı, anma ısıl gücü 500 kW’ın üzerindeki tesisler için, gazların bacadan çıkış hızları en az 4 m/s olmalıdır. Tesisin üretimi ve dizaynı gereği; baca çapının daraltılamadığı ve cebri çekişin uygulanmadığı hallerde baca gazı hızı en az 3 m/s olmalıdır. 300 kW ≤

16

Anma ısıl gücü ≤500 kW olan tesislerde baca gazı hızı en az 2 m/s olmalıdır. Anma ısıl gücü 300 kW’ın altında olan tesislerde baca gazı hızı 2 m/s’nin altında olabilir.

2) Üretim Şeklinden Kaynaklanan Baca Gazları Hızı;

Prosesden kaynaklanan atık gazlar serbest hava akımı tarafından, engellenmeden taşınabilecek biçimde atmosfere verilmelidir. Bu amaçla baca kullanılmalı, gazların bacadan çıkış hızları, cebri çekişin uygulanmadığı tesislerde en az 3 m/s olmalıdır.

b) Baca Yüksekliği;

1) Küçük Ölçekli Tesislerde Asgari Baca Yüksekliği;
Anma ısıl gücü 500 kW’ın altında olan tesislerde bacanın çatı üzerinden itibaren asgari yüksekliği

aşağıdaki gibi belirlenir. 1.1. Eğik Çatı;

Baca yüksekliği, çatının en yüksek noktasından en az 0,5 m daha yüksek olmalıdır. Anma ısıl gücü 500 kW’ın altında olan tesislerde baca çatının tepe noktasına çok yakın değilse, çatı tabanından en az 1 m yüksekliğinde olmalıdır.

1.2. Düz Çatı;

Baca yüksekliği çatının en yüksek noktasından itibaren en az 1,5 m olmalıdır. Ancak, tesisin anma ısıl gücü

500 kW’ın altındaysa bu yükseklik 1 m olabilir.
2) Orta Ölçekli Tesislerde Asgari Baca Yüksekliği;
Anma ısıl gücü 500 kW ile 1,2 MW arasında bulunan tesislerde bacanın çatı üzerinden itibaren

asgari yüksekliği aşağıdaki gibi belirlenir. 2.1.Eğik Çatı;

Düz veya eğim açısı 200’ün altında olan eğik çatılarda baca yüksekliği, çatı eğimini 200 kabul ederek hesaplanan eğik çatının en yüksek noktasından itibaren en az 1,5 m’den daha fazla olarak tespit

edilir.
2.2.Düz Çatı

Bacanın yüksekliği çatının en yüksek noktasından itibaren en az 2 m olmalıdır.
3) Büyük Ölçekli Tesislerde Asgari Baca Yüksekliği
Anma ısıl gücü 1,2 MW ve üzerinde olan tesislerde baca yüksekliği aşağıda verilen esaslara göre

belirlenir. Bacanın tabandan yüksekliği en az 10 m ve çatı üstünden yüksekliği ise en az 3 m olmalıdır. Çatı eğimi 200’ün altında ise baca yüksekliği hesabı çatı yüksekliği 200’lik eğim kabul edilerek yapılır.

Benzer tür emisyon yayan ve yaklaşık aynı yükseklikteki bacalar arasındaki yatay mesafe, baca yüksekliğinin 1,4 katından az ise ve emisyonların birbiri üzerine binmemesi için farklı yüksekliklerde baca kullanılması zorunlu görülmüyorsa; yeni tesislerde tek baca kullanılır. Bu paragrafta yukarıda belirlenen baca yüksekliği kullanılması halinde bu Yönetmelik Madde 40’da belirtilen Toplam Kirlenme Değeri (TKD) ve HKKY’de öngörülen hava kalitesi sınır değerini aşıyorsa ilk önce emisyon değerinin düşürülmesine çalışılır. Bu ekonomik veya teknolojik olarak mümkün değilse, baca yükseltilerek hava kalitesi sınır değerinin aşılması önlenir.

Aşağıdaki gibi belirlenen, engebelere göre düzeltilmiş baca yüksekliği Madde-16’da yer alan ek düzenlemeler kapsamına girmiyorsa 250 m’yi aşmayacaktır. Madde-16’da yer alan ek düzenlemeler kapsamına giriyor ise; baca yüksekliğinin 200 m’den yüksek çıkması durumunda, teknolojik seviyeye uygun emisyon azaltıcı tedbirlere başvurulur.

3.1. Abak kullanılarak baca yüksekliğinin belirlenmesi;

3.1.1.Baca yükseklikleri aşağıda verilen Abak kullanılarak belirlenecektir. Burada verilen değerler:

H' [m]
d [m]
t [oC]
R [Nm3/h] Q [Kg /h] S

: Abak kullanılarak belirlenen baca yüksekliği,

: Baca iç çapı veya baca kesiti alanı eşdeğer çapı, : Baca girişindeki atık gazın sıcaklığı,

: Nemsiz durumdaki atık baca gazının normal şartlardaki hacimsel debisi,
: Emisyon kaynağından çıkan hava kirletici maddelerin kütlesel debisi,
: Baca yüksekliği belirlenmesinde kullanılan faktörü (Tablo 42.1’daki S

değerleri kullanılacaktır.)
t, R ve Q için, kullanılan yakıt ve hammadde türlerine ve işletme şartlarına göre hava kirliliği

yönünden en elverişsiz değerler kullanılacaktır. Azot oksit emisyonu durumunda azot oksitin azot dioksite dönüşüm oranı % 60 alınacaktır. Yani azot monoksit kütlesel debisi 0,92 ile çarpılacak ve azotdioksitin kütlesel debisi Q olarak abakta kullanılacaktır.

Özel durumlarda Tablo 42.1.de verilen S değerleri Bakanlık tarafından azaltılabilir. Ancak tabloda verilen değerlerin % 70’inden daha düşük değerler kullanılamaz.

3.1.2.Engebeli arazide ve yüksek binaların bulunduğu bölgelerde baca yüksekliğinin

belirlenmesi;
Tesisin bir vadi içinde olması veya emisyonunun yayılımının engebeler ve yükseklikler nedeniyle

engellenmesi baca yüksekliğinin belirlenmesinde göz önünde bulundurulmalıdır. Bu durumda abaktan elde edilen baca yüksekliklerinde düzeltmeler yapılır.

17

Eğer tesisin bulunduğu alan, engebeli arazi veya mevcut ya da yapımı öngörülen bina ve yükseltilerce çevrelenmişse, Tablo 42.1. e göre belirlenen baca yüksekliği H', J miktarında artırılır.

J değeri aşağıdaki diyagramdan bulunur.
Burada:
H [m] :Düzeltilmiş baca yüksekliği (H=H’+ J)
J' [m] :10 H' yarıçapındaki engebeli arazinin tesis temininden ortalama yüksekliği veya imar

planına göre tespit edilmiş azami bina yüksekliklerinin 10 H' yarı çapındaki bölge içindeki tesis zeminine göre yükseklik ortalaması.

Tablo 42.1 S – Değerleri EMİSYONLAR

Havada Asılı Toz
Hidrojen klorür (Cl olarak gösterilmiştir)
Klor
Hidrojen florür ve gaz biçiminde inorganik flor

S – DEĞERLERİ 0,2
0,1

0,15

0,003 15 0,2 0,005 0,15

0,02 0,1 0,2 0,005 0,0005

0,005 0,005

0,05 0,2 1,0

0,0001 0,001 0,01

bileşikleri (F olarak gösterilmiştir.) Karbon monoksit

Kükürt dioksit Hidrojen Sülfür Azot dioksit
Ek-3 deki maddeler:

m Ek-4 deki maddeler:

Ek-5 deki maddeler:

Sınıf Sınıf Sınıf Kurşun Kadmiyu

Civa Talyum

Sınıf Sınıf Sınıf

Sınıf Sınıf Sınıf

I II III :
:

: :

I II III

I II III

18

19

3) Isıl gücü olmayan tesislerde asgari baca yüksekliği çatının en yüksek noktasından itibaren dağılımı

engellemeyecek şekilde en az 1.5 m olacaktır.
BEŞİNCİ BÖLÜM

Kirletici Vasfı Yüksek Tesisler İçin Özel Emisyon Sınırları
Madde 43- Hava kirliliği açısından Kirletici Vasfı Yüksek olan Tesislerin emisyonları bu bölümde

verilen sınırları aşamaz.
Kirletici vasfı yüksek tesisler için aşağıda yer alan emisyon sınırları, Yönetmeliğin diğer

kısımlarında verilen diğer emisyon sınırlarından daha öncelikli olarak uygulanır.
A) BİRİNCİ GRUP TESİSLER: Yakma Tesisleri
Tesislerde kullanılacak kazanlarda; buhar kazanı ve baca sistemi birbirleriyle uyumlu olmalıdır. Bu

konuda ilgili TSE standartları uygulanmalıdır. Kazanların ısı tekniği ve ekonomisi açısından TSE’nin ilgili standartlarına uygun olmalıdır. Buhar kazanları işletme muayene ve bakımları TSE’nin ilgili standartlarına uygun olmalıdır. Kazanlarda ısı veriminde DIN’nin ilgili normlarına uygunluğu tesis sahibi tarafından belgelenecektir.

1) Katı yakıtlı yakma tesisleri:
1.1) Toz emisyonları;
1.1.1) Katı yakıtlı yakma tesislerinin baca gazlarındaki toz emisyonları aşağıdaki sınır değerleri

aşmamalıdır. Baca gazında % 6 hacimsel oksijen esas alınır.
Yakıt ısıl gücü ≤ 500 kW olan tesislerde islilik derecesi Bacharach skalasına göre en çok 4

olmalıdır.
500 kW < yakıt ısıl gücü ≤ 5 MW olan tesislerde toz emisyonu 200 mg/Nm3 ün,
5 MW < yakıt ısıl gücü ≤ 50 MW olan tesislerde toz emisyonu 150 mg/Nm3 ün,
Yakıt ısıl gücü > 50 MW olan tesislerde baca gazındaki toz emisyonu 100 mg/Nm3’ ün
altında olmalıdır.
Yakıt ısıl gücü 50 MW ın üzerinde olan ve kömür ve odun dışında başka katı yakıtlar kullanan

tesislerin atık gazlarındaki toz halinde arsenik, kurşun, kadmiyum, krom, kobalt, nikel ve bunların bileşiklerinin her biri 0,5 mg/m3 ü geçmemelidir.

Cıva ve Talyum bileşikleri için bu değer 0,05 mg/m3 ü aşmamalıdır. 20

1.1.2) Paragraf (1.1.1) de öngörülen emisyon sınırlandırmaları kurum üfleyicilerin çalıştığı sürelerde de geçerlidir.

1.2) Karbon monoksit emisyonları;

Baca gazları karbon monoksit emisyonları 200 mg/Nm3 ü aşmayacaktır. Bu sınır değeri paragraf (1.1.1) de verilen baca gazındaki hacimsel oksijen miktarı ve anma yakıt ısıl gücündeki işletme şartları için geçerlidir.

1.3) Azotoksit (NOx) emisyonları;

Azot oksit emisyonları, baca gazı geri besleme veya ikincil hava ile yakma yoluyla alev sıcaklığının düşürülmesi ve benzeri teknik tedbirlerle düşürülmelidir.

Isıl kapasitesi 50 MW ve üzerinde olan tesislerde baca gazında % 6 hacimsel oksijen esas alınarak;

1.3.1) Katı yakıt kullanan yakma tesislerinde, azot monoksit ve azot dioksit emisyonları (Azot dioksit üzerinden) 800 mg/Nm3 ü, aşamaz.

1.3.2) Yakıt olarak toz halinde taş kömürü kullanılıyorsa ve taş kömürü ergimiş kül bırakarak yakılıyorsa bu değer 1800 mg/Nm3 olarak alınır. Toz taşkömürü yakan kuru küllü tesisler için sınır değer 1300 mg/Nm3 dür.

1.4) Halojen bileşikleri emisyonları;
Baca gazında % 6 hacimsel oksijen esas alınarak;
1.4.1) 50 MW ≤ yakma ısıl gücü ≤ 300 MW arasında olan tesislerde:
inorganik gaz halindeki klor bileşikleri: 200 mg/Nm3 ü,
inorganik gaz halindeki flor bileşikleri : 30 mg/Nm3 ü,
aşamaz.
1.4.2) Yakma ısıl gücü > 300 MW olan yakma tesislerinde;
inorganik gaz halindeki klor bileşikleri 100 mg/Nm3 ü (klorlu hidrojen üzerinden)
inorganik gaz halindeki flor bileşikleri 15 mg/Nm3 ü (hidrojen florür üzerinden)
aşamaz.
1.5) Kükürtdioksit emisyonu;
Katı yakıt yakan tesislerin baca gazlarından çıkan kükürt dioksit emisyonu önlenmelidir. Burada

kükürt dioksit ve kükürt trioksit miktarları baca gazında kükürt dioksit üzerinden verilmiştir.
1.5.1) Katı yakıt kullanan tesislerden baca gazındaki SO2 ve SO3 emisyonu (eşdeğer SO2 olarak verilmiştir) %6 hacimsel oksijen esas alınarak aşağıdaki sınırların altında olanlar için ayrıca bir kükürt

arıtma tesisi gerekmez.
Yakıt ısıl gücü < 100 MW olan tesislerde baca gazında 2000 mg/Nm3,
100 ≤Yakıt ısıl gücü < 300 MW olan tesislerde baca gazında 1300 mg/Nm3,

Yakıt ısıl gücü ≥ 300 MW olan tesislerde baca gazında 1000 mg/Nm3,
1.5.2) Eğer paragraf (1.5.1)’e verilen sınırlar aşılıyorsa kükürt dioksit emisyon derecesini yakıt ısıl

gücü 300 MW’a kadar olan tesislerde %10’a, 300 MW üzerinde olan tesislerde ise %5 e kadar düşürecek, yanma öncesi, yanma esnasında veya yanma sonrasında tatbik edilebilecek bir kükürt tutma işlemi uygulanarak paragraf (1.5.1) deki sınırların altında kalınmaya çalışılır. Buna rağmen (1.5.1) deki sınır değerlerini gerçekleştirmeyen tesislerden yakıt ısıl gücü 300 MW kadar olanlar kükürt emisyon derecesini en fazla %10, gücü 300 MW dan büyük olanlar ise kükürt emisyon derecesini en fazla %5 de muhafaza edebilecek kükürt azaltımı tedbirleriyle çalıştırılabilir.

1.5.3) Belirli bir süre için bir tesis, tasarımında öngörülen kömür oranlı kömür bulamaz ise ve baca yüksekliği bu orandaki kükürt için uygun biçimde düzenlenmiş ise 2500 mg/Nm3 kükürt oksitleri emisyonuna izin verilebilir. Bu tipteki çalışma 6 (altı) ayı aşamaz.

1.5.4) Bir yakma tesisinin, kükürt oksitleri emisyonunu azaltan arıtma tesisinin devreden çıkması durumunda ilgililere bildirmek şartıyla birbirini takip eden 72 saat veya bir takvim yılı içinde 240 saati geçmeyen süre içinde çalıştırılmasına izin verilebilir.

2) Petrol Kokunun Yakma Tesislerinde Kullanılması:

Yakma tesislerinde enerji elde etmek için petrol koku kullanılması halinde; Petrol kokunun pülverize edildiği veya yüklendiği bölgede, baca gazında en az %6 hacimsel oksijen baz alındığında; yanma gazlarının 0,3 saniye kalma süresi içindeki bölgede fırın sıcaklığı en az 1000 0C olmalıdır. Yanma sonucu oluşan kükürtdioksit absorplanarak tutulmalıdır. Bu şartların sağlanamadığı fırınlar bir son yanma bölümüne sahip olmalı ve destek brülörü ile donatılmalıdır. Bu tür enerji üretim tesislerinin anma ısıl güçleri en az 5 MW olmalıdır.

Tesisten kaynaklanan emisyonlar için hacimsel oksijen oranı %6 alınarak hesaplanır. 2.1) Toz emisyonu;
Atık gaz içindeki toz emisyonu 20 mg/Nm3 olmalıdır.
2.2) İnorganik toz emisyonları;

İnorganik toz emisyonları aynı sınıftan çok sayıda bulunması halinde dahi toplamda aşağıda belirtilen atık gaz içindeki kütle konsantrasyonlarını ve kütle debilerini aşmamalıdır.

I inci sınıfa giren inorganik toz emisyonlarının kütlesel debisi 250 mg/saat ya da her birinin kütle konsantrasyonu 0,05 mg/m3,

21

II nci sınıfa giren inorganik toz emisyonlarının kütlesel debisi 2500 mg/saat ya da her birinin kütle konsantrasyonu 0,5 mg/m3,

III üncü sınıfa giren inorganik toz emisyonlarının kütlesel debisi 5000 mg/saat ya da her birinin kütle konsantrasyonu 1 mg/m3,

değerini aşmamalıdır.
2.3) Karbon monoksit emisyonu;
Atık gaz içindeki CO emisyonu 150 mg/Nm3 kütle konsantrasyonunu aşmamalıdır.
2.4) Azot oksit emisyonu;
Atık gaz içindeki NO ve NO2 emisyonları için sınır değerler aşağıda NO2 biçiminde gösterilen kütle

konsantrasyonlarını aşmamalıdır.
5 MW ≤ Yakma ısıl gücü < 10 MW olan tesislerde 500 mg/Nm3 değerini aşmamalıdır
Yakma ısıl gücü ≥ 10 MW olan tesislerde 400 mg/Nm3 değerini aşmamalıdır.
2.5) Kükürt dioksit emisyonu;
Tesisten kaynaklanan SO2 emisyonu 400 mg/Nm3 değerini aşmamalıdır.
2.6) Organik emisyonlar;
Atık gaz içindeki Organik bileşikler 39 uncu madde de belirtilen sınır değerlere uygun olmalıdır. 2.7) Sürekli ölçümler:
5 MW ve üzeri ısıl gücü olan tesisler; toz, CO, SO2, NOX emisyonları için sürekli yazıcılı ölçüm

cihazı ile donatılmalıdır.
Sıcaklık sürekli ölçülmeli ve kayıt edilmelidir.
2.8) Madde 39’da belirtilen diğer esaslara uyulmalıdır.

3) Biyokütlenin Yakıt Olarak Kullanıldığı Tesisler :
Yakıt olarak kullanılacak biyokütle; tarım ve ormancılık kaynaklı bitkisel atıklar, gıda işleme

sanayiinden kaynaklanan bitkisel atıklar, ham kağıt hamuru ve hamurdan kağıt üretiminden kaynaklanan bitkisel atıklar, atık şişe mantarları, ahşap koruyucuları tatbik edilmiş veya kaplama işlemine bağlı olarak tuzlu (halojenli) organik bileşikler ihtiva eden ve bu tür atıkları içeren özellikle inşaat ve yıkım atıklarından kaynaklanan ahşaplar hariç, ahşap atıklarıdır.

3.1) Yukarıda tanımı yapılan yakıtların (biyokütle) kullanımına ilişkin esaslar aşağıda belirlenmiştir.

3.1.1) Biyokütlenin (pirina , ayçiçeği kabuğu, pamuk çiğiti ve benzeri) yakıt olarak kullanıldığı ve anma ısıl gücü 500 kW’ın üzerinde olan zeytinyağı üretim tesisleri ve diğer yakma tesisleri (enerji üretim tesisleri, çimento ve kireç fabrikaları ve benzeri) sekonder hava beslemeli yakma sistemi özelliğine sahip olmalıdır. Tablo 43.1’de verilen baca gazı emisyon değerlerinin sağlanması zorundadır.

Tablo 43.1 Baca gazı emisyon değerleri**

Çimento ve kireç fabrikalarının uyması zorunlu emisyon sınır değerleri ve esaslar ilgili bölümde belirtildiğinden yukarıda belirtilen esaslar aranmayacaktır.

3.1.2) Baca gazında; %6 hacimsel oksijen ile 0 oC ve 1 atm basınca tekabül eden normal şartlar ve kuru baz dikkate alınır.

3.1.3) Zeytinyağı üretim tesisleri başta olmak üzere, biyokütlenin (pirina, ayçiçeği kabuğu, pamuk çiğiti ve benzeri) yakıt olarak kullanılacağı tesislerde, uyulması zorunlu olan ve aşağıda sıralanan kriterlerin dikkate alınması gerekli görülmüştür. Bu kapsamda;

3.1.3.1) Yakıt olarak kullanılacak pirinanın içeriğindeki nem oranı max %15, yağ oranı (kuru bazda) max %1,5 ve kalorifik değeri (min) 3700 Kcal/kg, Sodyum (Na) 300 ppm, kül %4'ü geçemez. Pirinayı yakıt olarak kullanan işletmeler, kullanılan pirinanın özelliklerini analiz sertifikası ile belgelemek zorundadır. Gerekli hallerde Valilik yetkililerince analiz yapılabilir veya yaptırılabilir.

3.1.3.2) Yakıt beslemeli, sekonder hava beslemeli, yakma sistemi özelliğine sahip olan anma ısıl gücü 500 kW’ın altında olan tesislerde yakıt olarak kullanılabilir.

3.1.3.3) Yılda 120 günden uzun sürmeyen mevsimlik faaliyetlerini sürdüren zeytinyağı üretim tesislerinde (yağhanelerde) pirinanın yakıt olarak kullanımına izin verilmektedir. Bu işletmeler Tablo 43.1’de verilen emisyon sınır değerlerinden muaf olmakla birlikte, atık gazlarındaki islilik derecesi Bacharach skalasına göre en çok dört olmalıdır.

3.1.3.4) Çevreyi rahatsız edici koku ve yağmur etkisiyle sızıntı suyu oluşmasını önlemek için, yakıt olarak kullanılacak pirinanın kapalı alanlarda depolanması ve saklanması gerekmektedir.

4) Sıvı Yakıtlı Yakma Tesisleri :

22

4.1) Toz emisyonlar: Sıvı yakıtlı yakma tesislerinde aşağıdaki esaslara uyulacaktır;

4.1.1) Yakıt ısıl gücü 2 MW’a kadar olan tesislerden motorin yakanlarda islilik derecesi Bacharach skalasına göre 2, 4 nolu fuel oil (kalorifer yakıtı) ve biodizel yakanlarda 3’ü geçemez.

4.1.2) Yakıt ısıl gücü 2 MW’ın üzerinde olan tesislerin baca gazındaki toz emisyonları, soğurulan sülfürik asit çıkarıldıktan sonra ve hacimsel oksijen miktarı %3 esas alındığında aşağıdaki Diyagramda verilen sınır değerlerini aşamaz. Kalorifer yakıtı ve biodizel 4 nolu fuel-oil gibi değerlendirilir. Nafta kullanılması halinde motorin için verilen değer uygulanır.

4.1.3) Yakıt ısıl gücü, 50 MW ve üzerinde olan tesislerin kullandıkları yakıtlarda, nikel miktarı 1 kg yakıt başına 12 mg/kg’ı aşan fuel oillerde veya fuel oil dışındaki sıvı yakıtlarda arsenik, kurşun, kadmiyum, krom, kobalt, nikel ve bunların bileşikleri halindeki toz emisyonu (baca gazında %3 oksijen miktarı üzerinden) 2 mg/Nm3 ü aşamaz.

4.2) Karbonmonoksit emisyonu;

Hacimsel oksijen miktarının %3 esas alındığı baca gazındaki karbon monoksit emisyonu 150 mg/Nm3 ü aşamaz.

4.3) Azot oksitleri emisyonu;

Yakma ısıl gücü 50 MW ve üzerinde olan tesislerde, hacimsel oksijen miktarının %3 esas alındığı baca gazlarında NO ve NO2 emisyonları (NO2 cinsinden) 800 mg/Nm3 değerini aşmamaldır.

Azot oksit emisyonları, baca gazı geri besleme veya ikincil hava ile yakma yoluyla alev sıcaklığının düşürülmesi gibi teknik tedbirlerle düşürülmelidir.

4.4) Kükürt oksitleri emisyonu;

4.4.1) Sıvı yakıt kullanan tesislerden baca gazındaki SO2 ve SO3 emisyonu (eşdeğer SO2 olarak verilmiştir.) aşağıdaki sınırların altında olanlar için ayrıca kükürt arıtma tesisi gerekmez.

4.4.1.1) Yakıt ısıl gücü 100 MW’a kadar olan tesislerde % 1 kükürt ihtiva eden TÜPRAŞ spektlerine uygun Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı’ndan ithal izni almış ithal fuel-oil kullanılması halinde; baca gazında %3 hacimsel oksijen esas alınarak SO2 1700 mg/Nm3 sınır değeri aşılamaz.

Ancak; Yakıt ısıl gücü 100 MW’a kadar olan tesislerde baca gazında %3 hacimsel oksijen esas alınarak %1,5 kükürt ihtiva eden fuel-oillerde 2400 mg/Nm3 sınır değeri aşılamaz. Bu değer petrol rafinerileri yatırımlarını tamamlayıp %1 kükürtlü sıvı yakıt üretilinceye kadar geçerlidir.

4.4.1.2) Yakıt ısıl gücü 100-300 MW arasında olan tesislerde baca gazında %3 hacimsel oksijen esas alınarak 1700 mg/Nm3 değerini aşamaz.

4.4.1.3) Yakıt ısıl gücü 300 MW vey üzerinde olan tesislerde baca gazında %3 hacimsel oksijen esas alınarak 800 mg/Nm3 değerini aşamaz.

4.4.2) Eğer paragraf (4.4.1) de verilen sınırlar aşılıyorsa kükürt emisyon derecesini yakıt ısıl gücü 300 MW’a kadar olan tesislerde %10’ a, 300 MW ve üzerinde olan tesislerde ise %5 e kadar düşürecek bir kükürt arıtma tesisi kullanarak paragraf (4.4.1) daki sınırların altında kalınmaya çalışılır. Buna rağmenparagraf (4.4.1) deki sınır değerlerini gerçekleştiremeyen tesislerden yakıt ısıl gücü 300 MW a kadar olanlar kükürt emisyon derecesini en fazla %10, gücü 300 MW dan büyük olanlar ise kükürt emisyon derecesini en fazla %5 de muhafaza edebilecek arıtma tesisleriyle çalıştırılabilirler.

4.4.3) Eğer tesisin tasarımında öngörülen kükürt oranlı fuel oil bulunamamış ve baca yüksekliği uygun ise, en fazla altı ay gibi bir süre için, yetkililerin onayı ile, 3000 mg/Nm3 e kadar kükürt oksitleri emisyonuna izin verilebilir.

4.4.4) Kükürt oksit emisyonunu yukarıdaki sınırlara kadar azaltmayı sağlayan arıtma tesisi devreden çıkarsa, tesis birbirini takip eden 72 saati veya bir takvim yılı içinde toplam 240 saati geçmek şartıyla çalıştırılabilir.

5) Gaz yakıtlı yakma tesisleri:

23

Tablo 43.2. Yakma ısıl gücü 100’MW ın altındaki tesisler için baca gazı emisyonlarının sınır değerleri *

*Baca gazlarındaki hacimsel oksijen miktarı %3 esas alınır.
Tablo 43.3. Yakma ısıl gücü ≥100’MW olan tesisler için baca gazı emisyonlarının sınır değerleri *

T m 1 1 1

*Baca gazlarındaki hacimsel oksijen miktarı %3 esas alınır.
6) Çift yakıt yakan tesisler:
6.1) Çoklu-yakıtlı ateşleme ünitesi olan ve iki veya daha fazla yakıtı aynı anda kullanan tesisler

için emisyon sınır değerleri aşağıda verilen şekilde belirlenecektir.
6.1.1) Öncelikle, her yakıt ve kirletici için, yakma tesislerinin, yakıt ısıl gücü değerlerine tekabül

eden emisyon sınır değerlerini alarak,
6.1.2) İkinci olarak, yukarıdaki her emisyon sınır değerini, her bir yakıtın verdiği yakıt ısıl gücü

değeri ile çarpıp, çarpım değerini tüm yakıtların verdiği yakıt ısıl gücü değerlerinin toplamına bölmek suretiyle, yakıt-ağırlıklı emisyon sınır değerlerini tespit ederek,

6.1.3) Üçüncü olarak, yakıt-ağırlıklı emisyon sınır değerlerinin toplanması ile,
bulunur.
6.2) Yakıt ısıl gücü 100 MW’a kadar olan çoklu yakıtlı ateşleme ünitesi olan tesislerde kullanılan

yakıtlardan birinin sıvı yakıt olması durumunda kükürt dioksit emisyonu konsantrasyonu baca gazında %3 hacimsel oksijen esas alındığında 2400 mg/Nm3 değeri aşılmamalıdır. Bu değer petrol rafinerileri yatırımlarını tamamlayıp %1 kükürtlü sıvı yakıt üretilinceye kadar geçerlidir.

Yetkili merci, kükürt dioksit emisyonu için 41 inci maddenin (d) bendinin 3 üncü paragrafında belirtilen saatlik kütlesel debi aşılmasa dahi, yazıcılı cihazla sürekli ölçüm zorunluluğu getirebilir.

6.3) Çoklu-yakıtlı ateşleme ünitesi olan ve iki veya daha fazla yakıtı dönüşümlü olarak kullanan tesislerde, her bir yakıt için verilen değerlere tekabül eden emisyon sınır değerleri uygulanacaktır.

7) İçten yanmalı motorlar:

İçten yanmalı motorlar aşağıda belirtilen ateşleme prensiplerine ve kullandıkları yakıtlara göre aşağıda belirtildiği şekilde sınıflandırılacak ve belirtilen sınır değerlere uyacaklardır.

7.1) Gaz motorları;

Otto çevrimi, kıvılcım ateşlemeli olarak da adlandırılan gaz motorlarının emisyon sınırlamalarında baca gazında hacimsel oksijen miktarı % 5 alınacaktır.

7.1.1) Toz emisyonu;
Toz biçimindeki emisyonları 130 mg/Nm3 değerini aşamaz.
7.1.2) Karbon monoksit emisyonu;
Baca gazındaki karbon monoksit emisyonu 650 mg/Nm3 değerini aşamaz.
7.1.3) Azot oksit emisyonları (Azot dioksit cinsinden);
Baca gazındaki azot dioksit emisyonu 500 mg/Nm3 değerini aşamaz.
7.1.4- Kükürt dioksit emisyonu;
Baca gazındaki kükürt dioksit 60 mg/Nm3 değerini aşamaz.
Verim Kriteri: Yüksek birincil cevrim yanma verimliliğine sahip (motor şaftında güç başına yakıt

tüketimini ifade eden ısıl verim yada motorun mekanik verimi) motorlar ile motor egzozundaki ısıdan tekrar mekanik veya elektrik üretimini sağlayan kombine çevrim ve yüksek toplam verime sahip kojeneresyon teknolojileri desteklenerek, aşağıda verilen formül neticesinde çıkan K katsayısı oranında sınır değerler artırılır.

Gaz Motor Veya Kombine Çevrim Mekanik Verim:
Mekanik (ısıl) veya kombine çevrim verimi %37 nin üzerindeki motorlar için K= Motor mekanik verimi/37

24

Yeni Emisyon Sınır değeri= K*Mevcut emisyon sınır değeri
Kojenerasyon Verimi
Tesisin mekanik ve ısı geri kazanım toplam verimi % 63 ü geçen kojenerasyon uygulamaları için K= Santral Kojenerasyon Verimi/63
Yeni Emisyon Sınır Değeri: K* Mevcut emisyon sınır değeri
7.2) Dizel motorlar
Dizel çevrimi, kendiliğinden sıkıştırmalı ateşlemeli olarak da adlandırılan dizel motorların emisyon

sınırlamalarında baca gazında hacimsel oksijen miktarı % 15 alınır. 7.2.1) Toz emisyonu;

Toz biçimindeki emisyonları 75 mg/Nm3 değerini aşamaz. İslilik derecesi Bacharach Skalasına göre 2’yi aşamaz.

7.2.2) Karbon monoksit emisyonu;
Baca gazındaki karbon monoksit emisyonu 250 mg/Nm3 değerini aşamaz.
7.2.3) Azot oksit emisyonları (Azot dioksit cinsinden);
Baca gazındaki azot oksit emisyonları 1000 mg/Nm3 değerini aşamaz.
Tamamen acil durumlarda kullanılan, acil güç sistemleri (sürekli çalıştırılmayan, herhangi bir arıza

durumunda veya elektrik kesintisinden dolayı işletmeye sokulan ve bu durumların ortadan kalkması ile işletmeden alınan ve senede asgari 500 saat’e kadar kullanılan) için NOx emisyon standartları uygulanmayacaktır. Bu tesislerin işletmecileri her yıl içindeki bu tür kullanımlara ilişkin bir raporu Yetkili mercilere sunmak zorundadır.

7.2.4) Kükürt oksit emisyonu (Kükürt dioksit cinsinden);

7.2.4.1) Yakıt ısıl gücü 100 MW’a kadar olan sıvı yakıt kullanan motorlarda kükürt oksit emisyonları 900mg/Nm3 değerini aşmayacaktır.

7.2.4.2) Yakıt ısıl gücü 100 MW ve üzerinde olan sıvı yakıtlar kullanan motorlarda kükürt oksit emisyonları 300 mg/Nm3 değerini aşmayacak şekilde düşük kükürtlü sıvı yakıt kullanacak, bu söz konusu değilse yeterli emisyon azaltma tedbirleri alınacaktır.

Verim Kriteri: Yüksek birincil çevrim yanma verimliliğine sahip (motor şaftında güç başına yakıt tüketimini ifade eden ısıl verim yada motorun mekanik verimi) motorlar ile motor egzozundaki ısıdan tekrar mekanik veya elektrik üretimini sağlayan kombine çevrim ve yüksek toplam verime sahip kojeneresyon teknolojileri desteklenerek, aşağıda verilen formül neticesinde çıkan K katsayısı oranında sınır değerleri artırılacaktır.

Gaz Motor Veya Kombine Çevrim Mekanik Verim:
Mekanik (ısıl) veya kombine çevrim verimi % 45 in üzerindeki motorlar için
K= Motor mekanik verimi/45
Yeni Emisyon Sınır değeri= K*Mevcut emisyon sınır değeri
Kojenerasyon Verimi
Tesisin mekanik ve ısı geri kazanım toplam verimi % 63 ü geçen kojenerasyon uygulamaları için K= Santral Kojenerasyon Verimi/63
Yeni Emisyon Sınır Değeri: K* Mevcut emisyon sınır değeri
7.3) Çift yakıtlı motorlar;
Sıvı yakıtla dizel motorunda çalışırken dizel motor, pilot ateşlemeli olarak gaz yakıt yakarken

karbon monoksit emisyonu dışında gaz motor emisyon değerleri için getirilen sınır değerler sağlanır.
7.3.1) Karbon monoksit emisyonu:
Çift yakıtlı motorlarda doğal gaz çalışma motorunda, egzoz gazında % 5 O2 baz alınarak atık

gazdaki karbon monoksit emisyonu 1500 mg/Nm3 değerini aşamaz.
Verim Kriteri: Yüksek birincil çevrim yanma verimliliğine sahip (motor şaftında güç başına yakıt

tüketimini ifade eden ısıl verim yada motorun mekanik verimi) motorlar ile motor egzozundaki ısıdan tekrar mekanik veya elektrik üretimini sağlayan kombine çevrim ve yüksek toplam verime sahip kojeneresyon teknolojileri desteklenerek, aşağıda verilen formül neticesinde çıkan K katsayısı oranında sınır değerleri artırılır.

Çift Yakıtlı Motor Veya Kombine Çevrim Mekanik Verim:
Mekanik (ısıl) veya kombine çevrim verimi % 40 ın üzerindeki motorlar için
K= Motor mekanik verimi/40
Yeni Emisyon Sınır değeri= K*Mevcut emisyon sınır değeri
Kojenerasyon Verimi
Tesisin mekanik ve ısı geri kazanım toplam verimi % 63 ü geçen kojenerasyon uygulamaları için K= Santral Kojenerasyon Verimi/63
Yeni Emisyon Sınır Değeri: K* Mevcut emisyon sınır değeri
8) Gaz türbinleri:
Gaz türbinleri aşağıda belirtilen sınır değerlere uyacaklardır. Emisyon değerlerinde atık gazdaki

hacimsel oksijen oranı %15 alınacaktır. 8.1) Partiküler madde;

Yakıt ısıl gücü 10 MW ve üzeri olan gaz türbinleri için sürekli işletme esnasında islilik derecesi Bacharach skalasına göre 3, çalışmaya başlama sırasında Bacharach skalasına göre 4 değerini aşamaz.

25

Yakıt ısıl gücü 10 MW’a kadar olan gaz türbinleri için islilik derecesi işletme şartlarında Bacharach skalasına göre 4 değerini aşamaz.

8.2) Karbon monoksit emisyonu;

Atık gazlardaki karbon monoksit emisyonları sürekli işletme sırasında 100 mg/Nm3 değerini aşamaz.

8.3) Azot oksitler (azot dioksit cinsinden);
Yakıt ısıl gücü < 10 MW olanlarda 350 mg/Nm3,
Yakıt ısıl gücü ≥ 10 MW olanlarda 300 mg/Nm3,
değerini aşamaz.
Tablo 43.4. Yeni gaz türbinlerinde yakıt ısıl gücü > 50 MW olan tesislerde azot oksitler (azot

dioksit cinsinden) emisyon sınır değerleri.

Baca gazında % 15 hacimsel oksijen baz alınır.
(1) Emisyon sınır değeri yalnızca, hafif ve orta derecede distile edilmiş yakıt kullanan gaz

türbinlerine uygulanır.
Tamamen acil durumlarda kullanılan, acil güç sistemleri (sürekli çalıştırılmayan, herhangi bir arıza

durumunda veya elektrik kesintisinden dolayı işletmeye sokulan ve bu durumların ortadan kalkması ile işletmeden alınan ve yılda asgari 500 saat’ e kadar kullanılan) için NOx emisyon standartları uygulanmayacaktır. Bu tesislerin işletmecileri bir yıl içindeki bu tür kullanımlara ilişkin bir raporu yetkili mercilere sunmak zorundadır.

8.4) Kükürt oksit emisyonu (Kükürt dioksit cinsinden);
Atık gazlardaki kükürt dioksit emisyonu 60 mg/Nm3 değerini aşamaz.
Sıvı yakıt kullanılması halinde, kükürt oksit emisyonları 300 mg/Nm3 değerini aşmayacak şekilde

düşük kükürtlü sıvı yakıt kullanılacak, bu söz konusu değilse yeterli emisyon azaltma tedbirleri alınacaktır. Verim Kriteri: Yüksek birincil çevrim yanma verimliliğine sahip (motor şaftında güç başına yakıt tüketimini ifade eden ısıl verim yada motorun mekanik verimi) motorlar ile motor egzozundaki ısıdan tekrar mekanik veya elektrik üretimini sağlayan kombine çevrim ve yüksek toplam verime sahip kojeneresyon teknolojileri desteklenerek, aşağıda verilen formül neticesinde çıkan K katsayısı oranında

sınır değerleri artırılacaktır.
Gaz Türbini Veya Kombine Çevrim Mekanik Verim:
Mekanik (ısıl) veya kombine çevrim verimi % 35 in üzerindeki motorlar için
K= Türbin mekanik verimi/35
Yeni Emisyon Sınır Değeri= K*Mevcut emisyon sınır değeri
Kojenerasyon Verimi
Tesisin mekanik ve ısı geri kazanım toplam verimi % 75 ü geçen kojenerasyon uygulamaları için K= Santral Kojenerasyon Verimi/75
Yeni Emisyon Sınır Değeri: K* Mevcut emisyon sınır değeri
Kombine kapalı devre sistemleri toplam verim % 55 i geçen uygulamalar için
K= Kombine Çevrim Verimi/55
Yeni Emisyon Sınır Değeri: K* Mevcut emisyon sınır değeri
B) İKINCI GRUP TESISLER: Atıkların Ortadan Kaldırıldığı Tesisler
1) Hurda Parçalama Tesisleri:
1.1) Döner tip hurda parçalama tesislerinin baca gazından atılan toz emisyon 150 mg/Nm3 sınır

değerini aşamaz.
1.2) Madde 39’da belirtilen ilgili hükümlere uyulmalıdır.
2) Atık geri kazanım ve nihai bertaraf tesisleri:
2.1) Tehlikeli atıkların yakılarak bertaraf edildiği nihai bertaraf tesislerinde, 29/08/1995 tarihli ve

22387 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği’nde ve bu Yönetmelikte belirtilen hüküm ve sınır değerleri,

2.2) Katı atıkların yakılarak bertaraf edildiği ve geri kazanıldığı tesislerde, 14/03/1991 tarihli ve 20814 sayılı Resmî Gazetede yayımlanmış Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği’nde ve bu Yönetmelikte belirtilen hüküm ve sınır değerleri,

2.3) Atık geri kazanım tesisleri; 29/08/1995 tarihli ve 22387 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği’nde belirtilen veya 21/01/2004 tarihli ve 25353 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği’nde belirtilen ve bu Yönetmelikte belirtilen hüküm ve sınır değerleri,

sağlayarak Lisans İzni de almak zorundadır.
C) ÜÇÜNCÜ GRUP TESİSLER :Toprak Ürünleri Tesisleri. 1) Taş çıkarma, Kırma ve Sınıflandırma Tesisleri:

26

Taş çıkarma, kırma ve sınıflandırma tesislerinde Madde-39’da verilen esaslar dikkate alınmalı, teknolojik uygulamalarda ilgili Türk Standartlarına, toz emisyonun azaltılmasıyla ilgili olarak da yetkili mercilerce yayınlanan esaslara ve duyulara uyulmalıdır.

2) Şist, Kil ve Benzeri Maddelerin Patlatıldığı ve Öğütüldüğü Tesisler:

2.1) Şist, kil ve benzeri maddelerin patlatıldığı ve öğütüldüğü tesislerde aşağıdaki esaslara uyulmalıdır.

2.1.1) Ön kurutma ve patlatmada oluşan atık gazlardaki toz emisyon % 3 CO2 esas alındığında 200 mg/Nm3 sınır değerini aşmamalıdır.

2.1.2) Yardımcı organik patlatma maddelerinin eklendiği tesislerde, bu katkı maddeleri baca gazındaki yanıcı organik maddelerin karbon oranını 20 mg/Nm3 sınır değeri üzerine çıkarılmamalıdır.

2.1.3) Organik yardımcı maddelerin kullanılması durumunda kurutucuların atık gazları değerlendirilmeye çalışmalı veya son yakıcıya gönderilmelidir.

2.2) Madde 39’un (f) bendindeki hükümler taş ocaklarından ön kırıcılara giden yollara uygulanmaz.

2.3) Yukarıda belirtilen hususlar dışında Madde-39 da verilen ilgili esaslara uyulmalıdır.

2.4) Kil patlatma tesislerinden büyük boyutlarda kükürt dioksit ve flor bileşikleri emisyonları ile organik bileşiklerden oluşan emisyonlar meydana gelebilir.

3) Boksit, Dolomit, Feldspat, Alçı, Kizelgur, Manyezit, Mineral Boyalar, Midye Kabukları, Pegmatif Kumu, Kuvars, Şamot, Curuf, Sabun Taşı, Talk, Tras ve Benzeri Maddelerin öğütüldüğü tesisler.

3.1) Bu uygulamalarda taş ocağı ile ön kırma tesisleri arasındaki yollara Madde-39’un (f) bendindeki esaslar uygulanmaz.

3.2) Madde-39 da verilen ilgili esaslara uyulmalıdır.
4) Dolomit, Manyezit ve Kömür Yakma Tesisleri:
4.1) Dolomit, manyezit ve kömür yakma tesislerinde, fırın baca gazında toz emisyonu 200 mg/Nm3

değerini aşmamalıdır. Taş ocağı ile ön kırma tesisi arasındaki yollara 39 uncu maddenin (f) bendinde verilen esaslar uygulanmaz. Madde-39’da verilen diğer esaslara uyulmalıdır.

4.2) Fırın ve Öğütme tesisleri bacalarındaki toz emisyonları ölçülmesi için teknik yönden uygunsa yazıcılı bir ölçü cihazı konulmalıdır. Bu tesisler toz emisyonlarının yanı sıra kok gazı ile karbonmonoksit emisyonunun da meydana gelebileceği dikkate alınmalıdır.

4.3) Dolomit, Manyezit ve Kömür Yakma Tesislerinde petrolkoku kullanılması halinde aşağıdaki esaslar geçerlidir:

4.3.1) Dolomit ve Manyezit fabrikaları mevcut en iyi tekniklerin kullanıldığı fırınlara sahip olmalı,

4.3.2) Hacimsel oksijen miktarı % 7 alındığında atık gazdaki kükürt dioksit emisyon konsantrasyonu 400 mg/Nm3 değerini aşmamalı,

4.3.3) Atık gaz is oranı Bacharach skalasına göre 2 yi geçmemeli,

4.3.4) Petrol kokunun pülverize edildiği veya yüklendiği bölgede, baca gazında petrol kokunun yanması sonucu oluşan yanmış gaz yanma bölgesinde 9000C en az 0,3 saniye kalmalı,

4.3.5) Bu tesislerde yukarıda belirtilen sıcaklık seviyesinin sürekli sağlandığının tespiti için sıcaklık yazıcılı cihazla sürekli kaydedilerek kontrol edilmeli, (Söz konusu kayıt işlemi yukarıda belirtilen sıcaklık değerinin sağlandığını gösterecek şekilde iki noktada, destek brülörü ile donatılan sistemlerde aynı zamanda fırına petrol koku yüklenen kesitte, birden fazla fırın baca gazının toplanarak tek bir bacadan verilen sistemlerde ayrıca baca gazı debisi de ölçülmelidir. Yakıt ve hammadde yüklemesinin bilgisayar kontrolunda yapılması durumunda zamana göre sıcaklık değişimlerinin bilgisayar ortamında kaydedilerek kontrol edilebildiği tesislerde ayrıca sabit yazıcılı cihaz takılması istenmeyebilir).

4.3.6) Hacimsel oksijen miktarı % 11 alındığında atık gazdaki yanıcı organik maddelerin içerisindeki karbon emisyonu 50 mg/ Nm3 değerini aşmamalı,

4.3.7) Fırın baca gazındaki toz emisyonu 3 kg/saat'in altında 200 mg/Nm3, 3 kg/saat'in üzerinde ise 75 mg/Nm3 değerini aşmamalı,

4.3.8) Petrol kokunun toprakla karışmaması ve tozumaması için gerekli tedbirler alınmalı,
4.3.9) Tesis içi yol ve kırma eleme üniteleri için Yönetmelikte belirtilen hususlar sağlanmalıdır.
5) Kireç Fabrikaları:
5.1) Kireç fabrikalarında, katı, sıvı ve gaz yakıt kullanılması halinde fırın baca gazında toz

emisyonu 200 mg/Nm3 değerini aşmamalıdır. Taş ocağı ile ön kırma tesisi arasındaki yollara 39 uncu maddenin (f) bendindeki verilen esaslar uygulanmaz. Madde-39’da verilen diğer esaslara uyulmalıdır.

5.2) Fırın ve Öğütme tesisleri bacalarındaki toz emisyonları ölçülmesi için teknik yönden uygunsa yazıcılı bir ölçü cihazı konulmalıdır. Bu tesisler toz emisyonlarının yanı sıra kok gazı ile karbonmonoksit emisyonunun da meydana gelebileceği dikkate alınmalıdır.

5.3) Kireç fabrikalarında petrolkoku kullanılması halinde aşağıdaki esaslar geçerlidir:
5.3.1) Kireç fabrikası mevcut en iyi tekniklerin kullanıldığı fırınlara sahip olmalı,
5.3.2) Hacimsel oksijen miktarı % 7 alındığında atık gazdaki kükürt dioksit emisyon

konsantrasyonu 400 mg/Nm3 değerini aşmamalı,
5.3.3) Atık gaz is oranı Bacharach skalasına göre 2'i geçmemeli,
5.3.4) Petrol kokunun pülverize edildiği veya yüklendiği bölgede, baca gazında petrol kokunun veya

atık yağın yanması sonucu oluşan yanmış gaz yanma bölgesinde 9000C en az 0,3 saniye kalmalı, 27

5.3.5) Bu tesislerde yukarıda belirtilen sıcaklık seviyesinin sürekli sağlandığının tespiti için sıcaklık yazıcılı cihazla sürekli kaydedilerek kontrol edilmeli, (Söz konusu kayıt işlemi yukarıda belirtilen sıcaklık değerinin sağlandığını gösterecek şekilde iki noktada, destek brülörü ile donatılan sistemlerde aynı zamanda fırına petrol koku yüklenen kesitte, birden fazla fırın baca gazının toplanarak tek bir bacadan verilen sistemlerde ayrıca baca gazı debisi de ölçülmelidir. Yakıt ve kireç yüklemesinin bilgisayar kontrolunda yapılması durumunda zamana göre sıcaklık değişimlerinin bilgisayar ortamında kaydedilerek kontrol edilebildiği tesislerde ayrıca sabit yazıcılı cihaz takılması istenmeyebilir).

5.3.6) Hacimsel oksijen miktarı % 11 alındığında atık gazdaki yanıcı organik maddelerin içerisindeki karbon emisyonu 50 mg/Nm3 değerini aşmamalı,

5.3.7) Fırın baca gazındaki toz emisyonu 3 kg/saat'in altında 200 mg/Nm3, 3 kg/saat'in üzerinde ise 75 mg/Nm3 değerini aşmamalı,

5.3.8) Petrol kokunun toprakla karışmaması ve tozumaması için gerekli tedbirler alınmalı,

5.3.9) Tesis içi yol ve kırma eleme üniteleri için Yönetmelikte belirtilen hususlar sağlanmalı, atık toz kireç açıkta depolanmamalı ve uygun bir şekilde değerlendirilmeli,

5.3.10) Petrol koku kullanımına izin verilen/verilecek kireç fabrikalarında Tablo 43.5’de verilen birim kalori miktarları sağlanmalı.

Tablo 43.5. Birim kalori miktarları

Birim kalori: Kcal/kg sönmemiş kireç
5.4) Atıkların kireç fabrikalarında yakılması için esaslar: (Tehlikeli atıklar hariç)
5.4.1) Atık yağın yanması sonucu oluşan yanmış gaz yanma bölgesinde 9000C en az 0,3 saniye

kalmak zorundadır.
5.4.2) Madde-39 da verilen diğer esaslara uyulmalıdır.
5.4.3) Emisyon izni almış olan kireç fabrikalarında Ek Yakıt olarak atıkların yakılması veya

kullanılması halinde 21/01/2004 tarihli ve 25353 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği kapsamında Bakanlığımız tarafından Lisans İzni verilen kireç fabrikaları için, bu Yönetmeliğin 14 üncü maddesi çerçevesinde değerlendirme yapılır.

6) Alçı Kavurma Tesisleri:

6.1) Alçı kavurma tesislerinde kavurma sırasında meydana gelen atık gazdaki toz emisyonu 200 mg/Nm3 sınır değeri aşmamalıdır.

6.2) Toz tutucuların kullanıldığı tesislerde atık gazdaki toz emisyonu 100 mg/Nm3 ü geçmemelidir.

6.3) Madde-39’un (f) bendindeki belirtilen sınırlamalar bu tesislerde taş ocağı ile ön kırma tesisi arasındaki yollarda geçerli değildir.

6.4) Madde-39 da verilen diğer esaslara uyulmalıdır.
7) Çimento Üreten Tesisler:
7.1) Çimento üreten tesislerde aşağıda belirtilen esaslara uyulacaktır.
(Emisyon sınır değerleri döner fırın baca gazında % 10 hacimsel oksijen esas alınarak verilmiştir). 7.1.1) Atık gazlardaki toz emisyonları:
Üretim metodu gereği elektrikli toz filtreleri ile donatılmamış olan mevcut tesislerde 75 mg/Nm3, Üretim metodu gereği elektrikli toz filtreleri ile donatılmış olan mevcut tesislerde 120 mg/Nm3, değeri aşılmamalıdır.
10/02/1993 tarihinde imzalanmış Çimento Sanayi Çevre Deklerasyonu’ndan sonra kurulmuş ve

kurulacak yeni tesisler ile mevcut tesislere yapılacak yeni üretim ünitesi ilaveleri için atık gazlardaki toz emisyon değeri 50 mg/Nm3 ü aşmamalıdır.

7.1.2) Klinker malzemesi kapalı hacimlerde depolanacaktır veya aynı etkiyi sağlayan tedbirlerle depolama ve yüklemede toz emisyonu önlenecektir. Kış üretim dönemi fazla ürünler açıkta depolanabilir.

7.1.3) Çimento fırını (klinker döner fırın bacası), toz emisyon konsantrasyonunu sürekli ölçüp kaydeden bir ölçü cihazı ile donatılmalıdır.

7.2) Klinker soğutucusu atık gazı olabildiğince tam olarak değerlendirmelidir.

7.3) Madde-39’un (f) paragrafındaki esaslar, taş ocağı ile ön kırıcılar arasındaki yollarda uygulanmaz.

7.4) Madde-39’da verilen ilgili esaslara uyulmalıdır.

7.5) Eğer yakıtın ihtiva ettiği kükürt çimento klinkerinin kavrulmasında öğütücü kurutucularda veya buharlaştırıcı soğutucularda tutulabiliyor ve çimento kalitesi yönünden bir mahsur bulunmuyorsa, kükürt oranı yüksek yakıtlar kullanılabilir. Çimento sanayi adına ithal edilecek kuru bazda azami % 5’e kadar kükürt içeren petrol koku kısmen veya tamamen başkasına satılmaksızın, sadece çimento fırınlarında, parça halindeki kısımları da öğütülüp kullanıma uygun hale getirilmelidir.

7.6) Baca gazındaki kükürt dioksit emisyonu 400 mg/Nm3 değerini aşmamalıdır. 28

7.7) Enerji kesilmesi ve dalgalanmaları, ani karbon monoksit yükselmeleri ile ilk ateşleme gibi zorunlu haller dışında, tesisler filtreler devre dışı iken çalıştırılmayacaktır. Değerlendirmelerde elde olmayan ve önceden tedbiri mümkün olmayan sebeplerden dolayı oluşan duruşlardan sonra fırınların ve değirmenlerin tekrar devreye alınma süreleri hariç tutulacak, bu durumlar aylık raporlar halinde belgelendirilecektir.

7.8) Kullanılan yakıt, hammadde, katkı maddeleri ve üretimden dolayı atık gazlarda; Toz Emisyonunda Özel Maddeler (CaO,MgO, nikel ve bileşikleri, vanadyum ve bileşikleri, krom ve bileşikleri), Kanser Yapıcı Maddeler (nikel ve bileşikleri, krom VI bileşikleri) bulunuyorsa, Madde-39’da bu maddeler için belirtilen sınır değerler aşılmamalıdır.

7.9) Çimento Fırını atık gazındaki azotoksit (azotdioksit cinsinden) emisyonu; Izgaralı ön ısıtıcılı fırınlarda 1500 mg/Nm3,
Siklon ön ısıtıcılı fırınlarda 1300 mg/Nm3, (baca gazı değerlendirmeli)
Siklon ön ısıtıcılı fırınlarda 1800 mg/Nm3, (baca gazı değerlendirmesiz) değerini aşmamalıdır.

Çimento fabrikalarında, enerji elde etmek amacıyla atık yakan tesisler yaktıkları atığın cinsine göre; 21/01/2004 tarihli ve 25353 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliğinde veya Çimento Fabrikalarında Atıkların Alternatif veya Ek Yakıt Olarak Kullanılmalarına ilişkin olarak 08/12/2001 tarihli ve 24607 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Tebliğe veya bu hususla ilgili olarak yapılacak düzenlemelere uymak zorundadır.

Ancak, yukarda belirtilen Yönetmelik ve Tebliğlerde bulunmayan hususlar bu Yönetmelikte belirtilen esaslara tabidir.

Emisyon izni almış olan çimento fabrikalarında ek yakıt olarak atıkların yakılması veya kullanılması halinde, 08/12/2001 tarihli ve 24607 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Tebliğ veya 21/01/2004 tarihli ve 25353 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği kapsamında Bakanlığımız tarafından Lisans İzni verilen çimento fabrikaları için, bu Yönetmeliğin 14 üncü maddesi çerçevesinde değerlendirme yapılır.

8) Tuğla ve Benzeri Kaba Seramik Ürünlerin Pişirildiği Tesisler:

8.1) Ateşe dayanıklı tuğla, seramik borular, yapı tuğlası, kiremit klinker ve benzeri kaba seramik ürünlerin pişirildiği tesisler aşağıdaki esaslara uyacaktır.

8.1.1) Baca gazlarındaki inorganik flor bileşikleri (Fˉolarak verillmiştir) hacimsel CO2 miktarı % 3 esas alındığında 30 mg/Nm3 sınır değerini geçmemelidir. Tesisin bulunduğu topoğrafik durum zarar oluşma endişesini veriyorsa, (F olarak verilen) inorganik gaz flor emisyonları baca gazında hacimsel % 3 CO2 esasalındığında 5 mg/Nm3 sınır değerini aşmamalıdır.

8.1.2) İnorganik gaz flor bileşiklerinin tutulması amacıyla toprak alkali metallerin kullanılması durumunda, baca gazında % 3 hacimsel CO2 miktarı esas alındığında toz biçimindeki emisyonlar 200 mg/Nm3 sınır değerini aşmamalıdır.

8.1.3) Kükürt Oksitleri Emisyonları;

%0,12’den daha az kükürt oranına sahip hammadde kullanan tesislerde atık gazdaki SO2 ve SO3 emisyonları (SO2 cinsinden) 10 kg/saat veya daha fazla kütlesel debilerde 500 mg/Nm3,

%0,12 veya daha fazla kükürt oranına sahip hammadde kullanan tesislerde atık gazdaki SO2 ve SO3 emisyonları (SO2 cinsinden) 10 kg/saat veya daha fazla kütlesel debilerde 1500 mg/Nm3 ü,

aşmamalıdır.
Emisyonları atık gaz temizleme üniteleri yoluyla azaltmak için bütün olasılıklar kullanılacaktır. 8.1.4) İnorganik Klorür Emisyonları;
Atık gazdaki gaz biçimindeki inorganik klorür emisyonları 3 kg/saat veya üzerinde ise, bu

bileşiklerin atık gaz içindeki konsantrasyonu (C1-) 30 mg/Nm3 ü aşmamalıdır.
8.1.5) Azot Oksit Emisyonları;
Atık gazdaki SO2 nin 10 kg/saat ve üzerindeki kütlesel debilerinde, (NO2 cinsinden) 500 mg/Nm3

değerini aşmamalıdır.
8.1.6) Hammadde kazanım tesisleri ile hazırlama tesisleri arasındaki yollarda 39 uncu maddenin (f)

bendinde verilen esaslar uygulanmaz.
8.1.7) Madde-39’da verilen ilgili esaslara uyulmalıdır.
8.1.8) Teknolojik uygulamalarda Türk Standartlar Enstitüsü’nün yayınladığı standartlara yoksa

mevcut en iyi tekniklere uyulmalıdır.
D) DÖRDÜNCÜ GRUP TESISLER
1) Yüksek Fırınlar:
Pik demirin üretildiği yüksek fırınlarda, aşağıdaki esaslara uyulmalıdır:
1.1) Atık gazlardaki toz biçimindeki emisyon 30 mg/Nm3 sınır değerini aşmamalıdır. Eğer yüksek

fırın gazı, baca üstünde yakılıyorsa, toz emisyon 75 mg/Nm3 sınır değerini aşamaz.
1.2) Madde-39 ’da verilen ilgili esaslara uyulmalıdır.
1.3) Eğer, yakıtın ihtiva ettiği kükürt cürufta tutulabiliyorsa ve ham demir kalitesi yönünden bir

mahzur bulunmuyorsa, kükürt oranı yüksek yakıtlar kullanılabilir. 29

1.4) Teknolojik uygulamalar ve toz emisyonların sınırlandırılması konusunda yayınlanan ilgili Türk Standartlarına yoksa mevcut en iyi tekniklere uyulmalıdır.

2) Demir Dışı Metallerin Kazanıldığı Tesisler:
Demir dışı metallerin kazanıldığı tesislerde aşağıdaki esaslara uyulmalıdır:

2.1) Hacimsel SO2 içeriği % 2 ve üzerinde olan atık gazlar değerlendirilmelidir. Değerlendirmeden sonra SO2 emisyonu, ton sülfürik asit üretimi başına 0,4 kg’ı aşmamalıdır. Hacimsel SO2 içeriği % 2 nin altında olan atık gazlarda, kükürtdioksit emisyonu 3 g/Nm3 le sınırlandırılmalıdır.

2.2) Kurşundan korunmak için tesislerin bacalarından atılan atık gazlardaki toz biçimindeki emisyon 30 mg/Nm3 sınır değerini aşmamalıdır. Ayrıca, 39 uncu maddenin (h) bendindeki verilen esaslar göz önünde tutulmalıdır.

2.3) Tesisin teknolojisi ile toz ve gaz biçimindeki emisyonların azaltılması ile ilgili uygulamalarda ilgili Türk Standartlarına yoksa mevcut en iyi tekniklere uyulmalıdır.

E) BEŞINCI GRUP TESISLER
1) Demir Sinterleme Tesisleri:
Demir sinterleme tesislerinde aşağıdaki esaslara uyulmalıdır:
1.1) Sinter tesisi baca gazında toz emisyonu 50 mg/Nm3 sınır değerini aşmamalıdır.
1.2) F- olarak verilen inorganik flor bileşiklerinin gaz biçimindeki emisyonları 10 mg/Nm3 sınır

değerini aşmamalıdır.
1.3) Tesisten kaynaklanan kükürt dioksit emisyonu % 16 oksijen oranına göre 500 mg/Nm3 değerini

aşmamalıdır.
1.4) Üretim metotları yönünden diğer işlemler için daha az bir nem miktarı gerekli ise, depolama ve

yüklemede toz emisyonlar önlenebiliyorsa, dış yüzey neminin % 10 un altında olması (kütlesel oran) halinde de ince cevher açıkta depolanabilir. Ayrıca, Madde-39’da verilen diğer esaslara uyulmalıdır.

1.5) Tesis teknolojileri ile toz ve kükürt dioksit biçimindeki emisyonların azaltılması ile ilgili uygulamalarda yayımlanan ilgili Türk Standartlarına yoksa mevcut en iyi tekniklere uyulmalıdır.

2) Ham Fosfat Konsentrelerinin Sinterlendiği Tesisler:
Ham fosfat sinterleme tesislerinde aşağıdaki esaslara uyulmalıdır:
2.1) Atık gazlardaki toz biçimindeki emisyonlar 100 mg/Nm3 değerini aşmamalıdır.
2.2) Atık gazlardaki gaz biçiminde inorganik florür bileşikleri (F- olarak verilmiştir) emisyonları

10 mg/Nm3 değerini aşmamalıdır.
2.3) 39 uncu maddenin (b) bendinde verilen esaslar burada uygulanamaz. Gaz biçimindeki

inorganik klor bileşikleri emisyonları bu maddede verilen sınır değerlerinde tutulmalıdır. 2.4) Madde-39’da verilen ilgili esaslara uyulmalıdır.
F) ALTINCI GRUP TESISLER
1) Kupol Ocakları:

Pik demirin ergitildiği kupol ocaklarında aşağıdaki esaslara uyulmalıdır.

1.1) Devreye alma sırasında kupol ocaklarından çıkan atık gazlar toplanıp bir toz arıtma tesisine gönderilmelidir.

1.2) Ergitme kapasitesi 14 ton/saat ve üzerinde olan kupol ocaklarında, ergime süresince meydana gelen atık gazlar toplanıp bir toz ayırma tesisine gönderilmelidir. Ergitme kapasitesi 14 ton/saat kadar olan kupol ocaklarında da aynı metod uygulanmalıdır. Ergitme kapasitesi 20 ton/saat’in üzerindeki kupol ocaklarında ocak gazları tamamen toplanmalı ve arıtılmalıdır.

1.3) Toz emisyon sınırları:

1.3.1) Ergitme kapasitesi 14 ton/saat’e kadar olan tesislerde toz emisyonlar Diyagram 2’den elde edilen sınır değerlerini aşmamalıdır.

1.3.2) Kapasitesi 14 ton/saat’in üzerinde olan kupol ocaklarında üretilen ton başına bacadan yayılan toz miktarı 0,150 kg’ı geçmemelidir.

1.4) Baca gazının ihtiva ettiği karbon monoksit gazı değerlendirilmeli, yakılmalı, eğer % 90 ve üzerindeki bir yanma verimi ile yakılması mümkün olmuyorsa Madde-42’ye göre atmosfere atılmalıdır.

1.5) Sistem teknolojisi ve toz emisyonlarının sınırlandırılması ile ilgili uygulamalarda yayınlanan ilgili Türk Standartlarına yoksa mevcut en iyi tekniklere uyulmalıdır.

1.6) Madde-39’da verilen ilgili esaslara uyulmalıdır.

30

2) Çelik Üretilen Konverterler, Elektrikli Ark Ocakları, İndüksiyonla Ergitme ve Vakumlu Ergitme Tesisleri

Çelik üreten ark ocakları, konverterler, indüksiyonla ergitme ve vakumlu ergitme tesislerinde aşağıdaki esaslara uyulmalıdır.

2.1) Bütün işletme şartlarında (doldurma, boşaltma, karıştırma ve kükürt alma işlemleri ve benzeri) atık gazlar toplanmalı ve bir toz ayırma tesisine gönderilmelidir.

2.2) Atık gazların toz emisyonu 50 mg/Nm3 sınır değerini aşmamalıdır. Hammadde olarak cevher kullanan ve entegre demir-çelik tesislerinde bulunan, çelik üreten ünitelerden kaynaklanan toz emisyonu, 39 uncu maddenin (h) bendinde verilen sınır değerleri sağlamak şartı ile 75 mg/Nm3 sınır değerini aşmamalıdır.

2.3) Karbon monoksit emisyonu değerlendirilmeli, yakılmalı veya % 90 ve üzerinde bir yanma verimi ile yakılamıyorsa Madde-42’ye göre atmosfere atılmalıdır.

2.4) Madde-39’da verilen ilgili esaslara uyulmalıdır.

2.5) Üflemeli konverterlerle ilgili teknoloji ve toz emisyonların azaltılmasıyla ilgili çalışmalarda yayımlanan ilgili Türk Standartlarına ve mevcut en iyi tekniklere uyulmalıdır.

3) Elektrikli Cüruf Ergitme Tesisleri:
Bu tesislerde aşağıdaki esaslara uyulmalıdır:

3.1) Gaz biçimindeki inorganik flor bileşikleri (Fˉ olarak verilmiştir) emisyonları 1 mg/Nm3 sınır değerini aşmamalıdır.

3.2) İnorganik flor hidrojenlerin tutulması amacıyla toprak alkali metallerinin kullanıldığı durumlarda atık gazlardaki toz emisyonlar, 75 mg/Nm3 sınır değerini aşmamalıdır.

3.3) Madde-39’da verilen ilgili esaslara uyulmalıdır.
4) Çeliğin Isıl İşlem Gördüğü Tesisler (Tav Fırınları):
Bu tesislerde aşağıdaki esaslara uyulmalıdır:
4.1) Atık gazlardaki toz biçimindeki emisyonlar 120 mg/Nm3 değerini aşmamalıdır.
4.2) Madde-39’da verilen ilgili esaslara uyulmalıdır.
4.3) %3 hacimsel oksijen düzeltmesi yapılarak;
Sıvı yakıt kullanan tesislerde kükürt dioksit emisyonu 2400 mg/Nm3 değerini,
Gaz yakıt kullanan tesisler ise 100 mg/Nm3 sınır değerini,
Yakıt olarak kokgazı kullanan tesislerde 200 mg/Nm3 değerini,
geçmemelidir.
Çift yakıt (sıvı+gaz) kullanılan tesislerde ise %3 hacimsel oksijen düzeltmesi yapılarak kükürt

dioksit emisyonu 2400 mg/Nm3 değeri sağlanmalı ve sürekli yazıcılı bir baca gazı analiz cihazı ile donatılmalıdır.

4.4) Sıvı yakıt kullanan tesislerde islilik Bacharach skalasına göre 3’ü geçmemelidir. 5) Alüminyum Ergitme Tesisleri :
Bu tesislerde aşağıdaki esaslara uyulmalıdır:
5.1) Atık gazların islilik derecesi Bacharach Skalası’na göre 2’nin altında olmalıdır.

31

5.2) Atık gazlardaki kuru ölçme metoduna göre belirlenen toz emisyonu 100 mg/Nm3 değerini aşmamalıdır.

5.3) Rafine tesislerinin atık gazlarındaki klor emisyonu 3 mg/Nm3 değerini aşmamalıdır.
5.4) Madde-39’da verilen ilgili esaslara uyulmalıdır.
5.5) Yağlı alüminyum hurda, boya ve plastik ihtiva eden alüminyum hurda kullanımı, tuzların curuf

tutucu olarak kullanılması veya klorun rafinasyon için kullanımı bu tesislerde tuz aerosol, klor, hidrojen klorür, hidrojen florür, kurum ve hidrokarbon emisyonlarına neden olabilir. Ergitme öncesi hurda malzemenin mümkün olduğu kadar safsızlıklardan temizlenmesi gereklidir.

6) Alüminyum Hariç Demir Dışı Metallerin ve Bileşiklerinin Ergitildiği Tesisler :
6.1) Tüm atık gazlardaki islilik derecesi Bacharach Skalası’na göre 2’nin altında olmalıdır.
6.2) Kuru ölçme metoduna göre atık gazlarda belirlenen toz emisyonlar 100 mg/Nm3 değerini

aşmamalıdır.
6.3) Rafine tesisleri atık gazlarındaki klorür emisyonları 3 mg/m3, florür emisyonu 2 mg/Nm3

değerini aşmamalıdır.
6.4) Madde-39’da verilen ilgili esaslara uyulmalıdır.
6.5) Yağlı hurda, boya ve plastik ihtiva eden hurda kullanımı, tuzların curuf tutucu olarak

kullanılması bu tesislerde tuz aerosol, hidrojen klorür, hidrojen florür, kurum ve hidrokarbon emisyonlarına neden olabilir. Ergitme öncesi hurda malzemenin mümkün olduğu kadar safsızlıklardan temizlenmesi gereklidir.

G) YEDINCI GRUP TESISLER : Dökümhaneler:

Demir, temper, çelik dökümhaneleri ile demir dışı metallerin döküldüğü tesislerde aşağıda verilen esaslara uyulacaktır.:

1) Toz ihtiva eden artık gazlar bir toz tutma sisteminden geçirildikten sonra dış havaya atılmalıdır.

2) Atık gazlardaki toz emisyonları kütlesel debisi 3 kg/saat’in altında olan tesisler 150 mg/Nm3, 3 kg/saat’in üzerinde olanlar ise 75 mg/Nm3 değerini aşmamalıdır.

3) Kükürtlü katkıların kullanılarak magnezyum ve bileşiklerinin döküldüğü dökümhanelerden yayınlanan emisyonlar Madde-42’ye göre atmosfere atılmalıdır.

4) Maça üretimi, döküm ve soğutmadan oluşan organik gaz bileşikleri toplanmalı, mümkünse geri kazanılmalı ve arıtma tesisine gönderilmelidir. Tesisten kaynaklanan organik gazlar için 39 uncu maddenin (i) bendinde verilen ilgili esaslara uyulmalıdır.

5) Madde-39’de verilen diğer esaslara uyulmalıdır.
H) SEKIZINCI GRUP TESISLER : Asıt Üretım Tesıslerı:
1) Hidroklorik Asit Üretim tesisleri
Hidrojen ve klordan hidroklorik asit üreten tesislerde, atık gazlardaki HCl emisyonu 10 mg/m3

değerini aşmamalıdır.
2) Nitrikasit Üretim Tesisleri

Bu tesislerde aşağıdaki esaslara uyulmalıdır:

2.1) Azot monoksit (NO) olarak verilen atık gazlardaki azot oksitin (NOx) emisyonları Diyagram 3’de, Eğri 1’den elde edilen sınır konsantrasyon değerlerini aşmamalıdır. Meteorolojik şartlarla soğutma suyu sıcaklığında artış nedenlerinden atık gazlardaki NOx emisyonu, yıllık işletme süresinin %5’ini geçmemek kaydıyla Diyagram 3, Eğri 2’den elde edilen sınır değerlerine ulaşabilir.

2.2) Yüksek konsantreli (derişik) nitrik asit üretilen tesislerde ise paragraf (2.1)’deki sınırlar yerine Diyagram 4’den elde edilen sınır değerleri kullanılır.

2.3) Yukarıda (2.1) ve (2.2)’de belirtilen tesislerin atık gazları Madde-42’ye göre renksiz bir biçimde atmosfere verilmelidir. Bacadan atılan NOx emisyonların kullanımı veya zararsız hale getirilmesi mümkünse atık gazın rengi alkolik absorbsiyon yoluyla giderilmelidir. Katalitik redüksiyon metodu ile NOx emisyonları organik yanıcı maddelerdeki toplam karbonla birlikte 200 mg/Nm3 mertebesine düşürülebilir.

Eğer, baca gazındaki NO2 konsantrasyonu aşağıdaki formül ile belirlenen değeri geçmiyorsa, genel olarak atık gazlar renksiz kabul edilebilir.

Burada d (cm) en büyük baca kesiti iç yarı çapını tanımlamaktadır. 2.4) Tesisler sürekli kaydedicili bir ölçü cihazı ile donatılmalıdır. 3) Kükürtdioksit, Kükürttrioksit ve Sülfürik Asit Üretim Tesisleri: Bu tesislerde aşağıda verilen esaslara uyulacaktır:

3.1) Absorbsiyon veya sıvılaştırılma metodu ile %100 mertebeli kükürt dioksit üreten tesislerde son gaz alkali yıkama tesisine veya sülfürik asit tesisine gönderilir.

Alkalik yıkama metodunda baca gazındaki SO2 emisyonu 30 mg/Nm3 değerini, sülfürik asit üretiminde ise paragraf (2)’de verilen değeri aşmamalıdır.

32

3.2) Kullanım gazında hacimsel SO2 oranının %8 ve üzerinde olduğu kükürttrioksit ve sülfürik asit üretilen tesislerde dönüşüm derecesi en az %99,5, işletmede arızalar meydana gelmesi esnasında ise, dönüşüm derecesi en az %99, kullanım gazındaki hacimsel SO2 miktarının %6-%8 arasında olduğu tesislerde ise dönüşüm derecesi %99’da tutulmalıdır. Burada ton başına sülfürik asit üretiminde SO3 emisyonu 0,4 kg’ı geçmemelidir.

3.3) Kullanım gazında hacimsel SO2 oranının %6’sının üzerinde olduğu kükürttrioksit ve sülfürik asit üretilen tesislerde veya üretim kapasitesinin 100 ton/saat’in altında olduğu ıslak katalizörlü tesislerde dönüşüm oranı en az %97,5’de tutulmalıdır. Burada üretilen ton H2SO4 başına SO3 emisyonu 0,6 kg’ı geçemez.

3.4) Aerosol biçimindeki emisyonlar, aerosol ayırıcılar yardımı ile azaltılmalıdır.
3.5) Bu tesislerdeki SO2 emisyonu ton başına sülfürik asit üretimi için 5 kg’ı geçmemelidir.
3.6) Kükürt trioksit SO3 emisyonu; sabit gaz şartlarında 60 mg/Nm3 ve diğer durumlarda 120

mg/Nm3 ü aşamaz.

I) DOKUZUNCU GRUP TESİSLER:
1) Alüminyum Üretim Tesisleri:
1.1) Alüminyum oksit üreten tesislerde kalsinasyon fırını baca gazlarındaki toz biçimindeki

emisyon 75 mg/m3 değerini aşmamalıdır.
1.2) Alüminyum üreten tesislerde gaz biçimindeki inorganik florür bileşikleri (F- olarak verilmiştir.)

aşağıdaki sınır değerleri aşmamalıdır.
İç Astarlı Fırınlar (fırın atık gazlarının toplandığı ve temizlendiği) 1 kg/ton-Al
Açık Fırınlar (hava akımlı) 0,8 kg/ton-Al
Islak temizleme tesisinden geçirildikten sonra bacadan geçirilerek Madde-42’ye göre atmosfere

atılan atık gazlardaki F- olarak verilen hidrojen florür emisyonları 2 mg/Nm3 sınır değerini aşmamalıdır. 1.3) Alüminyum üretin tesislerde üretilen ton alüminyum başına baca gazlarından olan toz emisyonu (günlük ortalaması) 5 kg’ı geçemez. Emisyon ölçümünde prozitesi 3μm olan memran filtre esas

alınmalıdır.
1.4) Fırın atık gazı toplanması durumunda, fırın astarlarının açık olması halinde bile işletme

esnasında emiş ağzında atmosfer altı basınç meydana gelmelidir.
1.5) Madde-39’da verilen ilgili esaslara uyulmalıdır.
1.6) Gaz biçimindeki florür bileşiklerinin fırın çıkışına yerleştirilen kuru toz tutucular ile tutulduğu

astarlı fırınlarda paragraf (1.2) ve (1.3) de kütlesel oran olarak belirtilen emisyon sınırlarının altına inilebilir.

1.7) Alüminyum üretim teknolojisi ve toz biçimindeki emisyonun azaltılmasıyla ilgili uygulamalarda yayınlanan Türk Standartlarına uyulmalıdır.

2) Korund (α Alumina) Üretim Tesisleri:
2.1) Atık gazlardaki toz emisyonu aşağıdaki değeri aşmamalıdır:
Kalsinasyon Fırınları : 75 mg/Nm3
Fırınlar : 75 mg/Nm3
2.2) Madde-39’da verilen ilgili esaslara uyulmalıdır.
2.3) Tesis teknolojisi ve emisyonların indirilmesiyle ilgili çalışmalarda Türk Standartlarına ve

mevcut en iyi tekniklere uyulmalıdır.
J) ONUNCU GRUP TESİSLER
1) Karpit Üretim Tesisleri
Bu tesislerde aşağıda verilen esaslara uyulmalıdır:
1.1) Atık gazlardaki toz biçimindeki emisyonlar 50 mg/Nm3 değerini aşmamalıdır.
1.2) Atık gazlarda bulunan karbon monoksit gazı değerlendirilmeli veya yakılmalıdır.
1.3) Tesis teknolojisi ve emisyonların azaltılmasıyla ilgili çalışmalarda Türk Standartlarına ve

mevcut en iyi tekniklere uyulmalıdır. 2) Klor Üretim Tesisleri

Bu tesislerde aşağıda verilen esaslara uyulmalıdır:

33

2.1) Atık gazlardaki Cl2 emisyonu normal işletme şartlarında 3 mg/Nm3 değerini, kısa süreli arızalarda ise 6 mg/Nm3’ü aşmamalıdır. Sıvı klor üretim tesislerinde ise Cl2 emisyonu 6 mg/Nm3 sınır değerini aşmamalıdır.

2.2) Klor Amalgam Yönteminin uygulandığı tesislerde havalandırma havasında civa emisyonu üretilen ton klor başına 3 gram sınır değerini aşmamalıdır.

2.3) Tesis teknolojisi ve klor emisyonlarının azaltılmasıyla ilgili çalışmalarda Türk Standartlarına ve mevcut en iyi tekniklere uyulmalıdır.

3) Florür Üretim Tesisleri
Bu tesislerde aşağıda verilen esaslara uyulmalıdır:
3.1) Hidrojen florür kütlesel debilerinin 150 kg/saat ve üzerinde olduğu tesislerde, florlu hidrojenin

atık gazlarla olan emisyonu, Diyagram 5’den elde edilen sınır değerlerini aşmamalıdır. 3.2) Madde- 39’da verilen ilgili esaslara uyulmalıdır.

4) Hidroflorik Asit Üreten Tesisler
Bu tesislerde aşağıda verilen esaslara uyulmalıdır:
4.1) Hidrojen florür debisinin 150 kg/saat ve üzerinde olduğu asit üretim, doldurma ve artık

hazırlama tesislerinde, atık gazlardaki florlu hidrojen emisyonu Diyagram 5’ten elde edilen sınır değerleri aşmamalıdır.

4.2) Madde-39’da verilen ilgili esaslara uyulmalıdır.
5) Kükürt Üretim Tesisleri (Claus Tesisleri)
Bu tesislerde aşağıda verilen esaslara uyulmalıdır:
5.1) Claus tesislerinde dönüşüm derecesi en az %98 olacaktır. Claus tesisleri proses gazı

kromotografi ile kontrol edilmelidir.
5.2) Kükürtlü hidrojen ihtiva eten atık gazlar, bir son yanma bölümüne gönderilmelidir. Son yanma

bölümünden atık gaz çıkış sıcaklığı en az 8000C olacaktır. Atık gazlardaki kükürtlü hidrojen emisyonu 10 mg/Nm3 değerini geçmemelidir.

5.3) Paragraf (5.1) ve (5.2)’nin dışında, doğal gazla çalışan Claus tesislerinde dönüşüm derecesi en az %97 olmalıdır. Son yanma bölümünden atılan atık gazlardaki kükürtlü hidrojen emisyonu sınırlandırılmalıdır.

5.4) Son yanma uygulanması durumunda kükürtdioksit emisyonu 1 ton/saat ve üzerinde bekleniyorsa, son yanmaya girmeden önce kükürtlü hidrojen elementel kükürt veya sülfirik asite dönüştürme gibi ilave metodlarla azaltılmalı veya son yanmadan çıkan atık gazdan kükürt ayrıştırılmalıdır.

K) ONBIRINCI GRUP TESISLER Sunta ve Benzeri Ağaç Ürünleri Üretim Tesisleri:
Bu tesislerde aşağıda verilen esaslara uyulmalıdır:
1) Zımparalama ve talaş taşıma çalışmalarında meydana gelen atık gazlardaki toz biçimindeki

emisyonlar 75 mg/Nm3 değerini aşmamalıdır.
2) Talaş kurutma tesisleri atık gazlarındaki toz biçimindeki emisyon 200 mg/Nm3 değerini

aşmamalıdır. Tesislerde islilik derecesi Bacharach skalasına göre en çok 3 olmalıdır.
3) Diğer tüm ağaç işleme tesisleri atık gazlarında toz biçimindeki emisyon değerler Diyagram 6’dan

elde edilen sınır değerlerini aşmamalıdır.
4) Sunta presleme tesisleri atık gazlarındaki yanıcı organik maddelerdeki toplam karbon emisyonu

20 mg/Nm3 ile sınırlandırılmalıdır.
5) Madde-39’ da verilen ilgili esaslara uyulmalıdır.
6) Tesislerin teknolojisi ve emisyonların sınırlandırılması konusundaki çalışmalarda ilgili Türk

Standartlarına yoksa mevcut en iyi tekniklere uyulmalıdır.

L) ONIKINCI GRUP TESISLER :
1) Petrol Rafinerileri ve Depolama Tesisleri :
Bu tesislerde aşağıda verilen esaslara uyulmalıdır:
1.1) 20 0C’de buhar basıncı 13 mbar’ın üzerinde olan ham petrol ve ara ürünlerin depolanması için

rafineri gaz borusuna bağlantılı, yüzer tavanlı veya sabit tavanlı depolar veya bunlara eş değer tesisler öngörülmelidir. Yüzer tavanlı depolar etkili kenar contaları ile donatılmalıdır. Depolama şartlarında gaz

34

biçiminde olan zehirli maddeler sabit tavanlı depolarda depolanmalı, gaz emisyonları toplama depolarına gönderilmeli ve yakma suretiyle yok edilmelidir. Yakma tesisinde meydana gelen yanma gazları Madde- 42’ye göre atmosfere atılmalıdır.

1.2) Flanş bağlantıları ancak üretim metodu, emniyet veya bakım ve benzeri yönünden gerekli ise uygulanmalıdır. Zehirli ve keskin kokulu maddelerin taşındığı veya işlendiği boru ve aparatlar da, yüksek kaliteli contalar kullanılmalıdır. Ventil ve vanaların millerinin geçme yerlerinde de özel sızdırmazlık tedbirleri alınmalıdır.

1.3) Basınç düşürme armatürleri ve blöf işlemlerinde açığa çıkan gaz ve buharlar tehlike yaratmayacak biçimde gaz toplama depolarına gönderilmelidir.

1.4) Yüksek tehlike sınıfına dahil olan ve buharlaşma bitişi 200 0C’ye kadar olan maddelerin taşınmasında en az kaçak kaybı olan pompalar kullanılmalıdır.

1.5) Proses tesislerinden, katalizörlerin rejenerasyonu ve bakım ve temizleme işlemlerinden meydana gelen emisyonlar yakılma yoluyla ortadan kaldırılmalı veya aynı etkinlikteki yıkama veya yoğuşturma yoluyla ayrıştırılmalıdır.

1.6) Tesisin işletmeye alınması, durdurulması ve benzeri gibi durumlarda çıkan gazların değerlendirilmesi için tesis, gerekli sistemlerle donatılmalıdır.

1.7) H2S ihtiva eden gazlar Madde-42’ye göre bacadan atılmadan önce kükürtlü hidrojen emisyonlarına 10 mg/m3 sınırlarını aşmıyacak biçimde, kimyasal dönüşüm uygulanmalı veya yakılmalıdır. % 0,4 ve üzerinde hacimsel kükürtlü hidrojen ihtiva eden gazlar, kükürtlü hidrojen debisi 2 ton/gün üzerinde ise, Claus tesisi ilaveli amin yıkama ve benzeri metodlarla değerlendirilmelidir.

1.8) 20 0C’de buhar basıncı 13 mbar olan ham, ara ve diğer işlenmiş ürünlerin doldurulup boşaltılmasında çıkan hidrokarbon emisyonları ve düşük buharlaşma basınçlı keskin kokulu maddelerin emisyonları uygun metotlarla önlenmelidir. Yakma durumunda, yanma gazlarının Madde-42’ye göre atmosfere atılmasına özen gösterilmelidir.

1.9) Proses suyu, önce gazı alındıktan sonra açık bir sisteme gönderilmelidir. Gazlar yıkama ve yakma yoluyla ortadan kaldırılabilir. Yakma durumunda yanma gazları Madde-42’ye göre atmosfere atılmalıdır.

1.10) Paragraf (1.9)’a göre muamele gören kirli atık proses suları, kapalı su tasfiye sistemlerinde temizlenmelidir.

1.11) Örnek almada emisyonların meydana gelmesi önlenmelidir.

1.12) Arıtma tesisinde biriken tortuların yakılmasında oluşan yanma odası çıkış sıcaklığı 9000C meydana gelen gazlar, son yakma bölümünden geçirilerek yakılmalıdır.

1.13) Genelde petrokimyasal işleme proseslerinin bulunmadığı rafinerilerden çıkan organik gaz ve buhar emisyonları, işlenen ham petrolün % 0,04’ünü geçemez.

1.14) Madde-39 ve HKKY’de hava kalitesi sınır değerlerine de uyulmalıdır.

1.15) Sistem teknolojisi ve gaz biçimindeki emisyonların önlenmesiyle ilgili çalışmalarda Türk Standartlarına uyulmalıdır.

2) Katalitik Kraking Tesisleri :

2.1) Akışkan yataklı prosedürde; Katalitik Kraking için, kullanılan tesislerden, atık gazındaki emisyonlar kataliz rejenere edildiğinde, aşağıdaki kütle konsantrasyonlarını aşmamalıdır.

Partikül madde, 200 mg/Nm3,
NO ve NO2 (NO2 cinsinden) 800 mg/Nm3,
SO2 ve SO3 (SO2 cinsinden) 1700 mg/Nm3,
2.2) Proses teknik tedbirlerini uygulama yoluyla azotoksitleri ve kükürtoksitleri emisyonlarını

azaltmak için olanaklar tamamen kullanılır.
2.3) Bu tesisler için; petro kimya tesisleri ve petrol rafinerilerinin sınırları dahilinde uyulması

istenilen HKKY’deki hava kalitesi sınır değerlerine ve diğer sınır değerlere uyulmalıdır.
M) ONÜÇÜNCÜ GRUP TESISLER: Taş Kömürü Gazlaştırma Tesisleri:
Bu tesislerde aşağıda verilen esaslara uyulmalıdır:
1) Koklaştırma kamaralarının alttan ateşlenmesinde kükürtsüz veya kükürtten arındırılmış gaz

kullanılmalıdır. Bu ateşleme gazlarında kütlesel H2S konsantrasyonu 0,5 g/Nm3, diğer kükürtlü bileşiklerin konsantrasyonu ise 0,3 g/Nm3 değerini aşmamalıdır. Bu değerler saatlik ortalama değerler olarak ölçülmelidir.

2) Kok ocaklarının doldurulmasında çıkan gazlarda kısa sürelerde islilik derecesi Bacharach Skalası’na göre 3’ü aşmamalıdır.

3) Taş kömürü gazlaştırma tesisleri baca gazı toz emisyonu 50 mg/Nm3 değerini aşmamalıdır.
4) Yanmamış gazların kamaralardan sızmaları önlenmelidir.
5) Madde-39’da verilen ilgili esaslara uyulmalıdır.
6) Koklaştırma kamaralarında çalışanların işçi sağlığı ve güvenliği yönünden korunması

sağlanmalıdır.
7) Tesis teknolojileri ve emisyonların önlenmesiyle ilgili çalışmalarda Türk Standartlarına

uyulmalıdır.

35

N) ONDÖRDÜNCÜ GRUP TESISLER: Bitümlü Yol Yapim Maddelerinin Üretildiği ve İşlendiği Tesisler, Asfalt Üretim Tesisleri:

Bu tesislerde aşağıda verilen esaslara uyulmalıdır:

1) Atık gazlardaki toz emisyonu, yanma gazlarında %4 CO2 esas alındığında 50 mg/Nm3 değerini aşmamalıdır. Asfalt betonun hazırlanması ve benzeri işlemlerde toz emisyon 50 mg/Nm3 sınır değeri aşmamalıdır.

2) Atık gazlar en az 12 m yüksekliğindeki bir bacadan Madde-42’ye göre atmosfere atılmalıdır.

3) Karıştırıcı ve depolardan bağlayıcı madde buharlarının çevreye sızması önlenmelidir. Baca gazında bulunan organik bileşikler Madde-39’ da verilen organik buhar ve gaz emisyonları sınır değerlerini geçmemelidir.

4) Madde-39’da verilen ilgili esaslara uyulmalıdır.

5) Tesis teknolojileri ve emisyonların azaltılmasıyla ilgili çalışmalarda Türk Standartlarına uyulmalıdır.

O) ONBESINCI GRUP TESISLER: Grafit ve Benzeri Ürünlerin Üretildiği Tesisler:

Elektrodlar ve diğer aparatlar için yakma metodu ile grafit ve benzerlerini üreten bu tesislerde aşağıda verilen esaslara uyulmalıdır:

1) Yanma gazlarında %7 CO2 esas alındığında atık gazlardaki toz biçimindeki emisyon 150 mg/Nm3 değerini aşmamalıdır.

2) Fırın atık gazlarında yanıcı organik maddelerdeki toplam karbon emisyonu %8 CO2 esas alındığında 250 mg/m3 değerini aşmamalıdır. Atık gazlardaki 700C’de ölçülen katran kökenli emisyonlar 50 mg/Nm3 değerini aşmamalıdır.

3) Zift, katran veya diğer gazlaşabilen bağlayıcı ve akışkanlaştırıcı maddelerin yüksek sıcaklıkta işlendiği karıştırıcıların atık gazları bir son yakıcı bölüme gönderilmelidir. Atık gazlarda, yanıcı organik maddelerdeki toplam karbon emisyonları 100 mg/Nm3 sınır değerini aşmamalıdır.

4) Baca gazları islilik derecesi Bacharach Skalası’na göre 2 olmalıdır. 5) Madde-39’da verilen ilgili esaslara uyulmalıdır.
P) ONALTINCI GRUP TESISLER: Cam Üretım Tesıslerı:
Bu tesislerde aşağıda verilen esaslara uyulmalıdır:

1) Cam üretim tesislerinde emisyon değerleri; fosil yakıtlarla ısıtılan cam ergitme fırınlarında, atık gazdaki hacimsel oksijen miktarı %8, pota fırınları ile günlük tank fırınlarında hacimsel oksijen miktarı % 3 esas alınacaktır.

2) Atık gazlardaki toz biçimindeki emisyonu mevcut tesislerde 150 Nmg/Nm3 değerini aşmamalıdır. Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 3 ay içerisinde faaliyet sahibi fırın ömürlerini Bakanlığa bildirecektir. Bu beyana göre tabi olunan emisyon değeri Bakanlık tarafından ilgiliye bildirilecektir. Yeni kurulacak tesislerde ve revizyona tabi tutulan fırınlar için 75 mg/Nm3 sınır değeri uygulanacaktır.

3) Cam ergitme fırınlarının atık gazlarındaki florür (F-) olarak tanımlanan anorganik florür bileşikleri emisyonları kütlesel debi değeri 0,15 kg/saat veya üzerinde ise, bu bileşiklerin gaz içindeki florür konsantrasyonu (F-) 15 mg/Nm3 sınır değerini aşmamalıdır.

4) Madde-39’da verilen esaslara uyulmalıdır.

5) Aşağıda verilen tablodaki sınır değerlere uyulması gerekmektedir. Yeni tesislerde; mevcut en iyi teknikler göz önüne alınarak atık gazdaki NO ve NO2 emisyonları azaltılacaktır.

Tablo 43.6 Cam fırınları NO ve NO2 (NO olarak ) emisyon sınır değerleri

6) Mevcut tesislerde; mevcut en iyi teknikler göz önüne alınarak atık gazdaki NO ve NO2 emisyonları azaltılması esastır.

7) Atık gazdaki SO2 ve SO3 emisyonları (SO2 cinsinden) alevle ısıtılan;

Cam ergitme tesislerindeki % 8 hacimsel oksijen miktarı değerine göre; rejeneratif ve reküperatif fırınlarda 1800 mg/Nm3,

Pota fırınları ve günlük tanklarında % 3 hacimsel oksijen değerine göre; 1100 mg/Nm3, sınır değerini aşmamalıdır.
R) ONYEDINCI GRUP TESISLER : Kimyasal Gübre Üretim Tesisleri:
Bu tesislerde aşağıda verilen esaslara uyulmalıdır:

1) Azot oksitleri emisyonlarında 8 inci grup tesisleri (2) fıkrasındaki esaslara uyulacaktır. 36

2) Kükürtdioksit, kükürt trioksit emisyonlarında 8 inci grup tesisleri (3) fıkrasındaki esaslara uyulmalıdır.

3) Amonyak ihtiva eden gazlar yıkanır. Yıkama çözeltisi prosese geri döndürülür veya atık su kanalına verilir. Atık su kanalına verildiği alıcı hava ortamdaki amonyak konsantrasyonu 30 mg/Nm3 değerini aşmamalıdır. Atık gazlardaki NH3 emisyonu da; 50 mg/Nm3 değerini aşmamalıdır.

4) Atık gazlardaki F- üzerinden verilen gaz biçimindeki flor bileşikleri konsantrasyonu 10 mg/Nm3 değerini aşmamalıdır. Bu konuda 39 uncu maddenin (i ) bendi uygulanmaz.

5) Atık gazlardaki toz emisyonları 100 mg/Nm3 değerini aşmamalıdır.

6) Gübre komplekslerindeki yakma ve gazlaştırma tesislerinde bu ekin ilgili gruplarındaki hükümler geçerlidir.

7) Yukarıda belirtilen hususlar dışında Madde-39’un ilgili hükümleri geçerlidir.
S) ONSEKIZINCI GRUP TESISLER Amonyak Üretım Tesıslerı:
Bu tesislerde aşağıda verilen esaslara uyulmalıdır
1) Bu tesislerde oluşacak amonyak emisyonları Ek-2’de yer alan İnorganik ve Organik Buhar ve

Gaz Emisyonlarının IV . Grup emisyonları arasındadır.
2) IV üncü sınıfa giren organik bileşiklerin emisyonu (5 Kg/saat veya üzerindeki emisyon

debileri için) 200 mg/Nm3 değerini aşamaz.
Yukarıda yer alan sınır değerler 01 Ocak 2007 tarihinden itibaren geçerli olacaktır.

3)Yukarıda belirtilen hususlar dışında Madde-39’un ilgili hükümleri geçerlidir. T) ONDOKUZUNCU GRUP TESISLER
1) Kümesler, Ahırlar ve Kesimhaneler:
Bu tesisler aşağıda verilen esaslara uyacaklardır:

1.1) Kesimhaneler:
Bu tesislerde aşağıda verilen esaslara uyulmalıdır:
1.1.1) Yönetmeliğin yürürlüğe girmesinden sonra kurulacak izne tabi kesimhanelerin mevcut veya

planlanmış en yakın yerleşim alanına uzaklığı en az 500 m olmalıdır.
1.1.2) Koku oluşturabilecek mezbaha yan ürünleri kapalı konteynır veya odalar içinde tutulacak ve

esas olarak soğuk ortamda depolanmalıdır.
1.1.3) Üretim tesisleri, mezbaha yan ürünleri veya artıklarının işlendiği ve depolandığı tesislerden

kaynaklanan koku yayan maddeleri içeren atık gazlar toplanmalı ve bir atık gaz temizleme tesisine gönderilmeli veya emisyon azaltımı için eşdeğer tedbirler uygulanmalıdır.

1.1.4) Büyükbaş ve küçükbaş kesimhanelerinde sıvı gübre, mevzuatta belirtilen deşarj kriterlerini sağlaması durumunda, sıvı gübrenin depolanmasına dair hüküm hariç, tesiste aşağıdaki (1.2) nci bentte belirtilen diğer hususlar yerine getirilmelidir.

1.2) Kümesler ve Ahırlar:
Bu tesislerde aşağıda verilen esaslara uyulmalıdır.
1.2.1) Tesislerin yerleşim alanına olan asgari uzaklığı, aşağıdaki Asgari Mesafe Eğrisi grafiğinden

okunan değerin altında olmayacaktır. Eğer yüksek kokulu atık gaz filtre edilerek koku problemi gideriliyorsa, asgari uzaklık belirlenen değerin altında olabilir.

1.2.2) Tam bir temizlik ve kuruluk sağlanmalıdır.
1.2.3) Havalandırma sistemi bulunmalıdır.
1.2.4) Katı dışkılar için sıvılara karşı geçirgen olmayan bir depolama platformu yapılmalı ve

depolamadan kaynaklanarak çevreyi rahatsız edecek sorunlar giderilmelidir (koku, sinek vs.).
1.2.5) Kümes ve ahır ile sıvı dışkı kanalları ve konteynırları arasında koku önleyici tedbirler

alınmalıdır.
1.2.6) Sıvı dışkılar, sıvılara karşı geçirgen olmayan alanlar ve kapalı kanallardan geçirilerek

ahırların dışında kapalı konteynırlarda veya eşdeğer emisyon azaltma tedbirleri alınmış yerlerde depolanmalıdır.

1.2.7) Sıvı ve katı dışkı depolama kapasitesi temel olarak üç aylık miktar dikkate alınarak belirlenmelidir. Bu maddelerin değerlendirilme yerleri ve süreleri ile kompostlama, kurutma veya atık gaz tesisleri gibi uygun tesislerde işleme tabi tutulma durumu dikkate alınarak, emisyon izni veren yetkili merci tarafından bu süre artırılabilir veya azaltılabilirA. sgari Mesafe Eğrisi

(Üstteki eğri, kümesi hayvanları için geçerli olan asgari mesafe eğrisini, alttaki ise büyükbaşlar için geçerli olan eğriyi gösterir.)

Tablo 43.7 Büyükbaş hayvanları cinsinden, hayvan yeri sayısını canlı hayvan kütlesine dönüştürme faktörleri,

37

1(GV) büyükbaş hayvan birimi = 500 kg canlı hayvan

Tablo 43.7’de gösterilen barındırma yönteminden büyük ölçüde farklı üretim yöntemleri için ortalama münferit hayvan kütlesi (Büyükbaş/Hayvan cinsinden) münferit olarak tespit edilebilir.

Tablo 43.8 Kümes hayvanları cinsinden, hayvan yeri sayısını canlı hayvan kütlesine dönüştürme faktörleri,

1.2.8) Tesisin kuruluşunda kural olarak azota karşı hassasiyeti bulunan bitkiler (örneğin fidanlıklar, kültür bitkileri) ve ekolojik sistemlerle (örneğin fundalık, bataklık, orman) arasındaki mesafesi asgari 150 m olmalıdır.

1.3) Asgari uzaklık koşulunun sağlanmasının mümkün olmadığı durumlar ile izne tabi olmayan tesislerde mesafe, Valilikçe; yerleşim yerinin özellikleri, tesis kapasitesi, tesiste alınacak tedbirler, rüzgar yönleri v.s hususlar dikkate alınarak belirlenir.

2) Hayvan Yağlarının Eritildiği Tesisler:
Bu tesislerde aşağıda verilen esaslara uyulmalıdır.
Keskin kokulu maddeler;
2.1) Kokunun oluşabileceği depolama sahaları da dahil işleme tesisleri kapalı odalarda tutulmalıdır. 2.2) İşleme tesislerinin yanısıra bu odaların da atık gazları toplanmalıdır.
2.3) Koku oluşması beklenen ham madde ve ara ürünler kapalı konteynerlarda veya odalarda

depolanacak ve soğutulmalıdır.
2.4) Koku yayan maddeleri içeren atık gazlar toplanacak ve bir atık gaz temizleme tesisine

gönderilecek veya emisyon azaltımı için eşdeğer tedbirler uygulanmalıdır. 3) Et ve Balık Ürünlerinin Tütsülendiği Tesisler :
Bu tesislerde aşağıda verilen esaslara uyulmalıdır.
Keskin kokulu maddeler;

Tütsüleme fırınlarının atık gazları toplanacak ve bir atık gaz temizleme tesisine gönderilecek veya emisyon azaltımı için eşdeğer tedbirler uygulanmalıdır.

4) Jelatin, Post Tutkalı, Deri Tutkalı veya Kemik Tutkalı Üreten Tesisler; Kesimhane Yanürünü Kemikleri, Hayvan Kılları, Tüyleri, Boynuz, Tırnak veya Kanlarından Hayvan Yemi veya Gübresi veya Teknik Yağların Üretildiği Tesisler; Muamele Edilmemiş Hayvan Kıllarının Depolandığı veya İşlendiği Tesisler; Muamele Edilmemiş Kemiklerin Depolandığı Tesisler ve Hayvan Cesetlerinin Bertaraf Edildiği Tesisler ile Bu Tesislerde Bertaraf Edilmesi için Hayvan Cesetleri veya Hayvan Ürünleri Parçalarının Toplandığı veya Depolandığı Tesisler.

Bu tesislerde aşağıda verilen esaslara uyulmalıdır.

Keskin kokulu maddeler:
4.1) Koku oluşması beklenen depolama sahaları da dahil işleme tesisleri kapalı odalar içine

yerleştirilmelidir.
4.2)İşleme tesislerinin atık gazları ile bu odalardaki hava toplanmalıdır.

38

4.3) Koku oluşması beklenen ham madde ve ara ürünler kapalı konteynırlarda veya odalarda depolanacak ve soğutulmalıdır

4.4) Koku yayan maddeleri içeren atık gazlar toplanacak ve bir atık gaz temizleme tesisine gönderilecek veya emisyon azaltımı için eşdeğer tedbirler uygulanmalıdır

5) Gübre (Tezek) Kurutma Tesisleri:
Bu tesislerde aşağıda verilen esaslara uyulmalıdır.
Keskin kokulu maddeler:
Koku oluşması beklenen depolama sahaları da dahil işleme tesisleri kapalı odalar içine

yerleştirilmeli; işletme tesislerinin atık gazları ile içerideki hava toplanmalı ve bir atık gaz temizleme tesisine beslenmelidir.

U) YİRMİNCİ GRUP TESISLER: Bitki Koruma Aktif Maddeleri veya Pestisitlerin Üretildiği, Öğütüldüğü ve Paketlendiği Tesisler:

Bu tesislerde aşağıda verilen esaslara uyulmalıdır.

1) Azinfosetil, karbofuran, dinitro-o-kresol, paration-metil gibi yavaş çözünen ve kolayca biriken veya yüksek toksitesi olan aktif maddeler ile bitki koruyucu aktif maddelerin veya pestisidlerin üretildiği tesislerin atık gazlarındaki toz emisyonları 25 g/saat ve üzerinde ise partikül madde konsantrasyonu 5 mg/Nm3 ü aşmamalıdır.

2) Madde-39’daki esaslara uyulmalıdır.
V) YIRMIBIRINCI GRUP TESISLER: Metal Yüzeylerin Boyandığı Tesisler:
Bu tesislerde aşağıda verilen esaslara uyulmalıdır.
1) Motorlu araçların boyanması ve verniklenmesi:
1.1) Az çözücü içeren veya hiç çözücü içermeyen boyaların seçilmesi, etkin kaplama yöntemlerinin

kullanılması, özellikle sprey alanlarında atık gaz temizleme yöntemleri gibi uygulamalarla tesislerden kaynaklanan organik emisyonların kütlesel debilerini azaltmak için uygun tedbirler alınmalıdır. Tesisler bu konudaki çalışmaları 01/01/2008 tarihine kadar gerçekleştirmelidir.

1.2) Tesisteki boyama ve kurutma ünitelerinden kaynaklanan atık gazdaki organik buhar ve gaz emisyonları 39 uncu maddenin (i) bendinde verilen sınır değerleri aşmamalıdır. Bu tesislerden kaynaklanan organik gaz ve buhar emisyonları, 01/01/2008 tarihinden itibaren Ek 2 Tablo 2.2 ‘de yer alan sınır değerlere uygun olacaktır.

1.3) Atık gazlardaki toz emisyonları 20 mg/Nm3 değerini aşmamalıdır. 1.4) Bunların dışında Madde 39’daki ilgili esaslara uyulmalıdır.

2) Beyaz Eşyaların, Metal Yüzeylerin ve Ahşap Malzemelerin Boyandığı Tesisler

2.1) Tesisteki boyama ve kurutma ünitelerinden kaynaklanan atık gazdaki organik buhar ve gaz emisyonları 39 uncu maddenin (i) bendinde verilen sınır değerleri aşmamalıdır. Bu tesislerden kaynaklanan organik gaz ve buharlar emisyonları, 01/01/2008 tarihinden itibaren Ek 2 Tablo 2.2 de yer alan sınır değerlere uygun olmalıdır.

2.2) Atık gazlardaki toz emisyonu 20 mg/Nm3 değerini aşmamalıdır
2.3) Bunların dışında, Madde-39’deki ilgili esaslara uyulmalıdır.
Y) YIRMIIKINCI GRUP TESISLER: Petrol ve Sıvı Yakitlarin Depolandığı Tesisler:
Bu tesislerde aşağıda verilen esaslara uyulmalıdır
1) 20 oC’de 13 mbar’dan daha fazla buhar basınçlı ürünlerin depolanması için, hareketli kapağı olan

sabit tavanlı veya yüzer tavanlı tanklar veya eşdeğer tedbirler alınmalıdır. Hareketli kapaklı yüzer tavanlı tankların kenarları etkili contalarla teçhiz edilecektir. Eğer depolanan maddelerin içinde Madde 39 kapsamında değerlendirilen maddeler de bulunuyorsa, sabit çatılı tanklar cebri havalandırma ile teçhiz edilecektir. Buradan yayılan gazlar bir gaz toplama sistemine beslenmelidir. Depolama tesislerinden (bağlantı noktaları, dolum boşaltım noktaları) kaynaklanacak kaçak organik gazlar için emisyon faktörleri kullanılarak hesaplanan organik gazların kütlesel debilerinin Madde-40’daki Tablo 40.1’de verilen sınır değerleri aşması durumunda tesis etrafında hava kalitesi ölçümleri yapılmalıdır.

2) Tankların boyası; sabit çatılı tanklar kısa vadede güneşin radyasyon enerjisinin %70’ini yansıtacak, uzun vadede de en azından %50’sini yansıtacak boyalarla kaplanmalıdır.

3) Tesis teknolojileri ve emisyonların önlenmesiyle ilgili çalışmalarda Türk Standartlarına uyulmalıdır.

Z) YİRMiÜÇÜNCÜ GRUP TESISLER: Maya Üretim Tesisleri: Bu tesislerde aşağıda verilen esaslara uyulmalıdır

Toplam karbon olarak organik madde emisyonu Madde 39 un (i) bendindeki değerleri geçmemelidir.

AA) YİRMİDÖRDÜNCÜ GRUP TESISLER: Bitkisel Ham Maddeden Katı ve Sıvı Yağ Üretim Tesisleri

Bu tesislerde aşağıda verilen esaslara uyulmalıdır:.

1) Atık gazlar; örneğin tohum silosu, tohum hazırlama, tostlama, kurutma, soğutma, kaba tahıl silosu, paketleme, kaba tahıl yükleme gibi ortaya çıktığı yerde toplanmalı ve bir atık gaz temizleme tertibatına aktarılmalı ya da emisyonu azaltmaya yönelik eşdeğer tedbirler alınmalıdır.

2) Kükürt oksit emisyonu;

39

Kokuyu azaltıcı biyolojik filtre kullanılıyorsa, aşağıda belirtilen kükürt oksit emisyonu hakkındaki sınır değerler geçerli değildir Ancak; biyolojik filtre kullanılmıyorsa aşağıdaki belirtilen kükürt oksit emisyonu hakkındaki sınır değerler geçerlidir.

Kükürt oksidi (kükürt dioksit ve kükürt trioksit), kükürt dioksit olarak gösterilir. Kütlesel debisi 1,8 g/saat veya
Konsantrasyonu 0,35 mg/Nm3
değerlerini geçmemelidir.

3) Toplam toz;

Tohum kondisyonlama (havalandırma), tohum hazırlama, tostlama ve soğutma tesisi kurutucu bölümü, kaba tahıl kurutma ve soğutma, paletleme gibi işlemler sırasında nemli toz emisyonu ortaya çıkması durumunda Madde 39 da yer alan Diyagram 1 geçerlidir.

BB) YIRMIBEŞINCI GRUP TESISLER Şeker Fabrikaları:
1) Şeker Pancarı Küspesi Kurutma Tesisi:
Bu tesislerde aşağıda verilen esaslara uyulmalıdır.
Şeker pancarı küspesi kurutma tesisi dolaylı kurutma (buharla kurutma) tekniğine göre kurulmalı ya

da emisyonu azaltmaya yönelik eş değer tedbirler alınmalıdır. Tesisin kurutma ya da enerji santrali gibi birimlerde değişiklik olması halinde orantılılık ilkesi göz önünde bulundurulmak suretiyle dolaylı kurutma talep edilip edilmeyeceği gözden geçirilmelidir.

1.1) Organik Maddeler:

Atık gaz içindeki toplam karbon olarak organik madde emisyonları 0,65 kg/saatlik kütle debisini geçmemelidir. Organik madde emisyonları için Madde-39’daki sınır değerler geçerli değildir.

1.2) Doğrudan kurutma yöntemli tesisler için atık gazlardaki emisyonlar için hacimsel O2 miktarı % 12 alınarak aşağıdaki kurallar esas alınır.

Koku emisyonu azaltmak amacıyla tambur giriş sıcaklığı 750°C’yi,
Atık gaz halindeki toz haldeki emisyonlar 60 mg/Nm3,
değerini aşamaz.
1.3) Kükürt dioksit ve azot oksit emisyonları için Madde 43.1 deki sınır değerler geçerlidir. 1.4) Bunların dışında, şeker fabrikalarında Madde-39’daki esaslara uyulmalıdır.

CC) YİRMİALTINCI GRUP TESISLER Diğer Tesisler:

Ek 3’ de emisyon iznine tabi tesisler arasında bulunmasına karşın yukarıdaki gruplarda yer almayan tesisler aşağıdaki hüküm ve sınır değerlere tabidir.

1) Atık gazlarda bulunan toz şeklindeki emisyon, özel toz emisyonu değilse Madde-39, Diyagram 1’de yer alan sınır değerini aşmamalıdır. Tesisten kaynaklanan özel toz emisyonları Madde-39’ da yer alan özel toz sınır değerleri aşmamalıdır.

2) Atık gazlarda bulunan organik bileşiklerin buhar ve gaz biçimindeki emisyonları Madde-39’da yer alan sınır değerleri aşmamalıdır.

3) Baca gazı hızı ve yüksekliği Madde-42’ye uygun olmalıdır. 4) Bunların dışında, Madde-39’daki esaslara uyulacaktır.

Sera Gazlarının Azaltılması

ALTINCI BÖLÜM Son Hükümler

Madde 44- Tesis sahipleri veya işleticileri tesislerinde üretimden, yakıt tüketiminden ve yakma sistemlerinden kaynaklanan sera gazlarını azaltıcı önlemleri almak ve emisyon raporlarında alınan önlemleri belirtmekle yükümlüdür.

İdari Yaptırımlar
Madde 45- Bu Yönetmelik kapsamına giren tesisleri işletenler ve sahipleri;
a) Madde-6’ya göre izin almaksızın bir tesis kurarsa,
b) İzne tabi tesislerin işletilmesi sırasında Madde-12’deki şartların yerine getirilmesi için yetkili

mercinin bu Yönetmelik sınırları içindeki taleplerine uymazsa,
c) Madde-12’ye göre koyulan bir şartı, icra edilebildiği halde zamanında yerine getiremezse,
d) İzne tabi bir tesisin işletilmesi veya yapısı ile ilgili olarak Madde-14’de öngörülen şartları yerine

getirmeden değişiklik yaparsa,
e) Madde16, 25, 27, 30 ve 33 ile getirilen icrası mümkün şartları ve talepleri zamanında yerine

getirmezse,
f) Madde 26’ye göre getirilen icrası mümkün bir yasaklama kararına rağmen bir tesisi işletirse,
g) Madde 23, 30 ve 37’a göre getirilen şartlara ve taleplere icrası mümkün olduğu halde uymazsa,
h) Madde-15’de öngörülen bilgileri zamanında vermezse,
i) Madde 27 ve 28’e göre verilmesi gereken emisyon raporunu eksiksiz ve zamanında vermezse,
j) Madde-32’ye göre ölçüm sonuçlarını bildirmez veya ölçüm aleti grafiklerini ve ölçüm kayıtlarını

muhafaza etmezse,
k) Madde-38’e göre; görevlilerin meskun yerlere veya taşınmazlara girmelerine veya test ve

incelemeler yapmalarına izin vermezse; doğru ve tam bilgiyi, belgeleri veya kayıtları zamanında ibraz etmezse; iş gücü veya yardımcı malzemeleri hazır tutmazsa; örnek almaya izin vermezse,

2872 sayılı Çevre Kanununun ilgili maddeleri uyarınca cezai işlem uygulanır. 40

Yürürlükten Kaldırılan Hükümler

Madde 46- Bu Yönetmeliğinin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 2/11/1986 tarihli ve 19269 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren HKKY’nin Madde 5’deki Hava Kalitesi, Emisyonlar, Tesis, Yetkili Merci, İzin, Ön izin, Teknolojik seviye, Üretmek tanımları ile bu Yönetmelikle ilgili maddeleri 50 işgünü sonunda yürürlükten kalkar.

Geçici Madde 1- Bu Yönetmeliğin yayımlanmasından önce kurulmuş ve emisyon izni almış olan tesisler, bu Yönetmelikte yer alan esas ve sınır değerlere 2 yıl içinde uymak için gerekli tedbirleri alarak Emisyon İzin Belgesini yenilemek amacıyla Valiliğe başvurur. Yetkili merci, bu başvuruları 6 (altı) ay içinde değerlendirir ve sonuca bağlar.

Geçici Madde 2- Organik, inorganik ve diğer özel toz emisyonları, organik inorganik gaz ve buhar emisyonları ve kanserojen maddeler ve bunlar için verilen sınır değerler için 01/01/2007 tarihinden itibaren Ek 2’deki tablolar ve sınır değerler uygulanır.

Geçici Madde 3- Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten önce yetkili mercie intikal etmiş, emisyon izin dosyaları 2/11/1986 tarihli ve 19269 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren HKKY’ne göre değerlendirilecektir. Emisyon izin dosyasını yetkili mercie teslim etmiş olan tesisler Endüstriyel Kaynaklı Hava Kirliliği Kontrolü Yönetmeliğindeki hüküm ve sınır değerlere 2 yıl içerisinde uyacaklardır.

Yürürlük
Madde 47- Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
Madde 48- Bu Yönetmelik hükümlerini Çevre ve Orman Bakanı Yürütür.

41

EKLER

EK-1

GENEL KURALLAR, BİRİMLER, SEMBOLLER, ÇEVİRMELER
1) Hava Kalitesi
Kütle Konsantrasyonu: Havanın birim hacminde hava kirleticinin kütlesidir. Birim g/m3, mg/m3 veya μg/m3 dir. Çöken tozlar için konsantrasyon: Birim zamanda örtülen birim yüzeyde tozun kütlesidir. g/m2 gün, mg/m2 gün ve μg/m2 gün birimleriyle verilir.
Hacim Konsantrasyonu: Havanın milyon hacmindeki hava kirleticinin hacmidir. Birim olarak ppm ile verilir.

μm: Mikrometre ng : Nanogram μg : Mikrogram mg : Miligram

1 ppm (parts per million)x

1 μm = 0,001 mm 1 ng = 0,001 μg 1 μg = 0,001 mg 1 mg = 0,001 g

P : V :

Atmosfer Basıncı (atm.) Hacim(lt)
1lt =1dm3
1 dm3 = 0,001 m3

R : T :

Gaz sabiti: 0,08207 Mutlak Sıcaklık (0K)

M 103

= mg/m3 RT/P

M : Hava kirleticinin mol kütlesi hava kirleticinin mol kütlesi

2) Emisyonlar
Kütle Konsantrasyonu: Atık gazın birim hacmi başına yayılan hava kirleticinin kütlesidir. g/Nm3, mg/Nm3 birimleriyle verilir.
a) Normal şartlardaki (00C ve 1 atm. de) atık gazda su buharından ileri gelen nem çıkartılarak, (Kuru bazda)
b) Normal şartlardaki (00C ve 1 atm. de) atık gazda su buharı ile birlikte (Islak bazda) hesaplanır.
Bu Yönetmelikte belirtilen emisyon sınır değerleri kuru baz ve normal şartlar esas alınarak belirlenmiştir. Kütlesel Debi: Birim zamanda yayılan hava kirleticinin kütlesidir. Kg/saat, g/saat, mg/saat birimleriyle verilir. Ürün başına Kütle: Elde edilen veya işlenilen ürün kütlesi başına yayılan hava kirleticinin kütlesidir. kg/ton, g/ton birimleriyle verilir.
Baca Gazı: Bir baca üzerinden verilen katı, sıvı ve gaz halindeki emisyonları taşıyan atık gazlardır.
1 atm. = 1013 mbar, 1mbar = 0,001 bar = 100 Paskal

KJ/h : MJ/h : GJ/h : TJ/h :

Isıl Güç (Yakıt Isıl Gücü, Anma Isıl Gücü): Bir yakma tesisinde birim zamanda yakılan yakıt miktarının yakıt alt ısıl değeriyle çarpılması sonucu bulunan asıl güç değerdir. KW, MW birimleri ile verilir.
Isıl Güç: kg/saat x kcal/kg x 4.18 kJ/kcal x h/3600 s = kW
Birim Zamanda Tüketilen Yakıt: kg/saat

Alt Isıl Değer: kcal/kg
4,18 kJ : 1kcal
1 saat (h): 3600 s
1000 KW: 1 MW
Kükürt Emisyon Derecesi: Bir yakma tesisinin kükürt emisyon derecesi,

Yayılan Toplam Kükürt Miktarı x 100 Yakıtla Verilen Toplam Kükürt Miktarları

şeklinde tanımlanır.
Mevcut Tesis : Yönetmeliğin yayınlanmasından önce kurulmuş veya kurulmakta olan tesisler Yeni Tesis: Yönetmeliğin yayınlanmasından sonra kurulacak olan tesisler
1.3 Fazla Havada Karbondioksit ve Oksijen Dönüşümleri
Karbondioksit Dönüşümü aşağıdaki formülle hesaplanır:
mg/Nm3 (ref.) = CO2 %(ref) x mg/Nm3 (ölçülen)

CO2 %(ölçülen)
mg/Nm3 (ref) : Düzeltilmiş kütle konsantrasyonu

t: h: s:

Bir saatte kilo joule Bir saatte Mega joule Bir saatte Giga joule Bir saatte Tega joule ton

saat

1 MJ = 1000 kJ 1 GJ = 1000 MJ 1 TJ = 1000 GJ

saniye
m3/h : Bir saatte metreküp (Hacimsel Debi)

42

CO2 % (ref): Referans alınan karbon dioksit yüzdesi
CO2 %(ölçülen): Baca gazında ölçülen karbon dioksit yüzdesi. mg/Nm3 (ölçülen): Baca gazında ölçülen kütle konsantrasyonu Oksijen Dönüşümü aşağıdaki formülle hesaplanır:
mg/Nm3 (ref.) = 21-O2 %(ref) x mg/Nm3 (ölçülen)

21-O2 %(ölçülen)
mg/Nm3 (ref) : Düzeltilmiş kütle konsantrasyonu

O2 % (ref): Referans alınan oksijen yüzdesi
O2 %(ölçülen): Baca gazında ölçülen oksijen yüzdesi.
mg/Nm3 (ölçülen): Baca gazında ölçülen kütle konsantrasyonu
Fazla hava hacminde karbon dioksit yüzdesi verilmişse, aşağıdaki formülle, hacimdeki yüzde oksijen dönüşümü hesaplanır:
O2 % = 21 x CO2 % (Ölçülen)

CO2 % ( max)
Fazla havasız yanma olduğu zaman farklı yakıtlar için, aşağıdaki verilen maksimum (max) karbondioksit değeri

kullanılır: Evsel Atık Kömür Fuel-oil Dizel-oil Doğalgaz

: 20 % : 19 % : 18% : 16%

: 12%

43

EK-2

01/01/2007’den sonra geçerli olacak İnorganik ve Organik Toz Emisyonları, İnorganik ve organik buhar ve gazlar, kanserojen maddeler ve bunlara ait sınır değerleri:
01/01/2007 tarihinden itibaren geçerli olacak Tablo 1.1 ve Tablo 1.2. de belirtilen İnorganik ve Organik Toz Emisyonları ve bunlara ait sınır değerler aşağıdadır.

İnorganik toz emisyonları için emisyon sınır değerleri (Tablo 1.1) I’inci sınıfa giren inorganik Toz emisyonu
(1g/saat veya üzerindeki emisyon debileri için)

II’inci sınıfa giren inorganik Toz emisyonu (5g/saat veya üzerindeki emisyon debileri için)

III’üncü sınıfa giren inorganik Toz emisyonu (25g/saat veya üzerindeki emisyon debileri için)

Tablo 1.1. İnorganik toz emisyonunda özel maddeler

0.20 mg/Nm3 .
1 mg/Nm3
5 mg/Nm3 Max

Organik toz emisyon maddeleri için sınır değerleri (Tablo 1.2)

I’inci sınıfa giren organik toz emisyonu (0,1kg/saat veya üzerindeki emisyon debileri için)

II’inci ve III’üncü sınıfa giren organik toz emisyonu
Atık gaz emisyon debisi 0,5 kg/saat den küçük olanlar için

Atık gaz emisyon debisi 0,5 kg/saat eşit veya büyük olanlar için (Filtre Çıkışı)

Tablo 1.2. Organik toz emisyonunda özel maddeler

10 mg/Nm3 . Max.25 mg/Nm3

50 mg/Nm3 Max. 10 mg/Nm3

44

- Tablo 1.1., Tablo 1.2. ve bu tablolara ait sınır değerleri 01/01/2007 tarihinden itibaren geçerlidir.
Tablo 2.1.’de I, II, III ve IV olarak sınıflandırılan, proses, depolama, nakil vb işlemlerden atılan veya kaçan atık gazlarda bulunan organik bileşiklerin buhar ve gaz biçimindeki emisyonları, aynı sınıftan birden fazla bileşik bulunsa dahi, bunların toplam emisyonları, aşağıdaki değerleri aşamaz
İnorganik Buhar ve Gaz Emisyonları sınır değerleri (Tablo 2.1)

I’inci sınıfa giren inorganik bileşiklerin emisyonu (10g/saat veya üzerindeki emisyon debileri için) II’inci sınıfa giren inorganik bileşiklerin emisyonu (50g/saat veya üzerindeki emisyon debileri için) III’üncü sınıfa giren inorganik bileşiklerin emisyonu (300g/saat veya üzerindeki emisyon debileri için) IV’üncü sınıfa giren inorganik bileşiklerin emisyonu (5 Kg/saat veya üzerindeki emisyon debileri için)

Tablo 2.1. İnorganik buhar ve gazlar

1 mg/Nm3
5 mg/Nm3 30 mg/Nm3 200 mg/Nm3

Tablo 2.1. ve ona ait sınır değerler 01/01/2007 tarihinden itibaren geçerlidir.
01/01/2007 tarihinden itibaren geçerli olan Organik buhar ve gazlar ve bunlara ait sınır değerleri aşağıdadır.

Organik Buhar ve Gaz Emisyonları için sınır değerleri (Tablo 2.2) I’inci sınıfa giren organik bileşiklerin emisyonu

(0,1 kg/saat veya üzerindeki emisyon debileri için) II’inci sınıfa giren organik bileşiklerin emisyonu (2 kg/saat veya üzerindeki emisyon debileri için) III’üncü sınıfa giren organik bileşiklerin emisyonu (3 kg/saat veya üzerindeki emisyon debileri için)

Tablo 2.2 Organik buhar ve gazlar

20 mg/Nm3 100 mg/Nm3 150 mg/Nm3

45

46

47

Tablo 2.2. ve ona ait sınır değerleri 01/01/2007 tarihinden itibaren geçerlidir.(Petrolkoku kullanarak enerji elde edilen tesislerde Tablo-2.2. ve ona ait sınır değerler Yönetmelik yürürlüğe girdiği tarihten itibaren geçerlidir). 01/01/2007 tarihinden itibaren geçerli olacak maddeler ve sınır değerleri:
Kanserojen maddeler ve Polisiklik aromatik hidrokarbonlar (PAH) için sınır değerler (Tablo 3.1 ve 3.2)

I. sınıf 0,5 g/saat 0,10 mg/Nm3

Tablo 3.1. Kanserojen maddeler

II. sınıf

5 g/saat 1 mg/Nm3

III. sınıf 25 g/saat 5 mg/Nm3

Tablo 3.2.

Tablo 3.1. ve Tablo 3.2. ve ona ait sınır değerler 01/01/2007 tarihinden itibaren geçerlidir.

48

LİSTE A

Bu listedeki tesisler için izin, Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından verilir.

1. Enerji Üretimi
1. 1. Katı, sıvı ve gaz yakıtlı termik santraller, ısı santralleri:

a) Katı (Kömür, kok, kömür briketi, turba, odun, plastik ve kimyasal maddelerle kaplanmamış ve muameleye tabi tutulmamış odun artıkları, petrol koku) ve sıvı (fuel-oil, nafta, motorin, biyodizel vb.) yakıtlı tesislerden toplam yakma sistemi ısıl gücü 50 MW veya daha fazla olanlar.

b) Gaz yakıtlı tesislerden toplam yakma sistemi ısıl gücü 50 MW veya daha fazla olanlar.
1. 2. Aşağıdaki yakıtları yakan tesisler:

a) Kömür, kok, kömür briketi, turba, fuel-oil, nafta, motorin, odun, plastik ve kimyasal maddelerle kaplanmamış ve muameleye tabi tutulmamış odun artıkları, biyodizel yakan veya yakma sistemi ısıl gücü toplam 50 MW veya daha fazla olan tesisler.

b) Gaz yakıt (doğalgaz, sıvılaştırılmış petrol gazı, kokgazı, yüksek fırın gazı, fuel gaz) yakan ve yakma sistemi ısıl gücü toplam 50 MW veya daha fazla olan tesisler.

c) Biyokütlenin (Pirina, ayçiçeği, pamuk çiğiti vb) yakıt olarak kullanıldığı yakma ısıl gücü 50 MW tan büyük olan tesisler.
1. 3. Paragraf 1.2’de belirtilen yakıtlar dışındaki katı ve sıvı yanıcı maddelerle çalışan, toplam yakma ısıl gücü 5 MW ve üzerinde olan yakma tesisleri.

1.4. Yakma ısıl gücü 5 MW ve üzeri kombine çevrim, birleşik ısı güç santralleri ve içten yanmalı motorlar ve gaz türbinleri. (Mobil santrallerde kullanılan içten yanmalı motorlar ve gaz türbinler dahil).

1.5. Yakma ısıl gücü 5 MW ve üzerinde olan jeneratör ve iş makinaları tahrikinde kullanılan gaz türbinleri. Kapalı çevrim gaz türbinleri, sondaj tesisleri ve acil durumlarda kullanılan Jeneratörler hariç.

1.6. 30 ton/saat ve üzerinde kapasiteli kömür öğütme ve kurutma tesisleri.
1. 7. Linyit ve taş kömürü briketleme tesisleri.
1. 8. 500 ton/gün ve üzerindeki kapasitedeki taş kömürü, linyit, odun, turba, koyu katran ve benzeri maddeleri kullanan kuru damıtma tesisleri (Koklaştırma, gazlaştırma, uçucu maddeleri alma, vs.) Odun kömürü üretimi hariç.

1. 9. Katran, katran ürünleri, katran suyu veya gazı damıtma ve işlenmesiyle ilgili tesisler.
1. 10. Katı yakıtlardan jeneratör ve su gazı üretim tesisleri.

1. 11. Parçalama yoluyla hidrokarbonlardan gaz yakıt elde edilen tesisler.

Bu listedeki tesisler için izin, Mahalli Çevre Kurulunun görüşü alınarak Yetkili merci Valilik tarafından verilir.

Katı, sıvı ve gaz yakıtlı termik santraller, ısı santralleri:
a) Katı (Kömür, kok, kömür briketi, turba, odun, plastik ve kimyasal maddelerle kaplanmamış ve muameleye tabi tutulmamış odun artıkları, petrol koku) ve sıvı (fuel-oil, nafta, motorin, biyodizel vb.) yakıtlı tesislerden toplam yakma sistemi ısıl gücü 1 MW’tan büyük 50 MW’tan küçük olanlar.

b) Gaz yakıtlı tesislerden toplam yakma sistemi ısıl gücü 2 MW’tan büyük 50 MW’tan küçük olanlar

Aşağıdaki yakıtları yakan tesisler,

a) Kömür, kok, kömür briketi turba, fuel-oil, nafta, motorin, odun, plastik ve kimyasal maddelerle kaplanmamış ve muameleye tabi tutulmamış odun artıkları, biyodizel yakan ve toplam yakma sistemi ısıl gücü 1 MW’dan büyük 50 MW’den küçük olan tesisler.

b) Gaz yakıt (doğalgaz, sıvılaştırılmış petrol gazı, kokgazı, yüksek fırın gazı, fuel gaz) yakan ve toplam yakma sistemi ısıl gücü 2 MW’den büyük ve 50 MW’den küçük olan tesisler.

c) Biyokütlenin (pirina, ayçiçeği, pamuk çiğiti vb) yakıt olarak kullanıldığı yakma ısıl gücü 500 kW den büyük 50 MW tan küçük olan tesisler.
Paragraf 1.2. de belirtilen yakıtlar dışındaki katı ve sıvı yanıcı maddelerle çalışan, toplam yakma ısıl gücü 500 KW’dan büyük 5 MW’tan küçük olan yakma tesisleri.

Yakma ısıl gücü 1 MW’tan büyük 5 MW’tan küçük olan kombine çevrim, birleşik ısı güç santralleri içten yanmalı motorlar ve gaz türbinleri. (Mobil santrallerde kullanılan içten yanmalı motorlar ve gaz türbinler dahil).

Yakma ısıl gücü 1 MW’tan büyük 5 MW’tan küçük olan jeneratör ve iş makinaları tahrikinde kullanılan gaz türbinleri. Kapalı çevrim gaz türbinleri, sondaj tesisleri ve acil durumlarda kullanılan Jeneratörler hariç.

Kapasitesi 1 ton/saat’den büyük 30 ton/saat’den küçük olan kömür öğütme ve kurutma tesisleri.

-
500 ton/gün altındaki kapasitedekiler taş kömürü, linyit, odun, turba, koyu katran ve benzeri maddeleri kullanan kuru damıtma tesisleri (Koklaştırma, gazlaştırma, uçucu maddeleri alma, vs.) Odun

kömürü üretimi hariç.
-

- -

İZNE TABİ TESİSLER LİSTESİ LİSTE B

49

EK 3

1. 12. Kömür gazlaştırma ve sıvılaştırma tesisleri. - 1. 13. Şist ve benzeri diğer taş ve kumlardan sıvı
yakıt elde etmede kullanılan tesisler ile bu yakıtın - damıtılması ve işlenmesi için kurulan tesisler.

2. Taş, Toprak, Cam, Seramik ve Yapı Malzemeleri

1. 2.1.  -

2. 2.2.  -

2.3. Çimento ve çimento klinkeri üretme tesisleri. 2.4. Boksit, dolomit, alçı, kireç, kireçtaşı, kiselgur, magnezit, kuvars veya şamot üretme ocakları ve pişirme tesisleri
2.5. -

2.6. Asbest üretme, işleme ve biçimlendirme tesisleri.

2.7. Perlit, Şist ve kil patlatma tesisleri.
2.8. 20 ton/günü geçen eritme kapasitesine sahip, cam üretim tesisleri. Haberleşme ve medikal alanda kullanılan ürünleri hazır cam çubuk, bilye ve kütükten üreten tesisler, hazır cam çubuk, bilye ve kütükten elyaf çekme yoluyla camelyaf üreten tesisler ve cam kırıklarından cam üreten tesisler hariçtir.

2.9. -

2.10. Günlük üretimi 75 tonun üzerinde bir kapasiteyle çalışan ve/veya fırın kapasitesi 4m3’ün üzerinde ve her fırın için belirlenen yoğunluk 300 kg/m3’ün üzerinde olmak üzere pişirme (fırınlama) yoluyla, özellikle çatı kiremitleri, tuğla, ateş tuğlası, yassı kiremit, toprak veya seramik ve porselen ürünlerin imalatının yapıldığı tesisler. 2.11. -

2.12.

2.13. Üretim kapasitesi 5 ton/saat ve üzerinde olan, çimento veya diğer bağlayıcı maddeler kullanarak, sıkıştırma darbe, sarsma ve titreşim yoluyla şekillendirilmiş malzeme üreten tesisler.

2.14.Yol malzemesi hazırlayan tesislerle, katran eritme ve püskürtme tesisleri dahil, kuruldukları yerde bir yıldan fazla kalacak olan mineral malzemeli bitüm veya katran karışımlarını eriten ve üreten tesisler.

Dinamit ve alev püskürtücü kullanan taş ocakları.

Doğal ve yapay taşlar ile cüruf ve molozların kırılması, öğütülmesi, elenmesi için kurulan tesisler. Kum ve çakıl eleme tesisleri hariçtir.

-

Alçı, kiselgur, magnezit, mineral boya, midye kabuğu, talk, kil, tras, kromit ve çimento klinkeri öğütme tesisleri
Asbest ürünlerinin makinalarda mekanik biçimlendirilmesi ve işlenmesi

-
20 ton/günün altında eritme kapasitesine sahip, cam üretim tesisleri. Haberleşme ve medikal alanda kullanılan ürünleri hazır cam çubuk, bilye ve kütükten üreten tesisler, hazır cam çubuk, bilye ve kütükten elyaf çekme yoluyla camelyaf üreten tesisler ve cam kırıklarından cam üreten tesisler

hariçtir.
Cam ve cam ürünlerini asitlerle parlatan veya

matlaştıran tesisler.
Günlük üretimi 75 tonun altında bir kapasiteyle çalışan ve/veya fırın kapasitesi 4m3’ün altında ve her fırın için belirlenen yoğunluk 300 kg/m3’ün altında olmak üzere pişirme (fırınlama) yoluyla, özellikle çatı kiremitleri, tuğla, ateş tuğlası, yassı kiremit, toprak veya porselen ürünlerin imalatının

yapıldığı tesisler.
Gazlı beton blokları ve buhar basıncı altında kum-

kireç briketi veya elyaflı çimento levhaların üretildiği tesisler.
Üretim kapasitesi 10 m3/h ve üzerinde olan, çimento kullanarak beton, harç veya yol malzemesi üreten tesisler; malzemelerin sadece kuru oldukları zaman karıştırıldıkları yerler dahil.

Üretim kapasitesi 1 ton/saat’den büyük, 5 ton/saat’den küçük olan, çimento veya diğer bağlayıcı maddeler kullanılarak, sıkıştırma, darbe, sarsma ve titreşim yoluyla şekillendirilmiş malzeme üreten tesisler.

Yol malzemesi hazırlayan tesislerle, katran eritme ve püskürtme tesisleri dahil, kuruldukları yerde bir yıldan az kalacak olan mineral malzemeli bitüm veya katran karışımlarını eriten ve üreten tesisler.

2.15. Mineral Maddelerin Ergitildiği tesisler.
3. Çelik, Demir ve Diğer Metallerin Üretilmesi ve İşlenmesi 3.1.Cevherleri kavuran (oksit haline getirmek için
hava altında ısıtılma), eriten ve sinterleyen (ince
taneli maddelerin ısıtma yoluyla bir araya bağlanması), tesisler.
3.2. Saat kapasitesi 20 ton ve üzerindeki ham demir
veya demir dışı ham metalleri üreten tesisler.

-

-

50

-

Saatlik kapasitesi 2 tondan büyük 20 tondan küçük ham demir veya demir dışı ham metalleri üreten tesisler.

3.3. Çelik üretim tesisleri ile, döküm demiri veya ham çelik ergitme tesisleri. (Ergitme kapasiteleri 2,5 ton/saat e kadar olan döküm demiri ve çelik ergitme tesisleri hariçtir).

3.4. Şarjı 2000 kg ve üzerinde olan çinko ve çinko alaşımları için ergitme tesisleri veya diğer demir dışı metal ergitme tesisleri ile 500 kg’ın üzerinde şarjı olan rafine tesisleri.

Aşağıdakiler hariçtir:

• Vakumlu ergitme tesisleri.

• Kalay ve bizmut veya rafine çinko, alüminyum ve bakırdan oluşan düşük ergime sıcaklıklı döküm alaşımları için ergitme tesisleri.
  • Basınçlı döküm veya kokilli döküm makinalarının bir parçası olan ergitme tesisleri.
  • Asil metaller veya sadece asil metallerden veya asil metallar ve bakırdan oluşan alaşımlar için ergitme tesisleri.

• Karışımlı lehim banyoları.

Ergitme kapasiteleri 2.5 ton/saat’e kadar olan döküm demiri ve çelik ergitme tesisleri ile 5 ton ve üzeri şarj kapasitesi olan vakum ergitme tesisleri.

Şarjı 50 kg’dan büyük 2000 kg’dan küçük çinko ve çinko alaşımları için ergitme tesisleri veya diğer demir dışı metal ergitme tesisleri ile 50 kg’dan büyük ve 500 kg’dan küçük şarjı olan rafine tesisleri.

Aşağıdakiler hariçtir:
• Vakumlu ergitme tesisleri.
• Kalay ve bizmut veya rafine çinko, alüminyum ve bakır oluşan düşük ergime sıcaklıklı döküm alaşımları için ergitme tesisleri.
• Basınçlı döküm veya kokilli döküm makinalarının bir parçası olan ergitme tesisleri.
• Asil metaller veya sadece asil metallerden veya asil metaller ve bakırdan olan alaşımlar içir ergitme tesisleri.

3.5. Özellikle ignotların, kütüklerin,
sacların ve benzeri olmak üzere, alevle kabuk soymanın gerçekleştirildiği çelik yüzeyleri işleme tesisleri.
3.6. Metal haddeleme tesisleri.
3.6.1. Sıcak Haddeleme Tesisleri

a) Kapasitesi 50 ton/gün ve daha büyük olan demir ve çeliğin haddelendiği tesisler.

b) Kapasitesi 15 ton/gün ve daha büyük demir dışı metallerin haddelendiği tesisler.

3.6.2. Soğuk Haddeleme Tesisleri

a) Kapasitesi 70 ton/gün’den büyük olan demir ve çeliğin haddelendiği tesisler.

b) Kapasitesi 30 ton/gün’den büyük olan demir dışı metallerin haddelendiği tesisler.

3.7.Demir, temper ve çelik dökümhaneler. (Aylık kapasitesi 800 ton’un altında döküm parçası olan kalıp ve maçaların soğuk metodla üretildiği tesisler hariçtir).

3.8. Üretim kapasitesi 10 ton/gün ve üzerinde olan demir dışı metallerin döküldüğü dökümhaneler. Aşağıdakiler hariçtir:
 Sanatla ilgili parçaların döküldüğü dökümhaneler.  Metallerin hareketli potalarda ergitildiği dökümhaneler.